Hoofdstuk 2 (van De Bergen Naar De Zee) Flashcards
kenmerken jonge bergen
zijn hoog, steile hellingen, spitse bergtoppen en diepe dalen
kenmerken oud gebergte
flauwe hellingen, afgeronde bergtoppen en ze zijn veel lager, minder diepe dalen
Kenmerken van oud gebergte de oorzaak
exogene krachten:
slijten de harde gesteenten van de bergen langzaam af
rotsblokken verbrokkelen tot grind
grind vergruist tot zand en klei
kenmerk verwering
afgebroken gesteente blijft ter plekke liggen
wat gebeurt er met erosie en verwering?
Hoe langer ze op een gebied hebben ingewerkt, hoe vlakker en lager het gebied word
In de loop van miljoenen jaren worden de bergen door verwering en erosie steeds minder steil en worden dalen steeds breder
wat gebeurt er na sedimentatie?
Als de gletsjers, rivieren, zee, of de wind het meegevoerde materiaal ergens neerleggen dan word het landschap weer opgebouwd
wat zijn de Alpen?
hoogste gebergte in Europa
vroeger: tropische zee
Daarom: dikke laag sedimentgesteente (zand, planten-en dierenresten, resten)
kalksteen
veranderd door hoge druk en temperatuur in miljoenen jaren in marmer
(Metamorf gesteente)
Vorstverwering
1 water dat in spleten van gesteente is gezakt, bevriest.
2 door de bevriezing zet het water een beetje uit
3 de spleten worden steeds groter
4 er brokkelen stukjes steen af (=verwering)
chemische verwering
Mineralen reageren met zuurstof of water
Voorbeeld: kalk gesteente
dat lost op in zuur grond of regenwater
Er ontstaan dan bijzondere vormen in het kalklandschap
karst
alle landschap vormen die te maken hebben met het oplossen van kalk in water
Wat gebeurt er met de dal als er erosie is?
de V-dal verandert in U-dal
wat is de Rijn een soort rivier?
gemengde rivier
in de bovenloop van de Rijn
hoge stroomsnelheid
Veel erosie
diepe V-dalen
hoe en waar ontstaan watervallen?
Op de plek waar hard gesteente overgaat in
zacht gesteente:
1 slijt het zachte gesteente weg door het water.
2 het harde gesteente blijft liggen.
3 er ontstaat een overhangende rots.
4 hier stort het water naar beneden
boven-rijnse laagvlakte
miljoenen jaren geleden ontstaan toen een deel van de aardkorst naar beneden zakte = slenk (de laagvlakte)
- aan weerskanten liggen hoger gelegen gebieden (horsten)
De Rijn is hier goed bevaarbaar
hoe ontstaan meanders?
in de buitenbocht stroomt water snel dus er is daar erosie
De oever kalft af dus de bocht word groter
In de binnenbocht stroomt water langzamer
Hier word materiaal afgezet dus daar groeit de oever aan
midden-Rijn
Tussen Bingen en Bonn moet de middenloop van de Rijn door gebergten.
oa de Hunsrück, de Eifel, de Taunus
rivier zoekt zwakke plekken in het gesteente
Veel afbuigingen, smaller en dieper
benedenloop van de Rijn: dicht bij de monding
erg klein verhang
veel sedimentatie
door veel sedimentatie raakten er veel rivierbeddingen verstopt
delta
vlak, vruchtbaar, dichtbevolkt
Grote kans op overstromingen
overstromingen
Door verstening in het stroomgebied van de Rijn kan er minder water de bodem inzakken:
minder infiltratie: meer en steeds sneller overtollig water in de Rijn.
in de beneden loop van de rijn
lage stroomsnelheid
breed en vlak dal
Meanders
stroomsnelheid meanders
hoger in de buitenbocht: breedte-erosie
lager in de binnenbocht: sedimentatie
Na verloop van tijd: hoefijzer meer
3 factoren die bepaald de kracht en hoogte van een golf
de kracht van de wind: hoe sterker de wind des de hoger de golf
De periode die de wind draait: hoe langer de wind waait des te hoger en krachtiger de wind is
De afstand die de golven hebben afgelegd: hoe langer de afstand hoe hoger de kracht hij is
wat gebeurt er na de branding?
de kracht van de terugstroom bepaald dat de kust word:
Opgebouwd: zwakke terugstroom
Afgebroken: sterke terugstroom
4 sferen
atmosfeer
Lithosfeer (buitenste deel van de aarde)(aardkorst)
Hydrosfeer
Biosfeer
(Je kunt de 4 sferen niet los elkaar zien)(geofactoren)
Hoe ontstaat en wat is een delta?
Is een vertakte riviermonding waarbij de rivier door verstopping (afzettingen) van de rivierloop telkens een nieuwe weg zoekt naar de zee
