HC.7 - Proefdiermodellen in het kankeronderzoek / Doen dieren ertoe?

Question 1

Waarom worden muizen voornamelijk gebruikt voor proefdieronderzoek?

Answer 1

1. 97% dezelfde genen
2. Veel genetische defecten bij de mens (die zorgen voor eiwitfunctiestoornissen) veroorzaken bij de muis identieke problemen
3. Kan makkelijk genetisch gemanipuleerd worden
4. Eenvoudig te huisvesten en platen snel voort

Question 2

Wat voor soorten onderzoek wordt er op proefdieren gedaan?

Answer 2

1. Pre-klinisch onderzoek: testen van nieuwe medicijnen/combinaties
2. Tumor biologie: algemene kennis rondom de kanker

Question 3

Wat is een soort van pre-klinisch onderzoek?

Answer 3

PDTX = patient derived tumor xenografts
Bij xenotransplantatie worden menselijke tumorcellen in nude muis (= immunologisch verzwakt) gebracht

Question 4

Waar wordt de xenograft ingebracht?

Answer 4

Op de natuurlijke zelfde plaats of ectopisch om het verschil in locatie te bepalen

Question 5

Wat wordt na het inbrengen gedaan met het dier dat de xenograft heeft binnengekregen?

Answer 5

behandelen met (combi) van geneesmiddelen
Tumorgedrag wordt bekeken

Question 6

Hoe veel muizen betrekken we bij het onderzoek?

Answer 6

We maken de groep dusdanig groot dat we een interventie en een controle groep hebben

Question 7

Wat zijn twee nadelen van PDTX?

Answer 7

1. Het werkt niet voor alle soorten tumoren –> hechten niet in muis
2. het mist de anti- en pro-activiteit van een functioneel immuunsysteem (moeten wel verzwakken zodat menselijke cellen niet afstoten)

Question 8

Wat voor onderzoek wordt er nog meer gedaan op muizen?

Answer 8

Genetische modificatie

Question 9

Welke soorten genetische modificatie wordt toegepast bij muizen?

Answer 9

1. Gen toevoegen: normale en mutant genen = transgene muis/oncomuis
2. Gen uitschakelen = knock out muis
3. Gen vervangen of muteren geeft knock-in muis

Question 10

Dierproeven zijn in Nederland verboden tenzij:
5 dingen

Answer 10

1. Het doel van de proef niet anders bereikt kan worden
2. Het niet met minder dieren/minder ongerief (lijden) kan
3. Het belang van de proef opweegt tegen het ongerief van het dier
4. Er een vergunning is voor dierproeven
5. Er goedkeuring is vanuit de DEC = dieren experimenten commissie

Question 11

Wat is de functie van de DEC?

Answer 11

1. Toeten of (onaanvaardbare) schending van intrinsieke waarde van het dier plaatsvindt
2. ethische afweging tussen het doel versus het lijden van het dier
3. Opzet van experiment: zijn er alternatieven

Question 12

Wat is de intrinsieke waarde?

Answer 12

Eigen waarde van het dier (integriteit)

Question 13

Welke drie principes zijn belangrijk bij dierproef onderzoek?

Answer 13

Replacement = vervanging
Kan het ook zonder dieren

Reduction = vermindering
Met zo min mogelijk proefdieren

Refinement = verfijnen
Het lijden waar mogelijk minimaliseren

Question 14

Wat is belangrijk bij het minimaliseren van het lijden?

Answer 14

Humane eindpunten: dieren worden geeuthanaseebd om ernstig lijden te voorkomen en er wordt niet te lang doorgegaan

Question 15

Wat is zorgplicht bij dieren in gevangenschap?

Answer 15

Rechten van dieren volgens Brambell

1. Vrij van honger en dorst
2. vrij van fysiek ongerief
3. vrij van pijn, verwondingen en ziekten
4. vrij van angst en stress
5. vrij om hun natuurlijke gedrag te vertonen

Question 16

Hoeveel dierproeven vinden er jaarlijks plaats?

Answer 16

600 000

Question 17

Wanneer is de wet aangenomen die hier beperkingen aan legt?

Answer 17

Eind jaren 70

Question 18

op welke dieren wordt het meest onderzoek gedaan?

Answer 18

50% op muizen
25% op ratten

Question 19

Hoeveel % van de dieren is genetisch gemodificeerd?

Answer 19

15%

Question 20

Wat is de mate van het lijden van de proefdieren?

Answer 20

80-85% van de onderzoeken geven wenig tot matig ongerief

Question 21

Noem de drie muismodellen en waaraan ze bijdragen?

Answer 21

1. trangene muis: 1 normaal en 1 gemuteerd allel (gemuteerde heeft dominant effect)
   Onderzoek: effect van dominante mutaties (oncogenen)
2. Knock out muis: geen actief gen
   Onderzoek: Effect van deleties (tumorsuppressorgenen)
3. Knock in muis: normale actieve gen vervangen door een actief mutant gen
   Onderzoek: effect van puntmutaties

Question 22

Hoe wordt de transgene muis gemaakt?

Answer 22

1. Oncogeen dat onder controle is van een promotor in reageerbuis
2. geïnjecteerd in een bevruchte eicel (vaak in de mannelijke pronucleus) in een heel vroeg stadium
3. Geïnjecteerde DNA gaat integreren in het genoom van de bevruchte eicel

Question 23

Hoe wordt de knock in of knock out muis gemaakt?

Answer 23

1. embryonale stamcel wordt geïsoleerd uit een blastocyt (hele vroege cellen uit de embryogenese)
2. Door elektroportie DNA toegevoegd
3. Eicel teruggeplaatst in blastocyt

Question 24

Noem een ziektebeeld waarbij PDTX gebruikt is

Answer 24

TTD = trichothiodystrophy = brittle hair disorder

Question 25

Wat is het probleem bij TTD?

Answer 25

Missense Mutatie in Xpd-gen waardoor in senescente stamcellen P53 is gebonden van FOXO4

Question 26

Wat is het kenmerk van TTD?

Answer 26

Extreem versnelde veroudering van buiten (haaruitval) en van binnen (orgaanfuncties falen)

Question 27

Hoe kan een muismodel helpen bij onderzoek naar TTD?

Answer 27

1. mutatie in muis laat enorme veroudering zien
2. Onderzoek naar hoe verbinding losgekoppeld kan worden –> FOXO4-DRI (andere peptide) gaf een significante verbetering in de fitheid van de muizen

Question 28

Wat is fase 1 van de ideeën geschiedenis over dierproeven?

Answer 28

Dieren werden gezien als automaten zonder gevoelens
Materiele natuur en spirituele/rituele natuur

Question 29

Wat is fase 2 van de ideeën geschiedenis over dierproeven?

Answer 29

Antropocentrisch idee: mens is middelpunt van schepping
Dieren misbruiken is slecht voor de menselijke moraal (niet voor dierenleed)

Question 30

Wat is fase 3 van de ideeën geschiedenis over dierproeven?

Answer 30

Dieren kunnen lijden
Het is belangrijk om zo min mogelijk lijden teweeg te brengen
Biocentrisch beeld: ethische houding richt zich op al het leven

Question 31

Wie was een belangrijk persoon in de vooruitgang van dierenwelzijn?

Answer 31

Peter Singer: speciesisme = voortrekken ene soort voor andere soort –> niet goed

Question 32

Wat is commodificatie?

Answer 32

proces waarbij aspecten steeds meer in geldwaarde worden uitgedrukt in plaats van intrinsieke waarde

Question 33

wat is instrumentalisering?

Answer 33

Als een dier dood is lijdt het niet meer en kunnen we onderdelen gebruiken