Hoofdstuk 2: Farmaca in verband met het centrale zenuwstelsel Flashcards
Dopamine
▪ Een D2-antagonist blokkeert de werking en geeft anti-psychotische werking
(gaat de patiënt kalmeren)
▪ Een D2-agonist zorgt voor motoriek
▪ Een D2-antagonist gaat de motoriek uitzetten wat zorgt voor
ongecontroleerde bewegingen (parkinson)
▪ Dopamine ook wel PRIF (prolactine release inhibiting factor)
▪ Binding door een agonist op de D2-receptor zorgt dat prolactine daalt
→ geen melkproductie
agonist –> braken
Glutamaat
− NMDAR is van groot belang in de anesthesie en analgesie want dissociatieve anesthetica
(=antagonisten van de NMDAR) werken hierop
Y-amino-boterzuur (GABA)
− GABA-receptor is een ligand gemedieerde chloride kanaal. Bij binding volgt
hyperpolarisatie (membraanstabilisatie).
GM die op de allosterische plaats van de receptor binden en kunnen beïnvloedden
→ Benzodiazepines: zorgen ervoor dat GABA makkelijker bindt → openen Cl-kanaal
→ hyperpolarisatie (veel Cl- naar binnen) → membraanpotentiaal wordt negatiever
→ minder depolarisatie
Flumazenil: is een inverse agonist die wordt gebruikt bij overdosis van anesthesie
(zorgt dat anestheticum niet meer kan binden op de receptor, dit dien je toe bij overdosis
van een van bovenstaande GM)
Psycholeptica
- Minor tranquillizers
verhogen dus de
affiniteit van GABA voor GABA-R.
Effecten:
→ Anxiolytisch: wegnemen van de angst
→ Sedatie: gebruik als premedicatie voor anesthesie / korte ingrepen
→ Anesthesie: vaak ook synergistische effecten met algemene anesthetica
→ Anti-epileptisch: voor honden die epilepsie hebben
→ Myorelaxerend: om spierspasmen tegen te gaan (bv bij intoxicatie, tetanus)
Psycholeptica
- Minor tranquillizers
- Nevenwerkingen en interacties:
→ (!) Geen analgesie: dus geef zeker nog een analgeticum anders voelt men alles
→ Synergisme van BZD en pentobarbital: P verhoogt affiniteit van BZD op GABA-r
→ Synergisme van erythomycine en midazolam:
→ Passeert de placentabarrière: verdoofd de pups dus bij keizersnede snel uithalen
anders bemoeilijkte ademhaling
→ Chronisch gebruik: zie grafiek
Psycholeptica
- Minor tranquillizers
- Preparaten:
→ !! Combinatiepreparaat: zolazepam + tiletamine = om patiënt inslaap te krijgen
→ !! Midazolam: als anesthesie / pre-operatie relaxatie
→ !! Diazepam: als anti-epilepticum
→ !! tetrazepam: werkt myo-relaxerend
→ Rohypnol: niet gebruiken want na inname herinnert patiënt zich niets (rape-drug)
→ Ethanol: bindt op de GABA-receptor → minder Cl-influx → blackout/ verlies
bewustheid
α2-agonisten
De Α2-receptor is gekoppeld aan het G-proteïne: bij binding is er een verminderde
noradrenaline vrijstelling => sedatie en analgesie
α2-agonisten - effecten
→ Sedatie:
▪ Heel potente sedativa: niet veel toedienen zal al goed effect geven
▪ Is wel diersoortafhankelijk omwille van verschillende subtypen
* Rund = meest gevoelig want hebben a2D-receptoren
* Herkauwers»_space; kat > hond > paard»_space; varkens
Dwz: dat een varken veel hogere dosis nodig zal hebben voor zelfde effect
▪ Paradoxale excitatie mogelijk ( hoge D of niet-selectief) door activatie van
α1-receptor → stimulatie
▪ MAC-besparend: lagere D nodig (is goed voor minder nevenwerkingen te hebben)
* MAC = minimale alveolaire concentratie
* Term gebruikt bij gasanesthesie: dosis om in slaap te geraken
→ Analgesie:
▪ Synergisme met opioide analgetica: bij combinatie mag je de dosis van het
opioide verlagen → minder ademhalingsdepressie
▪ Pijnprikkels inhiberen (vrijstelling noicoceptive NT inhiberen): zie intermezzo’s
→ Spierrelaxatie: we verkrijgen centraal gemedieerde spierrelaxatie wat handig is
want bij contractie van spieren wordt het insnijden van weefsels bemoeilijkt
(gewenst effect)
→ Emesis: dit gebeurt doordat de α2- receptoren thv het CRTZ worden geactiveerd
▪ Dit is de reden dat patiënt nuchter moet zijn (geeft ook risico op aspiratiepneumonie)
▪ Algemeen is dit een ongewenst effect maar indien men een α2-agonist
toedient tegen intoxicatie (bv: kat die rattengif gegeten heeft om zo verdere resorptie te
verhinderen)
* Bij hond kan je ook apomorfine (D2-agonist) toedienen
→ Cardiovasculair: een bifasische reactie
▪ Fase 1 (<10min):
* Stimulatie van perifere (α1) en α2-receptoren van het endotheel →
vasoconstrictie → milde hypertensie, deze leidt dan tot reflectoire
bradycardie (hartritme verlagen om te compenseren)
* Kan mogelijks ook voor AV-block zorgen: door NOR/A die zorgt dat de
impuls niet meer goed verloopt
▪ Fase 2 (meerdere uren):
* Stimulatie van centrale α2-receptoren (in het CZS) → verminderde NOR
uitstorting → stimulatie van n. Vagus met bradycardie, perifere
vasodilatatie en hypotensie ten gevolg
α2-agonisten - preparaten
Xylazine zorgt voor sterke daling van de peristaltiek
doordat deze α2-agonist de vrijstelling van Ach in het
gastro-intestinaal stelsel gaat inhiberen
We gaan deze dus inzetten tegen spastische koliek bij
paard en rund
Voordelen bij gebruik:
→ Dier wordt rustiger (want is analgesie)
→ Dier heeft minder pijn
→ Dier heeft minder darmmotiliteit
α-antagonisten
− Enkel atipamezole van belang
− Om de werking van α-agonisten op te heffen.
DE INJECTEERBARE ANESTHETICA - Barbituraten
Toediening:
▪ IV: bij inductie van anesthesie (thiopental en pentobarbital)
▪ Oraal: voor sedatie / anto-convulsief (fenobarbital)
→ Excretie: renaal
▪ Versnelde excretie bij alkalische urinaire pH
DE INJECTEERBARE ANESTHETICA - Cyclohexylamines
(Dissociatieve
anesthetica)
DE INJECTEERBARE ANESTHETICA - Propofol
(GABA-R agonist)
DE INJECTEERBARE ANESTHETICA - Neuro-actieve
steroïden
DE INHALATIE ANESTHETICA:
