Hoofdstuk 2: Van taal tot literatuur (deel 1) Flashcards

1
Q

Wat zijn auctoritates?

A

gezaghebbende figuren/elementen, vaak uit het verleden, die door middeleeuwers bewonderd en vereerd worden
(Alexander de Groten, koning Arthur, Latijn …)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zal de theorie van De Grauwe algemeen aanvaard worden? Waarom?

A

nee:
- hele verhaal wordt minder interessant
- zin is al zo lang geromantiseerd als Nederlands

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is het Nieuwnederlands?

A

onze taal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Geef een voorbeeld van een Nederlandstalige tekst die ouder is dan Hebban olla vogala.

A
  • Lex Salica (6de eeuw)
  • Oudsaksische doopgeloften (8ste eeuw)
  • Paarden- en wormbezwering (9de eeuw)
  • Wachtendonckse psalmen (10de eeuw)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Waarom is het bekende vers Hebban olla vogalas… zo populair?

A
  • mysterieus
  • uniek
  • controversieel
  • herkenbaar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wanneer en in welk graafschap werden de legendarische woorden Hebban olla vogala nestas hagunnan… geschreven?

A
  • rond 1100
  • Kent
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wie schreef Hebban olla vogala…?

A

(West-)Vlaamse monnik/kopiist

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is er speciaal aan “hagunnan”?

A

Het zou ook “bagunnan” kunnen zijn (begonnen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Waarom is literatuur een spiegel voor de maatschappij?

A
  • literatuur weerspiegelt wat van belang is in een maatschappij (maatschappij -> literatuur)
  • literatuur houdt de maatschappij een spiegel voor (literatuur -> maatschappij)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat was de vindplaats van Hebban olla vogala…? En door wie?

A
  • Bodleian Library (Oxford), 1932
  • gevonden door Kenneth Sisam
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Indo-Iraanse dialecten?

A
  • Farsi
  • Dari
  • Pashto
  • Hindi
  • Bengali
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is de vertaling van “Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu uuat unbidan uue nu”?

A

“Alle vogels zijn begonnen met het bouwen van hun nestjes, behalve ik en jij. Waarop wachten we nog?”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Indogermaans?

A
  • Germaanse dialecten
  • Romaanse dialecten
  • Keltische dialecten
  • Balto-Slavische dialecten
  • Indo-Iraanse dialecten
  • Geïsoleerde Indogermaanse dialecten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Waarom schreef de Vlaamse monnik Hebban olla vogala…?

A
  • probatio pennae (uitproberen van ganzenveer)
    (- probatio incauxti (uitproberen van inkt)
  • si bona sit
    (of ze goed is))
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wanneer wordt Hebban olla vogala… gesitueerd?

A

ca. 1100

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Germaanse dialecten?

A
  • Oostgermaans (uitgestorven)
  • Noordgermaans
  • Westgermaans
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is er speciaal aan “unbidan”?

A

= ontbieden => wachten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Waarom is Hebban olla vogala… een taalspel?

A
  • Latijn vs. Oudnederlands
  • probatio linguae
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Welke vertakkingen zijn er van de West-Slavisch e talen?

A
  • Pools
  • Tsjechisch
  • Slovaaks
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Het Oostgermaans is bijna uitgestorven. Welke Oostgermaanse taal is de enige die nog bestaat?

A

Gotisch

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Waar wordt Hebban olla vogala… gesitueerd?

A

Engels klooster (Rochester, Kent)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hoe is het Nederlands geëvolueerd?

A
  • Indogermaanse oertaal
  • Oudnederlands (800-1150)
  • Middelnederlands (1150-1550)
  • Nieuwnederlands (1550-…)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Zuid-Slavische talen?

A
  • Servo-Kroatisch
  • Bulgaars
  • Sloveens
  • Bosnisch
  • Macedonisch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat is Hebban olla vogala…?

A

de oudste (gekende) Nederlandse zin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Welke soorten motieven zijn er in de zoektocht naar steun in de middeleeuwen?

A
  • auctoritates
  • symboliek
  • verering van het wonderlijke
26
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Oost-Slavische talen?

A
  • Russisch
  • Oekraïens
27
Q

Welke motieven zijn er in de middeleeuwse literatuur?

A

ONZEKERHEID
-> ZOEKTOCHT NAAR STEUN

28
Q

Wat is verering van het wonderlijke?

A

geloof in magie en mirakels (bv. Maria)

29
Q

Wat is symboliek?

A

toekennen van speciale betekenis aan alledaagse dingen (getallen, kleuren, dieren, ruimte, namen)

30
Q

Wat zijn de positieve stereotypen over de middeleeuwen?

A
  • rijkdommen
  • heldhaftige ridders
  • hoffelijkheid
31
Q

Welke soorten onzekerheid zijn er in de middeleeuwen?

A
  • materiële onzekerheid (levensbedreigende gevaren zoals oorlogen en ziektes)
  • morele onzekerheid (ben ik goed bezig, ga ik naar de hemel?)
32
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Balto-Slavische dialecten?

A
  • Baltische talen
  • West-Slavische talen
  • Oost-Slavische talen
  • Zuid-Slavische talen
33
Q

Waarvan komen onze negatieve stereotypen over de middeleeuwen?

A

van het humanisme:
- ze dweepten met oudheid en renaissance
- periode daartussen = middel-eeuwen = “duistere” periode

34
Q

Wat is de interpretatie van Gerrit Komrij van Hebban olla vogala…?

A
  • eerste Nederlandse poëzie
  • liefdesgedicht/-lied
  • uiting van menselijk verlangen (<-> monnik mag geen liefde uiten)
    -> controversieel
35
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Keltische dialecten?

A
  • Bretoens
  • Gaelic
  • Welsh
36
Q

Wat is de oudste Nederlandse zin?

A

“Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu uuat unbidan uue nu.”

37
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Ingweoons?

A
  • Fries
  • Engels
  • West-Vlaams
38
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Nederlands?

A
  • Vlaams (Luxemburgs, Brabants, …)
  • Hollands
  • Afrikaans
39
Q

Wat is er speciaal aan “hinase”?

A

hinase
= hit - na - se
= het - ni - sij
= ‘t - n - zij
= tenzij

40
Q

Waarvan komen onze positieve stereotypen over de middeleeuwen?

A

van de romantiek:
- ongemakkelijkheid bij industrialisatie
- periode van eenvoud = middeleeuwen met heldhaftige ridders

41
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Niet-Indogermaans talen?

A
  • Hongaars
  • Fins
  • Ests
  • Turks
  • Baskisch
42
Q

Wat is taalkunde?

A

de studie van de werking en evolutie (van grammatica, schrijfwijze, woordenschat, betekenis, geografie) van een taal

43
Q

Wat is het Oudnederlands?

A

oudste variant die we van andere talen kunnen onderscheiden en toch overeenkomsten heeft met onze taal

44
Q

Wat is het Middelnederlands?

A

tussenvariant tussen Oudnederlands en Nieuwnederlands

45
Q

Wat zijn negatieve clichés / stereotypen over de middeleeuwen?

A
  • folteringen
  • religie
  • gruwel en geweld
  • niet gesofisticeerd
  • onbeschaafd
  • slechter dan oudheid
  • bangerikken
46
Q

Welke vertakkingen zijn er van de geïsoleerde Indogermaanse talen?

A
  • Albanees
  • Grieks
  • Armeens
47
Q

Welke voorbeelden zijn er van een spiegel voor de maatschappij van de middeleeuwen?

A
  • thematiek in literatuur
  • motieven in literatuur
48
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Continentaalgermaans?

A
  • Duits
  • Lëtzebuergs
  • Nederlands
49
Q

Wat is letterkunde?

A

studie van schriftsystemen en teksten, start bij oudst bewaarde tekst

50
Q

Wat is de kerntaak van een paleograaf?

A

bepalen waar en wanneer een oude tekst geschreven is door schriften te bestuderen

51
Q

Waarom mogen we volgens Gerrit Komrij Hebban olla vogala toch als het begin van de Nederlandstalige poëzie beschouwen?

A

het is de eerste Nederlandse uiting van een menselijk verlangen, geen religieuze of wettelijke tekst

52
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Romaanse dialecten?

A
  • Frans
  • Italiaans
  • Spaans
  • Roemeens
  • Portugees
53
Q

Welke kritiek heeft Luc de Grauwe op Hebban olla vogala…?

A
  • Oudnederlands of Oudengels / Oudkents?
  • de vorm van de ‘n’ wijst op continentaal schrift
  • maar het is niet omdat het schrift continentaal is, dat ook de taal continentaal is (bv. nihao)
54
Q

Welke thematiek is er in de middeleeuwse literatuur?

A

(ONVOORWAARDELIJKE) TROUW:
- standenmaatschappij (clerus, adel, derde stand) + feodaliteit (onderlinge rechten en plichten)
- trouw aan God
- trouw -> orde/structuur + vrede (eervol)
- ontrouw -> wanorde/chaos + conflict (zonde)

55
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Westgermaans?

A
  • Ingweoonse dialecten (gesproken door kustvolkeren)
  • Continentaalgermaans (= Frankisch)
56
Q

Welke vertakkingen zijn er van het Noordgermaans?

A
  • Noors
  • Zweeds
  • Deens
  • IJslands
57
Q

Wat is de drager van Hebban olla vogala…?

A

perkament

58
Q

Welke vertakkingen zijn er van de Baltische talen?

A
  • Lets
  • Litouws
59
Q

Prof. De Grauwe en Prof. Kwakkel verschillen fundamenteel van mening over de relatie tussen taal- en schriftsystemen. Verklaar.

A

Pro. Kwakkel verbind schrift met taal. De Grauwe vind niet dat deze twee altijd in verband moeten gebracht worden. (bv. nihao)

60
Q

Welke ‘omgekeerde’ strategie volgt Luc de Grauwe om de herkomst van het zinnetje te achterhalen?

A
  • niet bewijzen op dat het Nederlands is
  • uitsluiten dat het een andere taal is