HC.1: DNA schade en reparatie - deel 1

Question 1

Soorten mutaties

Answer 1

Puntmutaties: kleine veranderingen op basepaar niveau
Chromosomale afwijkingen: grote veranderingen; waar te nemen op chromosomaal niveau

Question 2

Puntmutaties

Answer 2

Transities (purine –> purine (A/G); pyrimidine –> pyrimidine (C/T))
Transversies (purine <—> pyrimidine)
Kleine inserties / deleties

Question 3

Chromosomale afwijkingen

Answer 3

Translocaties
Amplificaties
Deleties
Numerieke afwijkingen

Question 4

Oorzaken van DNA schade

Answer 4

Chemische instabiliteit
Chemische verbindingen
Biologische stoffen
Fysische agentia
Foutieve replicatie

Question 5

Chemische instabiliteit

Answer 5

Spontane hydrolyse
- Hydrolyse van de N-glycosyl verbinding tussen suiker en base → depurinatie
- Depurinatie leidt tot 1 bp deletie (replicatie induceert mutatie)
Deaminatie van basen
- Leidt tot omzetting van een cytosine in een uracil
- Verandering complementariteit

Question 6

Biologische stoffen

Answer 6

Endogene stoffen: zuurstof, oxidatieve DNA schade
- Zuurstofradicalen: geproduceerd door metabole processen
- Verandering complementariteit
Benzo[a]pyreen: aanwezig in sigarettenrook
- Metabolische geactiveerd: wordt omgezet in benzo[a]pyreen diol epoxide (BPDE)
- Verandering complementariteit

Question 7

BPDE

Answer 7

Veroorzaakt chemische adducten die de DNA dubbelhelix verstoren
BPDE reageert voornamelijk met G residue
Tegenover G-BPDE wordt een A residue ingebouwd

Question 8

Chemische adducten die de DNA dubbelhelix niet verstoren

Answer 8

Spontane hydrolyse
Deaminatie
Oxidatieve DNA schade

Question 9

Fysische agentia

Answer 9

Intrastreng DNA beschadigingen door straling

Question 10

Soort DNA beschadigingen

Answer 10

Chemische adducten
Intrastreng crosslinks
Interstreng crosslinks
DNA strengbreuken
Basepaar mismatches

Question 11

Soorten excisie reparatie mechanismen

Answer 11

Base Excisie Reparatie (BER)
Nucleotide Excisie Reparatie (NER)

Question 12

Kenmerken Base Excisie Reparatie

Answer 12

Enzymatisch proces
Herstel van kleine adducten

Question 13

Stappen Base Excisie Reparatie

Answer 13

1. DNA schade herkent door een schade-specifieke DNA glycosylase; creëert een abasische plaats (AP)
2. Endonuclease herkent AP site en maakt een knip in het DNA; AP-site wordt verwijderd
3. Herstel: DNA polymerase en ligase

Question 14

Kenmerken Nucleotide Excisie Reparatie

Answer 14

Herstel van grote adducten

Question 15

Stappen Nucleotide Excisie Reparatie

Answer 15

1. Herkenning van de DNA schade
2. Openen van omringende DNA
3. Verwijderen DNA schade (en aangrenzende gebieden van dezelfde streng)
4. Herstel: DNA synthese / ligatie

Question 16

Soorten NER

Answer 16

Globaal genoom NER
- Scanning door XPC / RAD23B complex
- Genome-wide DNA reparatie
Transcriptie Gekoppeld NER
- Scanning door RNA pol II complex
- Alleen DNA reparatie getranscribeerde streng actieve genen

Question 17

Defect NER

Answer 17

Xeroderma pigmentosum (XP): autosomaal recessief
- Klinische symptomen: zongevoeligheid, droge harde huid, pigmentatie afwijkingen, cataract, huidkanker, versnelde neurologische achteruitgang
- Oorzaak: ten minste 8 genen
Cockayne syndroom
- Klinische symptomen: zongevoeligheid, groei achterstand, neurologische achteruitgang, netvliesafwijkingen, versnelde veroudering, geen huidkanker
- Oorzaak: 2 genen CSA en CSB, samen met XP