HC'S WEEK 7 Flashcards
1
Q
Welke 4 soorten antimicrobiële therapie bestaan er?
A
- antimicrobiële middelen = antibiotica
- antivirale middelen
- antischimmel/anti-gist middelen = antimycotica
- anti-parasitaire middelen
2
Q
Wat betekent het begrip ‘spectrum’?
A
Op hoeveel verschillende micro-organismen het product werkt
3
Q
Hoe werkt de indeling van antibiotica op basis van aangrijpingspunt? (5)
A
- Celwandsynthese
- Eiwitsynthese
- Nucleïnezuursynthese en structuur
- Foliumzuur metabolisme
- Overig
4
Q
Wat is het grootste verschil tussen gram-positieve en gram-negatieve bacteriën?
A
Gram-positief = dikke peptidoglycaan laag met daaronder een celmembraan
Gram-negatief = smalle peptidoglycaan laag met daarboven nog een buitenmembraan
- geneesmiddel eerst door porines van
buitenmembraan zien te komen, dit lukt grote
moleculen niet
5
Q
Waarom worden betalactam antibiotica het meest gebruikt in ziekenhuizen? (4)
A
- relatief weinig (ernstige) bijwerkingen
- goedkoop
- vaak beste werking op bacteriën
- hoog doseren zonder toxiciteit
= snel en effectief tegen bacteriën
6
Q
Welke 3 groepen antibiotica behoren tot de betalactam antibiotica?
A
- Penicillinen
- Cefalosporinen
- Carbapenems
7
Q
[Beta-lactam] Noem 3 voorbeelden van penicillinen?
A
Penicilline G
Flucloxacilline
Amoxicilline
= HET voorbeeld van smalspectrum betalactam antibioticum
8
Q
[Beta-lactam] Wat is de indeling van cefalosporinen?
A
1e generatie = cefazoline
2e generatie = cefuroxim
3e generatie = ceftriaxon, cefotaxim, ceftazidim
9
Q
[Beta-lactam, cefalosporinen] Kenmerken van cefazoline? (3)
A
- 1e generatie
- perioperatieve profylaxe
- vooral Gram-positieve dekking
10
Q
[Beta-lactam, cefalosporinen] Kenmerken van cefuroxim?
A
- 2e generatie
- zowel Gram-positieve als Gram-negatieve dekking
11
Q
[Beta-lactam, cefalosporinen] Kenmerken van 3e generatie?
A
- ceftriaxon, cefotaxim en ceftazidim
- ceftazidim alleen intraveneus
- vooral Gram-negatieve dekking
12
Q
[Beta-lactam] Noem 2 voorbeelden van carbapenems?
A
- meropenem
- imipenem
13
Q
Wat zijn de stappen van de celwandsynthese van de bacteriewand? (5)
A
- Binnen cel 2 soorten suikers gemaakt
- Suikers worden gekoppeld & vervolgens
extracellulair gebracht - Gekoppelde suikers incl. ketens worden aan elkaar
gekoppeld en vormen 2 lagen - Deze 2 lagen met elkaar verbinden voor goede
structuur, mbv transpeptidase (= penicilline
bindend eiwit) - Eindproduct = peptidoglycaanlaag
14
Q
Van welke 2 soorten suikers wordt de peptidoglycaanlaag van een bacterie gemaakt?
A
NAG = N-acetyl glucosamine
NAM = N-acetyl muraminezuur
15
Q
Wat is de werking van betalactam antibiotica op de celwandsynthese? (4)
A
- Betalactam antibiotica binden aan transpeptidase
- Transpeptidase kan hierdoor 2 lagen niet ligeren,
hierdoor dus hele losse celwand - Celwand niet sterk genoeg voor intracellulaire druk
van bacterie - Bacterie sterft
16
Q
Wat is het enige middel dat werkt tegen S. Aureus bacterie?
A
Flucloxacilline
17
Q
Hebben penicillinen een smalspectrum of een breedspectrum werking?
A
Smalspectrum werking
18
Q
Welk antibioticum werkt breder, penicillinen of cefalosporinen?
A
Cefalosporinen werken breder
19
Q
Welke antibiotica groep werken het breedste?
A
Carbapenems
20
Q
Wat zijn 4 mechanismen van resistentie?
A
- Binnengaan antibiotica blokkeren
= mbv enkele mutatie - Kapot maken van antibiotica
= reguleren met heel gen, overdracht genetisch
materiaal - Wegpompen van antibiotica uit de cel
= mbv enkele mutatie - Aangrijpingspunt antibiotica veranderen
= reguleren met heel gen
21
Q
[Resistentie] Met welk enzym kunnen betalactam antibiotica kapot gemaakt worden?
A
Beta-lactamase
22
Q
[Resistentie] Welke 3 varianten van beta-lactamase bestaan er?
A
- ‘eenvoudige’ beta-lactamase
- ESBL = Extended Spectrum Beta-Lactamase
- AmpC
23
Q
[Resistentie] Hoe kan het aangrijpingspunt van de antibiotica veranderd worden?
A
Door veranderd penicilline bindend eiwit (PBP)
- bij MRSA van PBP2 naar PBP2a
24
Q
Door welke 2 processen ontstaat bacteriële resistentie?
A
Mutatie
Selectie
25
[Ontstaan bacteriële resistentie] Hoe werken de processen 'mutatie' en 'selectie'?
1. Bacteriën delen heel snel, waardoor veel fouten of
mutaties in het DNA
2. Hierdoor kan bacterie per ongeluk resistent
worden voor antibioticum
3. Vervolgens antibiotica geven:
- gevoelige bacteriën verdwijnen
- resistente bacteriën blijven over
4. Door natuurlijke selectie gaan resistente bacteriën
dan prolifereren & vormen nieuwe resistente
populatie
--> te kort of te lage dosis antibiotica
26
[Resistentie] Op welke manier kan resistentie van bacterie tot bacterie overgebracht worden?
Overdracht genetisch materiaal met plasmiden
- kan ook tussen bacteriën die niet zelfde soort zijn
- ontstaat vaak onder druk van antibiotica: resistente
bacteriën vaak minder fit, worden vaak overgroeid,
tenzij gevoelige bacteriën weg door antibiotica, dan
kan resistentie beter door ontwikkelen
27
Waarom wordt bij Augmentin de stoffen amoxicilline en clavulaanzuur samengevoegd?
- 'eenvoudige' beta-lactamase is werkzaam op de
penicilline amoxicilline
- clavulaanzuur verhindert de werking van
eenvoudige beta-lactamase, zodat amoxicilline
werkzaam blijft
28
Waarom ontwikkelt er sneller resistentie bij breedspectrum antibiotica?
Je behandelt dan meer bacteriën dan nodig is
29
Noem 2 principes van antimicrobiële therapie?
1. Therapie van een infectie begint empirisch,
rekening houdend met meest waarschijnlijke
verwekker (niet per definitie breedspectrum)
2. Daarna gericht behandelen op grond van
kweekuitslag = stroomlijnen tot smalspectrum
- mbv gevoeligheidsbepaling
30
Hoe kan je de gevoeligheid van een bacterie meten? (3)
1. Bacteriën in buisje met groeimedium, overal
dezelfde concentratie
2. Bij deze buisjes verschillende concentraties
antibiotica toevoegen
3. Bij lage concentratie antibiotica zal bacterie nog
groeien, bij hogere concentraties niet meer
31
Welke 2 uitkomsten geeft een gevoeligheidsbepaling?
MIC = minimal inhibitory concentration
MBC = minimal bactericide concentration
32
Kenmerken van MIC (minimal inhibitory concentration)? (2)
= minimale concentratie van antibioticum dat de
groei van een bacterie remt
- zegt iets over gevoeligheid van bacterie voor
antibioticum
33
Wat is de MBC (minimal bactericide concentration)?
= minimale concentratie van een antibioticum dat de bacterie doodt
34
Waarom zijn congenitale infecties een unieke groep infecties? (5)
- de leeftijd van optreden
- de verwekkers
- de klinische gevolgen
- de diagnostische problemen
- de preventieve mogelijkheden
35
Wat zijn de meest voorkomende congenitale virale verwekkers?
- CMV
- parvovirus
- varicella
(- rubella, HSV en HIV)
36
Wat zijn de meest voorkomende perinatale/neonatale virale verwekkers?
- enterovirus
- HSV
- varicella
(- HIV, HBV, HCV)
37
Wat zijn de meest voorkomende bacteriële/parasitaire congenitale verwekkers?
- toxoplasmose
- lues
38
Wat zijn de meest voorkomende bacteriële/parasitaire perinatale/neonatale verwekkers?
- groep B streptokokken (GBS)
- chlamydia
39
Welke 3 aandoeningen behoren tot de 12 weken zwangerschapsscreening?
- HIV
- HBsAg = antistoffen tegen hepatitis B
- syfilis
40
Welke 6 aandoeningen behoren tot de TORCHES?
- toxoplasma gondii
- rubella
- CMV
- HSV
- syfilis
- andere: VZV, parvovirus B19
41
Wat is de kliniek van de moeder bij congenitale rubella?
- 50% subklinisch: infectie pas bekend door screening
- prodromale symptomen: malaise, lichte verhoging,
lymfadenopathie, keelpijn, hoest, conjunctivitis
- vervolgens huiduitslag beginnend in gezicht,
verspreiding naar romp, armen en benen
- complicaties: artritis vingers, polsen en knieën
42
Waarvan is het risico voor een kind met rubella vooral van afhankelijk?
Het moment van infectie
- 0-12wk = 100% risico infectie, 20% spontane
abortus --> organogenese fout
- 13-16wk = 15% doofheid en retinopathie
- > 16wk = normale ontwikkeling, klein risico
doofheid en retinopathie
43
Wat is de prenatale en neonatale kliniek van een kind met rubella?
Prenataal = intra-uteriene groeiretardatie of spontane abortus
Neonataal = CRS (congenitaal rubella syndrome) = huiduitslag, trombopenie, hepatitis, botafwijkingen, hepatosplenomegalie, meningo-encefalitis, oogafwijkingen, cardiovasculaire afwijkingen
44
Kliniek van kind met rubella in vroege kindertijd en later? (trias)
- oogafwijkingen (cateract)
- doofheid
- cardiovasculaire afwijkingen
EN ontwikkelingsstoornissesn, diabetes, etc.
45
[Congenitale rubella] Diagnostiek moeder?
Indien presentatie zwangere met exantheem:
1. IgM en IgG rubella: samen met eerder/later serum
2. Keeluitstrijk voor viruskweek rubella
3. Rubellavirus PCR
46
[Congenitale rubella] Diagnostiek kind?
Intra-uterien: overweeg vruchtwaterpunctie bij besmetting < 20wk zwanger voor rubella PCR
Postnataal: IgM bepaling, urine- en keeluitstrijk voor rubella viruskweek en/of rubella PCR
47
Preventie van congenitale rubella?
Vaccinatie
48
Interventie of therapie bij congenitale rubella?
Interventie = zwangerschapsafbreking bij bewezen vroege intra-uteriene infectie
Therapie = niet beschikbaar
49
Welke therapie is beschikbaar bij CMV infectie?
Antivirale therapie = doofheid mee voorkomen
- ganciclovir = bij symptomatische kinderen
- valganciclovir = bij vermoederlijke doofheid
ontstaan door CMV
50
Welke 3 vormen van infecties kan de SOA neonataal herpesvirus (HSV) geven?
1. Congenitaal (5%) = ingedroogde herpetische
huidlaesies, heel zeldzaam
2. Peripartum (85%)
3. Postpartum (10%)
51
[Herpes neonatorum] Wat is de kliniek van moeder?
- herpes genitalis (HSV1 of HSV2)
- herpes labialis (HSV1 of HSV2) moeder/omgeving
- asymptomatisch
52
[Herpes neonatorum] Wat is de kliniek van kind?
Perinatale infectie uit zich in eerste 4 wk, meestal
40% al presentatie in eerste week
53
[Herpes neonatorum] Welke 3 klinische manifestaties zijn mogelijk bij de kliniek van het kind?
1. Gelokaliseerde huid, oog en mondinfectie
2. CZS infectie: slecht drinken, geprikkeld, suf, slap en
convulsies
3. Gedissimineerde infectie: visceraal (hepatitis)
54
[Herpes neonatorum] 2 mogelijkheden voor transmissie?
Perinataal (genitaal)
Post-nataal (koortslip)
55
[Herpes neonatorum] Kenmerken van transmissie(kans)?
- vaginale bevalling bij primaire herpes genitalis =
50% transmissie
- bij reactieve herpes genitalis = kleine kans
transmissie
- transmissie kan zonder ulcera
- transmissie via koortslip alleen via direct contact
56
[Herpes neonatorum] Diagnostiek moeder?
HSV kweek/PCR bij verdachte laesie zonder voorgeschiedenis van herpes genitalis
57
[Herpes neonatorum] Diagnostiek kind?
24-48u na bevalling: HSV kweek/PCR van keelwat, conjunctiva, huid, liquor of serum/plasma
--> incubatietijd 24u
0-4wk post partum: bij huidbeeld, sepsis of insulten
58
Congenitale lues is een SOA die bij de kliniek van de moeder 4 verschillende ziektebeelden kan geven, welke?
1. Primaire syfilis (= lues 1)
2. Secundaire syfilis (= lues 2)
3. Tertiaire syfilis
4. Latente syfilis = geen symptomen
59
[Congenitale lues] Noem kenmerken van primaire syfilis/lues I? (3)
- incubatie na 10-90 dagen
- solitair, pijnloos ulcus meestal op genitalia
- indien onbehandeld, 60-90% ontwikkelt tot
secundaire syfilis/lues II
60
[Congenitale lues] Noem kenmerken van secundaire syfilis/lues II? (4)
- incubatie na 6wk-6mnd
- maculopapuleus exantheem op romp en
extremiteiten (incl. handpalm en voetzool)
- soms condylomata lata
- vaak malaise, koorts, spier- en gewrichtspijn,
lymfadenopathie
61
[Congenitale lues] Noem kenmerken van tertiaire syfilis? (3)
- chronische ontstekingshaarden (gummata) in huid, slijmvliezen, botten en organen
- symptomen hangen af van getroffen organen
- evt ook neurosyfilis
62
[Congenitale lues] Kliniek van foetus? (4)
- abortus/intra-uteriene vruchtdood
- intra-uteriene groeiretardatie
- vroeggeboorte
- hydrops foetalis
63
[Congenitale lues] Kliniek pasgeborene? (3)
2/3e asymptomatisch
Vroege symptomen: rash, geelzucht, meningitis, lymfadenopathie, hepatosplenomegalie, nefritisch syndroom, rhinitis
Late symptomen: zadelneus, skeletafwijkingen, doofheid, mentale retardatie, Hutchinson handen en interstitiële keratitis
64
[Congenitale lues] Hoe werkt transmissie?
Verticale transmissie = T. pallidum kan placenta passeren
- op elk moment tijdens zwangerschap
- infectiekans neemt in loop der jaren af
65
[Congenitale lues] Wat is de transmissiekans bij syfilis?
Primair/secundaire syfilis = 50%
Vroege latente (< 1 jaar) syfilis = 40%
Tertiaire syfilis (en latente syfilis) = 10%
66
[Congenitale lues] Diagnostiek moeder mbv ELISA, 2 opties?
1. Treponemale detectie van antilichamen specifiek gericht tegen T. pallidum
2. Non-treponemale testen van antilichamen niet specifiek gericht tegen T. pallidum
67
[Diagnostiek congenitale lues] Kenmerken treponemale testen?
- zeer specifiek voor syfilis
- indien eens positief, altijd positief
= serologisch litteken
68
[Diagnostiek congenitale lues] Kenmerken non-treponemale testen? (2)
- cardiolipinen komen vrij tijdens infectie
- positief bij: actieve lues
EN soms bij iv drugs, zwangerschap, ziekte van
lyme of auto-immuunziekten
69
[Diagnostiek congenitale lues] Kenmerken treponemale testen? (2)
- zeer specifiek voor syfilis
- indien eens positief, altijd positief
= serologisch litteken
70
[Diagnostiek congenitale lues] Verschil tussen treponemale en non-treponemale antistoffen?
Treponemale antistoffen blijven positief na behandeling en gedurende het leven
Non-treponemale antistoffen verdwijnen bij een goed behandelde persoon
71
[Congenitale lues] Diagnostiek kind? (4)
1. Klinisch beeld + positieve serologie moeder
2. IgM immunoblot evt. op meerdere momenten na
geboorte
3. VDRL titer bij kind vergelijken met moeder
- lage titer sluit infectie niet uit
- >4voudig hoge titer is aanwijzing voor infectie
4. Treponemale titer (TPHA) beloop
72
[Congenitale lues] Preventie?
Maternale infectie = condoom gebruiken
Maternale screening in 13e week
73
[Congenitale lues] Therapie?
Zwangere: benzylpenicilline 2.4 milj. IE op dag 1, dag 8 en dag 15
Congenitale syfilis: benzylpenicilline 150k IE/dag voor 10-14 dagen
74
[Congenitale lues] Follow-up?
Zwangere: VDRL moet mooi dalen
Pasgeborene: VDRL gedurende 2 jaar
75
Kenmerken hepatitis B congenitale infectie? (5)
- hepatitis B dragerschap = HbsAg positief
- gescreend in 1e trimester
- grote kans verticale transmissie zonder interventie
- zeer grote kans transmissie bij HbsAg positief
- preventie door actieve/passieve vaccinatie
76
2 kenmerken van chronische hepatitis B infectie?
- HbsAg blijft positief
- grotere kans transmissie bij positief HbsAg
77
[Hepatitis B] Symptomen zwangere?
Acute hepatitis B = zelfde als geïnfecteerde niet-zwangere
Chronische hepatitis B = asymptomatisch
78
[Hepatitis B] Symptomen van pasgeborenen?
- 4% klinische symptomen
- 0.4% fulminante hepatitis = vaak fataal
- meestal ontstaat HbsAg dragerschap
- onbehandeld: 25-30% van chronische dragers
overlijdt tussen 20e-60e levensjaar aan gevolgen
van cirrose of HCC
79
[Hepatitis B] Preventie?
Antistoffen geven aan neonaten
80
Wat zijn acute fase eiwitten?
Eiwitten waarvan de concentratie met meer dan 25% omlaag of omhoog gaat ten tijde van een infectie
--> BSE, CRP, SAA
81
Wat is BSE/bezinking?
Indirecte acute fase reactie (zelf geen eiwit) die plasma viscositeit en de aanwezigheid van andere acute fase eiwitten weerspiegelt
- fibrinogeen
- antilichamen
--> hierdoor plakken erytrocyten aan elkaar, zakken
dan sneller naar beneden = hogere BSE
82
Wat is CRP?
C-reactive protein
- betrokken bij eliminatie van pathogenen maar ook
van apoptotische cellen
- activeert het complement systeem
83
Wat zijn negatieve acute fase eiwitten?
Eiwitten waarvan de concentratie omlaag gaat vaak na wat langer bestaande ontsteking
- albumine
84
Auto-inflammatoire ziekten worden gekenmerkt door inflammatie, wat zijn de lichamelijke gevolgen hiervan?
- koorts
- rash
- gewrichtsklachten: arthralgie of arthritis
- verhoogde infectie parameters: bezinking, CRP
ZONDER dat er een infectie is
85
Pathogenese van het VEXAS syndroom?
- afwijking UBA1 gen op X-chromosoom
- alleen mannen ziek
- veroorzaakt door afwijking in DNA van cellen van
belang bij afweer
86
Wat is het gevolg van de afwijking in het UBA1 gen bij het VEXAS syndroom?
In monocyten een stoornis waardoor ubiquitinering niet goed gaat: eiwitten niet gemarkeerd als ze afgebroken moeten worden DUS cel vol met foutieve cellen DUS necrose
87
Wat is de behandeling van het VEXAS syndroom?
(Het liefst allogene) stamceltransplantatie
Cytokines remmen: chemotherapie, immunosuppressiva (prednison)
88
2 gevolgen van immuun dysregulatie van het adaptieve immuunsysteem?
- immuundeficiëntie
- auto-immuun ziekte
89
2 gevolgen van immuun dysregulatie van het innate immuunsysteem?
- immuundeficiëntie
- auto-inflammatoire ziekte
90
Noem 6 voorbeelden van erfelijke auto-inflammatoire ziekten?
- familiaire mediterrane koorts
- mevalonate kinase deficiëntie
- TNF-receptor geassocieerde periodiek syndroom
- cryopin geassocieerde periodiek syndroom
- NLRP12-geassocieerde periodiek syndroom
- neonataal onset multisysteem inflammatoire ziekte
91
Noem 5 niet erfelijke/verworven auto-inflammatoire ziekten?
- ziekte van Behcet
- Still's disease
- hemophagocytic syndroom
- macrofaag activatie syndroom
- VEXAS syndroom
92
Wat zijn 2 gevolgen van de ontregeling van het inflammasoom?
- overproductie van actief IL-1B
- overmatige pyroptosis (= inflammatoire celdood)
93
Met behulp van welke criteria kan de diagnose familiaire mediterrane koorts (FMF) gesteld worden?
Tel Hashomer criteria
94
Welke symptomen horen bij familiaire mediterrane koorts?
Koorts
Peritonitis
Pleuritis
Arthritis
Huiduitslag
95
Wat is de behandeling van familiaire mediterrane koorts?
Colchicine 2dd 0.5 mg
Anti-IL1 therapie
Diclofenac
96
Wat zijn 5 kenmerkende verschijnselen van het VEXAS syndroom?
- sterk verhoogde inflammatie parameters
- macrocytaire anemie
- vacuolisatie in het beenmerg
- vaak huidbetrokkenheid
- vaak kraakbeenbetrokkenheid
97
Wat is het gevolg van een defect in het proteasoom?
Veroorzaakt opstapeling van IL-1B
- hierdoor gaat de cel dood
- IL-1B lekt naar buiten
98
2 soorten koorts bij kinderen?
Acute koorts
- 0-1 maand
- 1-3 maanden
- > 3 maanden
Koorts zonder focus = T > 38.0 aaneengesloten gedurende 3 weken
99
Vaakst voorkomende bacteriële en virale infecties bij kinderen?
Bacterieel = pneumonie, pyelonefritis, sepsis en meningitis
Virale infecties = influenza, gastro-enteritis
100
Wat zijn de vitale parameters & hoe worden deze door koorts beïnvloedt?
- hartfrequentie = omhoog
- ademfrequentie = omhoog
- saturatie = omlaag
- capillaire refill = omhoog
- bloeddruk = heel lang normaal
101
5 alarmsymptomen bij koorts?
- cyanose
- snelle ademhaling
- slechte perifere circulatie
- petechiën
- ongerustheid ouder/niet-pluis gevoel arts
102
Welke 3 vragen stel je bij safety netting?
Als ik het juist heb, wat verwacht ik dat er gebeurt?
Hoe weet ik dat ik het onjuist heb?
Wat moet ik dan doen?
103
3 indicaties voor safety netting?
- diagnose is onzeker, ernstige infectie in DD
- aandoening heeft risico op complicaties
- patiënt heeft vanwege co-morbiditeit een verhoogd risico op complicaties
104
Welke adviezen geeft je bij safety netting aan ouders?
- uitleg over onzekerheid diagnose
- alarmsymptomen
- te verwachten tijdsbeloop
- hoe en wanneer hulp zoeken
105
Wat zijn 2 infecties van de hoge luchtwegen?
- laryngitis subglottica
- epiglottis
106
Wat zijn kenmerken van laryngitis subglottica? (4)
- viraal
- verkouden, blafhoest, hees, lichte koorts, licht/matig
ziek
- vermijd opwinding/stress
- luchtweg niet manipuleren bij stridor
107
Behandeling van laryngitis subglottica?
- zuurstof
- vernevelen adrenaline
- dexamethason
108
Kenmerken van epiglottitis? (5)
- bacterieel
- kwijlen, zachte stem, septisch ziek
- vermijd opwinding en stress
- luchtweg niet manipuleren
- zittende houding
109
Behandeling epiglottitis?
- intubatie op OK
- antibiotica intraveneus
110
Kenmerken acute gastro-enteritis?
- verwekkers met name rota- en norovirus
- beoordeling dehydratie mbv gewichtsverlies
- orale rehydratie met ORS
- ernstige dehydratie zeldzaam
- follow-up binnen 6 uur
111
Een kind met koorts en verminderd bewustzijn kan zich presenteren op 3 verschillende manieren, welke?
- focale afwijkingen (= asymmetrie)
--> CT of MRI scan
- zonder focale afwijkingen, met meningeale
prikkeling
--> CT scan, daarna lumbaalpunctie
- zonder focale afwijkingen, zonder meningeale
prikkeling
--> MRI, EEG of toxicologie
112
Wat zijn 5 tekenen van weefselinvasie
- koorts
- rillingen
- algemeen ziek zijn
- flank- of perineumpijn
- acute (toename van) verwardheid/delier
113
Anatomische onderverdeling van UWI's?
Hoge UWI = nier of urinewegen
Lage UWI = blaas of urethra
114
Wat is bacteriurie?
Bacteriën in de urine
- significante bacteriurie = > 10*5 kve/mL
115
Wat is asymptomatische bacteriurie?
Significante bacteriurie zonder klachten of tekenen van infectie
116
Wat zijn uropathogenen?
Micro-organismen die urineweginfecties kunnen veroorzaken
117
Welke 4 groepen zijn te onderscheiden bij de indeling van urineweginfecties?
1. Cystitis bij gezonde, niet-zwangere vrouwen (vanaf
12 jaar)
2. Cystitis bij patiënten vanaf 12 jaar met een
verhoogd risico op gecompliceerd beloop
= mannen, zwangeren, DM, minder weerstand,
afwijkingen nieren/urinewegen, neurologische
blaasstoornissen, verblijfskathether
3. Patiënten vanaf 12 jaar met tekenen van
weefselinvasie
- onderscheid tussen mannen en vrouwen
4. Kinderen jonger dan 12 jaar
- onderscheid met/zonder tekenen van
weefselinvasie
118
Welke groep uropathogenen veroorzaken 95% van de urineweginfecties?
Enterobacteriaceae
- E. coli
- Klebsiella spp
- Proteus spp
119
Welke gebeurtenis is belangrijk bij de pathogenese van urineweginfecties?
Residuvorming
120
5 oorzaken van residuvorming van urine?
- obstructie, bijv. prostaatvergroting
- neurogene blaasfunctiestoornissen
- te geringe mictiefrequentie
- niet volledig ledigen van de blaas
- zwangerschap
121
Naast residuvorming nog meer predisponerende factoren, welke? (6)
- postmenopauzale atrofie tractus urogenitalis
- blaas- of nierstenen
- verblijfskatheters
- verminderde weerstand: DM, bestraling, gebruik
immuunsuppressiva
- genetische factoren: non-secretoir van antigenen
door mucosa
- anatomische afwijkingen
122
Welke klachten komen voor bij cystitis? (6)
- dysurie: pijnlijk of branderige mictie
- pollakisurie: kleine beetjes plassen
- toegenomen mictiefrequentie
- hematurie
- pijn in rug of onderbuik
- afwezigheid/nieuw ontstane/veranderde vaginale
afscheiding
123
Presentatie van kinderen < 12 maanden met cystitis? (3)
- slecht groeien
- braken
- koorts gedurende > 3 dagen
124
Wanneer is lichamelijk onderzoek geïndiceerd bij verdenking op cystitis?
- tekenen van weefselinvasie --> let op flankpijn,
retentieblaas, peritoneale prikkeling, dehydratie en
shock
- vrouwen met recidiverende infecties (3x p/j)
- mannen
- kinderen
125
2 snelle diagnostische mogelijkheden bij cystitis?
- nitriettest
- leukocyten esterase test
126
Welke 3 onderdelen behoren tot de automated urinary screening? (= geautomatiseerd sediment)
- celtelling
- bacterietelling
- kristallen door flowcytometrie
127
Wat is dipslide onderzoek?
- urine in potje met ager
- direct geïncubeerd
- indien positief = naar lab voor analyse
128
4 mogelijke valkuilen bij 'sedimentje'/dipstick?
- leukocyten negatief: kleine kans UWI, aspecifiek
- nitriet fout-negatief bij
- bacteriën die geen nitraatreductase hebben
- korte verblijfsduur urine in blaas
- niet bruikbaar bij aanwezigheid urinekatheter
- alleen positief sediment en geen klachten =
bacteriurie
129
Indicaties voor kweek + gevoeligheidsbepaling? (7)
- 2x therapiefalen bij cystitis bij gezonde, niet-
zwangere vrouwen
- 1x therapiefalen bij cystitis bij kwetsbare ouderen
- cystitis bij patiënt die antibiotische profylaxe
gebruikt ivm recidiverende UWI's
- cystitis bij patiënt uit risicogroep
- cystitis bij kinderen < 12 jaar
- UWI met tekenen van weefselinvasie
- bij aanhoudend vermoeden UWI, maar blijvend
negatieve diagnostiek
130
Waar moet je op letten bij kweek + gevoeligheidsbepaling als je urine gaat verzamelen?
Contaminatie met genitale flora vermijden
- midstream urine = gewassen plas
- clean catch indien niet zindelijk
131
Wanneer heb je first-void urine nodig?
Eerste deel urinestroom nodig voor diagnostiek van urethritis WANT vaak SOA
132
Wat bepaalt empirische keuze voor een antibioticum? (3 vragen)
- wat is het focus van de infectie?
- lokaal/systemisch? doelorgaan?
- wat zijn meest voorkomende verwekkers van deze
infectie?
- wat is beste toedieningsweg en dosering?
- zo mogelijk oraal: goedkoper, minder complicaties
- ernstig ziek = intraveneus
133
Wat is eerste keus empirische/antibiotische therapie bij cystitis?
Nitrofurantoïne
- gedurende 5 dagen
- contra-indicaties = ernstige nierinsufficiëntie en
G6PD deficiëntie
- risicogroepen = langere behandelduur
- alléén voor UWI/lokale cystitis
134
Wat zijn de tweede en derde keus empirische/antibiotische therapie bij cystitis?
Tweede keus = fosfomycine
- één gift
- niet bij zwangeren, mannen en kinderen
Derde keus = trimthoprim
- niet bij zwangeren en kinderen
135
Welke 3 bruikbare antibiotica kan je gebruiken bij een UWI met tekenen van weefselinvasie?
Quinolonen (ciprofloxacine)
Augmentin (amoxicilline/clavulaanzuur)
Cotrimoxazol
136
Wanneer worden volwassenen verwezen naar 2de lijn? (3)
- zwangeren met tekenen van weefselinvasie
- patiënten met weefselinvasie die niet binnen 48u
reageren op antibiotica
- patiënten met vermoedelijke sepsis
137
Wanneer worden kinderen verwezen naar de 2de lijn? (3)
- koorts indien < 1 maand of tussen 1-3 maanden
zonder focus
- (vermoeden van) UWI en ernstig ziek en/of braken
- niet binnen 48u verbeterend op antibiotica
138
Wat is het empirisch beleid bij urosepsis?
- ceftriaxon iv + eenmalig gentamicine iv
- CAVE bekende resistentie obv oude kweekuitslagen
- behandeling stroomlijnen obv kweekuitslagen
- duur behandeling 10-14 dagen
- switch naar orale behandeling als mogelijk
139
Wat is de meest voorkomende oorzaak van urethritis bij mannen?
SOA
- neisseria gonorrhoeae
- chlamydia trachomatis
- herpes simplex virus
- mycoplasma genitalium
140
Wat zijn de meest voorkomende oorzaak van fluor klachten bij vrouwen?
- candida albicans
- bacteriële vaginose
- groep A streptokokken
- SOA: chlamydia, gonorroea
141
Wat is zijn de Amsel criteria, gebruikt voor klinische diagnose van bacteriële vaginose?
1. Dunne homogene grijs-witte fluor
2. Vaginale pH > 4.5
3. Positieve amine test = vislucht als 10% KOH
toegevoegd aan fluor
4. Clue cells in fysiologisch zout preparaat
142
Wat is de Nugent score, gebruikt voor microbiologische diagnose van bacteriële vaginose?
Gebaseerd op telling van soorten micro-organismen in Gram-preparaat, gekeken naar verhouding met normale vaginale flora en overgroei andere bacteriën
- 0-3 = normale vaginale flora
- 4-6 = intermediaire vaginale flora
- 7-10 = bacteriële vaginose
143
Wat zijn de 4 klassieke bacteriële verwekkers van SOA?
- neisseria gonorrhoeae
- chlamydia trachomatis
- treponema pallidum
(- mycoplasma genitalium)
144
Kenmerken van Neisseria gonorrhoeae? (4)
- koloniseren de mucose
- 2 belangrijke pathogene soorten
- Neisseria meningitidis
- Neisseria gonorrhoeae
- Gram-negatieve diplokokken met kapsel
- intracellulaire vermenigvuldiging
145
Kenmerken/symptomen van genococcen infecties? (6)
- urethritis, cervicitis
- endometritis, epididymitis
- proctitis, pharyngitis
- opthalmia neonatorum
- gedissimineerde infectie: koorts, polyarthritis
- septische arthritis
146
Belangrijkste diagnostiek van SOA's?
- PCR
- evt. kweek & gevoeligheid
147
Kenmerken van Traponema pallidum?
= verwekker lues/syfilis
- spirocheet, niet kweekbaar
- 2 treponema soorten
- T. pertenue (framboesia)
- T. carateum (pinta)
- cave serologische kruisreacties WANT verwant aan
Borrelia en Leptospira
148
Kenmerken congenitale syfilis?
- grote verscheidenheid aan aangeboren afwijkingen
- volledig te voorkomen door penicilline vroeg in
zwangerschap
149
3 stadia van (congenitale) syfilis?
1. Primair lokaal (3-90d) = zweer
2. Secundair systemisch (4-10wk) = rash hele lichaam
3. Tertiair organen/weefsels (3-15j) = interne organen
aangedaan
150
Belangrijke diagnostiek syfilis?
- PCR ulcus
- donkerveld microscopie ulcus
- serologie
- mbv ELISA: IgG, TPPA, TPHA
- confirmatie mbv immunoblot
- activiteit VDRL/RPR (= non-treponemale test)
151
Kenmerken chlamydia trachomatis?
- obligaat intracellulair
- zit tussen virus en bacterie in
- onderverdeling in 18 serovars en 3 biovars
152
Wat zijn de 3 biovars waarin je chlamydia trachomatis in kan onderverdelen?
- A, B, Ba en C = trachoom, bindvlies ontsteking oog
- D-K = urogenitale infecties
- L1, L2 en L3 = lymfogranuloma venereum
- bijzondere vorm met ernstig beloop
- lymfklierzwelling lies en/of anale klachten
153
Complicaties chlamydia trachomatis?
- ascenderende infecties: epididymitis, endometritis,
salpingitis, PID
- extra-uteriene graviditeit
- infertiliteit
- neonaten: conjunctivitis en pneumonitis
154
Kenmerken mycoplasma genitalium?
- tussen virus en bacterie in
- seksueel overdraagbaar
- geen klassieke SOA
- urethritis bij mannen
- testen middels PCR
- azithromycine eerste keus, maar veel resistentie
155
5 voorbeelden virale SOA?
- herpes simplex virus (HSV)
- humaan papiloma virus (HPV)
- humaan immunodeficiëntie virus (HIV)
- hepatitis B virus (HBV)
- hepatitis C virus (HCV)
156
4 meest voorkomende SOA's in NL?
1. Chlamydia
2. Gonorroe
3. Syfilis
4. HIV
157
DD van moeheid? (7)
- infectieus = LWI, hepatitis, TB, pfeiffer
- metabool = diabetes, Cushing, Addison
- hematologisch/oncologisch = anemie, metastasen
- hart- en longziekten = hartfalen, respiratoire insuf.
- intoxicatie = alcohol, betablokkers
- neuromusculair = parkinson, MS, reuma
- diversen = depressie, slaapstoornissen, stress
