HC.3 Celbeschadiging en celdood

Question 1

Wat voor onomkeerbare celschade kan ontstaan?

Answer 1

verlies van;

1. mitochondriale functie
2. membraan structuur
3. DNA, chromatine structuur

Question 2

Wat zijn mogelijke oorzaken van celbeschadiging?

Answer 2

• langdurige O2-gebrek
• mechanisch
• ioniserende straling, warmte/koude, stroomstoot
• chemicaliën, toxische stioffen
• infectie, leukocyten gemedieerde schade
• genetische defecten (bv stapelen, defect herstel)

Question 3

Waarvan hangt de ernst van de celschade af?

Answer 3

de mate van ‘stress’ waaraan de cel wordt blootgesteld

Question 4

Wat valt er onder membraanschade?

Answer 4

schade aan;

• plasmamembraan
• mitochondria
• lysosomen

Question 5

Welke 6 soorten necrose zijn er?

Answer 5

1. liquefactie necrose (colliquatie of vervloeiings necrose)
   - visceuze massa
   - vaak gezien in hersenen, longen, soms in het hart na MDMA
   - associatie met infectie (bacterieel, schimmel)
   - locale hydrolyse, cyste vorming, gevuld met pus (dode leukocyten)
2. coagulatie necrose (structuur blijft herkenbaar)
   - hartspier post infarct
3. '’gangreneuze necrose’’ (ledematen)
4. verkazende necrose (tuberculose)
5. vet necrose (saponificatie, vaak in buikholte door pancreas)
6. fibrinoide necrose (bloedvaten, bijv. autoimmuun ziektes)

Question 6

Waar gaat coagulatie necrose mee gepaard?

Answer 6

eiwitdenaturatie

Question 7

Waar gaat (liquefactie) necrose mee gepaard?

Answer 7

eiwitafbraak

Question 8

Hoe noemen we apoptose ook wel?

Answer 8

geprogrammeerde celdood

Question 9

Noem voorbeelden van fysiologische apoptose.

Answer 9

embryogenese
-morfogenese
-ontwikkeling neuraal netwerk
-self-tolerance in immunologie
volwassenen
-menstruatie 
-afstoting darmcellen
-afsterven huidcellen

Question 10

Noem voorbeelden van pathologische apoptose.

Answer 10

-DNA schade door; ioniserende straling
zuurstofradicalen
-ophoping fout gevouwen eiwitten
-leukocyt gemedieerde celdood bijv. virus infecties

Question 11

Waarom vindt er Cellulaire fragmentatie plaats bij apoptose?

Answer 11

De kleine ‘cel fragmentjes’ kunnen makkelijker worden gefagocyteerd

Question 12

Wat zijn de twee belangrijkste apoptose pathways?

Answer 12

1. mitochondrial pathway (intrinsiek)
   Mitochondrium krijgt signalen van binnen uit
2. death receptor pathway (extrinsiek)
   Er bindt een ligand op de receptor, extrinsiek signaal

Question 13

Waar komen beide apoptose pathways uiteindelijk op uit?

Answer 13

caspase activatie —> endonuclease activatie (fragmentatie)/breakdown of cytoskeleton

Question 14

Geef de SUMO van necrose.

Answer 14

Size; 
-cellulaire zwelling
-meerdere cellen aangedaan
Uptake;
-cellinhoud wordt opgegeten door macrofagen
-gaat gepaard met grote ontsteking
Membrane;
-verlies van membraanintegriteit
-lysis cellen
Organelles;
-zwellingen 
-lysozomale lek
-random degradatie DNA

Question 15

Geef de SUMO van apoptose.

Answer 15

Size;
-krimpen van cel
-één cel aangedan
Uptake;
-celinhoud wordt opgegeten door buurcellen
-hoeft niet gepaard te gaan met grote ontsteking
Membrane;
-blebbing maar behouden integriteit
-vorming van celfragmentjes
Organelles;
-chromatine condensatie

Question 16

Waar staat NETs voor? Wat is NETose?

Answer 16

neutrophil extracellular traps
Het kernmateriaal verspreid zich in de cel, de granulae gaan open en vermengen zich met het DNA. De cel ‘spuugt’ zijn DNA uit als een soort netje.

Question 17

Waar zie je NETose vnl?

Answer 17

bij leukocyten en neutrofielen

Question 18

Op welke 3 manieren kan een neutrofiel doodgaan?

Answer 18

1. NETose
2. apoptose
3. necrose

Question 19

Welke 7 opeenvolgende gevolgen ontstaan bij O2-gebrek van de hartspier?

Answer 19

1. ATP productie omlaag
2. Ion-gradiënten over (plasma)membraan omlaag
3. Eiwitsynthese omlaag
4. Plasmamembraan beschadiging
5. Intracellulaire membraan beschadiging
6. Massale Ca2+ influx (Ca-paradox/O2-paradox) –> ‘point-of-no-return’
7. Contractieband necrose, inflammatie

Question 20

Wat zijn de 5 determinanten van zuurstofgebrek?

Answer 20

1. volledige/partiële vaatobstructie
2. alternatieve bloedtoevoer (collateraal flow)
3. acute versus geleidelijke obstructie
4. gevoeligheid voor O2 tekort
5. periconditionering … remote …

Question 21

Welke 2 cellulaire aanpassingen in de hartspier kunnen optreden na een infarct?

Answer 21

Hypertrofie: groter worden van bestaande cellen
myocyten —> groter, binucleair

Hyperplasie:
GEEN toename celaantal door proliferatie myocyten
(cardiac stem cells —> nieuwe myocyten; minimaal)
WEL proliferatie van fibroblasten –> verbindweefsel

Question 22

Welke biomarkers worden het meest gebruikt voor een hartinfarct?

Answer 22

troponines en CKs