HC.7: Van gewone cel tot kankercel Flashcards
Hallmarks of cancer versie 1
Blijven delen
Remming ontwijken
Celdood weerstaan
Oneindige celdeling
Vorming van nieuwe bloedvaten
Invasie en metastase
Hallmark 1: blijven delen
Groeifactoren zijn nodig om tot deling aan te zetten. Dit loopt via een groeifactor receptor
Tumor: maakt zelf groeifactor of heeft geen groeifactor nodig voor activering
Hallmark 2: remming ontwijken
Normale cellen luisteren naar signalen die de groei remmen
Tumor: schakelt deze groeiremmers uit
Hallmark 3: celdood weerstaan
Normale cellen kunnen mechanismen activeren die tot celdood leiden. Dit zet cellen aan om geprogrammeerd eiwitten en DNA af te breken
Tumor: schakelt apoptose uit
Hallmark 4: oneindige celdeling
Normale cellen kunnen slechts een beperkt aantal delingen doormaken. Dit komt doordat telomeren bij elke celdeling korter worden
Tumor: schakelt de telomeerverlenging weer in
Hallmark 5: vorming van nieuwe bloedvaten
De groeiende tumor heeft veel voedingsstoffen nodig. De tumor zal dus vorming van nieuwe bloedvaten stimuleren. De tumor moet de directe omgeving ondersteunend maken aan de groei.
Angiogenese is essentieel voor solide tumoren om klinisch significant te worden. Solide tumoren kunnen klein blijven als er geen angiogenese is. Er moet stroma ontstaan.
Tumoren cellen moeten vaatjes maken om verder te groeien dan 2 mm. Vanuit stroma ontstaan vaatjes, die tumor cellen van nutrienten en groeifactoren voorzien. Voor
sprouting van vaatjes is meer dan alleen VEGF nodig (daarom spreken we van switch). Tumormutaties in oa RAS en Myc stimuleren dit Zuurstofgebrek stimuleert dit ook (via HIF1alfa). Remmers van VEGF wordt al toegepast bij behandeling.
Tumor stroma
Ondersteunend, niet-neoplastisch bindweefsel, bloedvaten en ontstekingscellen. Van de gastheer afkomstig
Stromacellen ‘ondersteunen’ de tumor
De stroma zorgt voor zuurstof aanvoer
Hallmark 6: invasie en metastase
Tumor dringt in het omringende weefsel binnen met doorbraak door een basaalmembraan (invasie). Tumorcellen kunnen over grote afstand worden getransporteerd en daar nieuwe tumor geven (metastasering)
Stappen invasie en metastase
Invasie
1. Migratie door de basaalmembraan
2. Verplaatsing door extra-cellulaire matrix
Metastase
3. Intravasatie
4. Transport in bloedbaan
5. Extravasatie en metastatic deposit
6. Colonisatie / uitgroei met plasticiteit
Hallmarks of cancer versie 2
Genoom instabiliteit en mutaties
Deregulatie van de energievoorziening
Tumor-bevorderende ontsteking
Ontsnapping aan het immuunsysteem
Hallmark 7: genoom instabiliteit en mutaties
Een tumorcel moet dus heel veel mutaties ophopen. Dit wordt normaal tegengegaan door DNA schade reparatie. Bij een tumor zijn er dus geen of minder effectieve reparaties
Hallmark 8: deregulatie van de energievoorziening
Tumorcellen leven vooral van de glycolyse. Dit doen ze om zo meer bouwstenen te kunnen krijgen
Hallmark 9: tumor-bevorderende ontsteking
Al lang is bekend dat bv. chronische ontstekingen tumorbevorderend kunnen zijn. Tumoren gebruiken immuuncellen om stroma naar hun hand te zetten. Vooral macrofagen en granulocyten kunnen bevorderend zijn voor invasie en metastasering.
Hallmark 10: ontsnapping aan het immuunsysteem
Tumorcellen hebben (veel) mutaties. Het immuunsysteem kan deze herkennen en cellen elimineren (immunosurveillance). Tumoren activeren daarom vaak mechanismen die het immuunsysteem minder actief maken (immune evasion).
