Hiobbes Flashcards
Gelijkenissen Hobbes + Machiavelli
Met name wat betreft heerschappij van autoritaire vorst die gevreesd moet worden door het volk.
De methode van Hobbes is echter wat wetenschappelijker: omdate deze een meer stapsgewijs gedchtenexperiment is.
Hoe kun je staat legitimeren volgens Hobbes
Je moet de staat eerst begrijpen.
Hiervoor gebruikt hij een gedachtenexperiment waarbij hij de staat ontmantelt en de mens in natuurstaat/toestand omschrijft.
Vanuit hier bouwt hij idee van staat op
Waarom was Hobbes zijn idee zo revolutionair?
Omdat de staat tot dan toe als natuurlijk gegeven werd gezien, en Hobbes deze in licht van menselijke creatie zet.
Hobbes is ook 1e met idee van natuurtoestand.
Het is belangrijk om te benadrukken dat deze natuurtoestand geen historische analyse, maar filosofisch gedachtenexperiment is.
Hoe is de mens van nature volgens Hobbes?
de mens is van nature onrustig en constant in beweging.
Er bestaat niet zoiets als een natuurlijke toestand van rust bij de mens: omdat mens continu bezig is met het vervullen van verlangens.
Een van de belangrijkste verlangens van de mens= zelfbehoud.
Daarom zijn we voortdurend uit op macht: macht kan ons zelfbehoud immers veiligstellen.
Staat in natuurtoestand
In de natuurtoestand is er niet zoiets als politieke institutie of enige vorm van structuur.
Een wereld van ieder voor zich.
Omdat men uit is op zelfbehoud, zien we anderen voornamelijk als concurrenten voor schaarse middelen die we nodig hebben voor dit zelfbehoud.
Deze concurrerende mensen zijn echter ongeveer gelijk (zwakste bezit kracht om sterkste te doden; dan wel stiekem of samenzwering)
Zo ontstaat er een er een voortdurende strijd en veiligheidsdilemma.
–> geen natuurlijk overwicht dat machtsstructuren bepaalt.
–> constant gevaar als je wel goederen bezit
–> vermijden dreiging door afschrikwekkende reputatie.
Recht in de natuurstaat
Er is in deze situatie geen goed en fout,
Geen recht –> geen rechtvaardigheid of moraliteit.
Enige recht: recht van sterkste.
Dit is in lijn met natuurrecht: je mag doen wat je moet doen om te overleven.
3 oorzaken voor oorlog van allen tegen allen
- Verlangen naar verkrijgen van schaarse goederen
- permanent wantrouwen (uit angst anderen doden)
- trots en reputatie (om afschrikwekkende reputatie op te bouwen als veiligheid)
Hoe komt de staat voor uit natuurtoestand
We moeten een overeenkomst sluiten op basis van samenwerking om situatie van natuurtoestand te voorkomen.
Keuze tussen dood en onderwerping.
–> staatshoofd noodzakelijk voor goede samenwerking.
–> ontstaan van een sociaal contract
Het volk volgens Hobbes
Hobbes geloofde niet in een ‘‘volk’’, maar in optelsom van individuen.
In theorie heeft dus ieder individu met ieder individu afgesproken zich aan contract te houden.
Dit is hypothetisch= nooit daadwerkelijk plaatsgevonden
Natuurwetten
Geen wetten met morele kaders, eerder wetmatigheden die logischerwijs uit natuurtoestand volgen en leiden tot stichting van staat:
1. eerste natuurwet gaat over hoe mensen moeten zoeken naar vrede –> belangrijk voor zelfbehoud
2. Tweede natuurwet gaat over hoe mensen dan hun natuurrecht moeten opgeven aan soeverein om vrede te bewerkstelligen
3. Derde natuurwet gaat over respecteren van overeenkomsten sociaal contract: zodat vrede bewaard blijft + vertrouwen wordt gewaarborgd.
Totaal van 19 natuurwetten komen uiteindelijk aan op gulden regel:
‘‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’.
De soeverein in het sociaal contract
De soeverein is geen onderdeel maar gevolg van contract en daarom ook niet aan contract gebonden.
Soeverein –> absolute macht: alleen absolute macht kan oorlog van allen tegen allen stoppen.
Vrij radicaal + onnatuurlijk, omdat we ons natuurrecht afstaan aan soeverein.
–> hij zet alle individuele belangen om in algemeen belang
Hoe ziet soeverein eruit
Soeverein wordt bij Hobbes niet helemaal ingevuld, maar voorkeur ligt bij Monarch.
Deze dient men te gehoorzamen, tenzij deze eisen stelt die gevaar vormen voor zelfbehoud,
of de algemene veiligheid niet meer kan waarborgen.
Dit zou schending van bestuurlijke taak/ mandaat betekenen
Kenmerken soeverein
- Kunstmatige persoon die het volk representeert
- Absolute en onverdeelde macht. Geen machtsscheiding (bepaalt ook wat rechtvaardig is)
- Enige rechtsbron= Geen andere rechtvaardiging.
- kan geen onrechtvaardige wetten afkondigen, wel die niet voor algemeen belang zijn: dan is opstand mogelijk.
- je geeft rechten af, maar niet om jezelf te verdedigen: bij dit gevaar is het wel onrechtvaardig - censureert opvattingen.
- relatie tussen opvattingen en handelingen. Als mensen denken, zo zullen ze handelen.
Vrijheid in staat van Hobbes
Vrijheid als afwezigheid van externe belemmeringen.
Vrij zijn van fysieke beperkingen.
Dat heeft ook met mechanische mensbeeld te maken van in beweging zijn: niet vastgehouden.
Vrijheid in stiltes van wet –> handelen om te doen wat wet niet verbiedt.
