hoofdstuk 2: het tragikomisch bestaan

Question 1

Wat is de visie van Nietzsche over de mens?

Answer 1

Negatieve visie: de mens is hoogmoedig en is met zijn bewustzijn niet de ware moraal.
- Het ‘ik’ zit in de weg om tot de ware moraal te komen
- Altruïsme is een uitbreiding van het egoïsme

Question 2

Wat is de visie van Hans Jonas over de mens?

Answer 2

Positieve visie: ons bewustzijn is iets vreemds maar fantastisch.

Question 3

Wat is de visie van Kant?

Answer 3

Wie beschikt over het bewustzijn krijgt er gratis prangende vragen bij.

Question 4

Welk dilemma ondervinden we volgens Kant?

Answer 4

Door het bewustzijn komen er bepaalde vragen vanzelf naar boven en deze kan je niet vermijden <=> we kunnen geen antwoord geven op deze vragen omdat het ons redeneren overstijgt.

Question 5

Wat is het typisch menselijke volgens Pascal?

Answer 5

De vrije wil.

Question 6

Wat heeft Blaise Pascal ontworpen?

Answer 6

Het eerste rekenmachine.

Question 7

Wat is de visie van Pascal?

Answer 7

Het hart heeft zijn redenen die het verstand niet begrijpt: les raison de la raison >< les raison du coeur

• voorloper bang existentialisme (was er niet bij Nietzsche)
• zet zich af van het excessief rationalisme

Question 8

Wat is cognitieve rationaliteit?

Answer 8

Kennen om te kennen

Question 9

Wat is instrumentele rationaliteit?

Answer 9

Kennen omdat we iets willen bereiken.

Question 10

Wat zijn kenmerken van wetenschappelijk denken?

Answer 10

• oorsprong in de Verlichting
• cultuuronafhankelijk
• waardenvrij en neutraal standpunt
• individualisme en emancipatie
• cognitieve rationaliteit en instrumentele rationaliteit

Question 11

Wat zijn de kenmerken van de Lebenswelt?

Answer 11

• cultuurafhankelijk
• emotionele motieven
• ervaring van zin
• interne vertrouwdheid met manier van leven, denken en handelen
• betekenisvolle objecten, personen en situaties
• resultaat van continu opvoedingsproces
  - wetenschap: bestaansvragen
  - lebenswelt: bestaansvragen zijn zinloos

Question 12

Welk onderscheid kunnen we maken tussen de relatie subject - object?

Answer 12

Kennis en zingeving

Question 13

Wat houdt kennis in?

Answer 13

• afstandelijke houding
• overeenkomst S-O
• afstand overbruggen
• O is in onmiddellijke ervaring gegeven
• kritische ingesteldheid

Question 14

Wat houdt zingeving in?

Answer 14

• nabijheid
• S kan O niet bevatten
• afstand is onoverbrugbaar
• O is transcendent
• => leidt tot diep vertrouwen

Question 15

Wat kan je zeggen over Roger Scruton?

Answer 15

• vertegenwoordiger traditionele conservatisme
• oog op economische belangen
• oikifobie = ziekelijke afkeer van het eigen nest, eigen cultuur (tegenhanger xenofobie)
• mening over Kant: vindt het te individualistisch

Question 16

Wat kan je zeggen over Marcel Proust?

Answer 16

• we beschikken allemaal over een bewustzijn: een voorrecht met een bittere smaak
• we onderscheiden onszelf van de wereld maar daardoor worden we ook een soort vreemdelingen in onze eigen wereld
• wereld waarnemen: zichzelf losmaken van de wereld
• subject-object onderscheiding

Question 17

Wat kan je zeggen over Robert Musil?

Answer 17

• subjectiviteit wordt meegegeven in alle gevoelens, waarnemingen, …
• adualisme

Question 18

Wat is de wereldbeschouwing van Schopenhauer?

Answer 18

Pessimistisch

Question 19

Wat is de visie van Schopenhauer?

Answer 19

De mens is willend wezen waar het verlagen centraal staat en niet de ratio.

Question 20

Wie is Sören Kierkegaard?

Answer 20

• de eerste existentialistische filosoof
• dubbel onvermogen: leven in een soort verscheurde wereld

Question 21

Wat is kenmerkend aan de visie van Heidegger?

Answer 21

Humor: litteken van de wond en herstelling van de droefheid.