HC. 1 - Etiologie en epidemiologie van longkanker (inclusief weekinleiding)

Question 1

Hoe verloopt het inademen van sigarettenrook tot longkanker?

Answer 1

1. Rook inademen
2. hierin carcinogenen
3. metabole activatie processen
4. DNA adducten geven
   a. gerepareerd
   b. niet gerepareerd en blijven bestaan dan….
5. a. apoptose
   b. mutaties in oa. P53, RAS, RB, P16m MYC en andere cruciale genen
6. longkanker

Question 2

Waardoor krijgen niet alle mensen die roken longkanker?

Answer 2

Soms: genen die goed kunnen repareren
OF iemand krijgt heel veel rook binnen –> niet goed klaren van carcinogenen

Question 3

Wat zijn de gevolgen van de nicotine, alle substanties (>40), irritants en CO?

Answer 3

nicotine –> verslaving
Substanties –> carcinogeen
Irritants –> inflammatoire
CO –> CVD

Question 4

Wanneer was het eerste rookverbod?

Answer 4

in de jaren 1500 omdat vermoeden dat het niet goed was

Question 5

Wat is de tijd tussen roken en het optreden van longkanker?

Answer 5

Lag time = 20 jaar

Question 6

Hoe bereken je het aantal pack years?

Answer 6

Pakjes sigaretten per dag x aantal jaar

Question 7

Wat is de belangrijkste factor bij het risico op longkanker door roken?

Answer 7

Risco = De duur^4,5
Risico = aantal sigaretten^1

De duur is dus veel belangrijker dan aantal sigaretten

Question 8

Hoeveel roken mensen gemiddeld per dag? Hoeveel mensen roken?
Hoeveel mensen doen wel eens een stoppoging?

Answer 8

gemiddeld 14 sigaretten per dag (mensen zeggen minder)

28% mensen > 15 rookt
- laag opgeleid > 30%
- hoog opgeleid ong 20%

27%

Question 9

Wat is de betekenis van relatieve risico?
Wat is het verband met de relatie?
Wat is het RR van rokers en niet rokers?

Answer 9

RR = risico van de blootgestelde groep (roken) tov de niet blootgestelde groep op longkanker

Hoe hoger RR hoe groter de sterkte van de relatie

Actieve roker: RR > 20 = 2000%
Passieve roker: RR 1,2 (120%)

Question 10

Wat is het gevolg als iemand stopt met roken?
Heeft de tijd hier nog invloed op?

Answer 10

RR daalt (exponentieel) zowel individueel als maatschappelijk –> niet gelijk aan iemand die nooit rookt

Hoe langer niet gerookt, hoe lager de kans dat overlijden aan longkanker en is zinvol op ELKE LEEFTIJD

Question 11

Wat is het meest kosteneffectief om te doen tegen het krijgen van longkanker?

Answer 11

Primaire preventie

Question 12

Wat zijn 4 manieren hoe/waarmee iemand kan stoppen met roken?

Answer 12

1. Cold turkey: 7,3% is na 10 mnd nog gestopt
2. advies arts: 10,3% na 12 mnd nog gestopt
3. Nicotine middelen: 7-14% na 12 mnd nog gestopt
4. Medicatie icm counseling: tot 33% na 12 mnd nog gestopt

Question 13

Wat zijn de nadelen van de waterpijp met tabak?

Answer 13

1. meer CO2 –> groter CVD risico
2. vergelijkbare hoeveelheid nicotine
3. dramatisch grotere hoeveelheden rook

Question 14

Wat is het gevolg van vaping?

Answer 14

Leidt tot celverandering en zorgt voor diffuse inflammatie
Oxidatieve stress
Luchtweg remodellatie
Toename SEH bezoeken van jongeren tussen de 14-30 jaar met ernstige respiratoire problemen
+ normaliseert roken

Question 15

Wanneer weten we het effect van vapen op longkanker?

Answer 15

Pas over ong 18 jaar

Question 16

Wat is bij niet-rokers vaak onderliggend aan de longkanker?

Answer 16

• Familie geschiedenis van kanker
• Meeroken

Question 17

Wat zijn risicofactoren voor voormalig rokers?

Answer 17

• emfyseem
• familie geschiedenis met kanker
• stof exposure
• leeftijd waarop gestopt met roken
• Geen hooikoorts

Question 18

Wat zijn risicofactoren voor rokers?

Answer 18

• packyears
• asbest of stof exposure
• emfyseem
• afwezigheid hooikoorts
• familiegeschiedenis met kanker

Question 19

Welke 3 factoren dragen het meest bij aan het krijgen van kanker?

Answer 19

1. tabak rook
2. gevoeligheid van de persoon (genetisch)/COPD
3. leefstijl/omgeving/voeding

Question 20

Wat bedoelen we met genetische aanleg voor longkanker?

Answer 20

Hoger risico om door roken geïnduceerde longkanker te krijgen –> gevoeliger voor polymorfismen in DNA

Meest bij Niet-rokers!!

Question 21

Hoeveel van de mensen met longkanker is een niet-roker?

Answer 21

10%

Question 22

Wat is het verschil in mutaties tussen rokers en niet rokers?

Answer 22

Niet-rokers: deels EGFR mutatie gedreven, vaak maar 1 afwijking
Bij EGFR mutatie vaak trigger nodig (= luchtvervuiling)

Rokers: meerdere mutaties

Question 23

Wat zijn vaak de veroorzakers van longkanker bij niet-rokers?

Answer 23

1. Meeroken
2. Radon in huizen (kelder, muren, grond) is reukloos en carcinogeen
   Vooral Limburg, zuid holland en Zeeland
3. Luchtverontreiniging: EGFR-mut reageert hier sterk op
4. kolen verbrandingsdampen
5. Beroepsblootstelling
6. familiegeschiedenis
7. genetische varianten

Mogelijk
- COPD
- Infecties
- Dieetfactoren (weinig vezels en veel vet)
- hormoonfactoren

Question 24

Wat is de overleving van longkanker? Waarom is dit?

Answer 24

5 jaars overleving: 15%
Door >80% op afstand gemetastaseerd bij diagnose

Question 25

Wat is het verband tussen de incidentie en de mortaliteit? wat is de incidentie en mortaliteit in het westen in vergelijking met andere kankers?

Answer 25

Bijna gelijk

Incidentie: 2e
Mortaliteit: 1e

Question 26

Wat doet luchtvervuiling op mensen met een EGFR mutatie?

Answer 26

• Associatie met de mutatie ansich
• promotie van tumorgenese bij pre-excisting EGFR clones

IL-1beta expressie (in epitheel en alveolaire macrofagen) –> blokkeren hiervan verminderd longkanker bij muizen

Question 27

Wat is opvallend aan vrouwen en longkanker?

Answer 27

• Als nooit gerookt: 2x meer vrouwen dan mannen
• Vrouwen meer adenocarcinoom
• Vrouwen jonger op moment van kanker (ook al roken mannen jonger)
• Vrouwen krijgen bij minder roken al longkanker
• Belangrijkste doodsoorzaak onder de maligniteiten

Question 28

Waarom zorgt een toename in leeftijd van overlijden van mensen voor meer longkanker?

Answer 28

Omdat mensen ouder worden is er meer kans/tijd om longkanker te krijgen

Question 29

Wat zouden we kunnen doen bij ex-rokers met een hoog risico?

Answer 29

Lage dosis CT-screening

Question 30

Wat is het verschil in de dominante rol van roken in hoog en laag inkomsten landen?

Answer 30

Hoog inkomen: toename

Laag inkomen: afname