H5 klimaat geschiedenis Flashcards
Milankovitch-cycli algemene defenitie
cyclische baanbewegingen van de aarde die een rol spelen bij het korte termijn weer en lange termijn klimaat.
hebben invloed op hoeveelheid instraling.
Milankovitch-cycli variatie grootte
variatie instraling tot 25% op midden vd aarde (30-60 graden)
Milankovitch-cycli soorten (3)
excentriciteit (vorm vd baan)
obliquiteit (hoek vd as)
precessie (wiebelen van as)
excentriciteit
- maat voor cirkelvormigheid van de baan om de zon.
- cyclus van 100.000 jaar
- wordt beïnvloed door zwaarte kracht Jupiter en Saturnus
- noordelijk halfrond: zomer 4,5 dagen langer dan winter
- nu meest cirkelvormig
- 3 jan. dichtbij - 4 juli veraf van de zon –> verschil 6,8% instraling
obliquiteit
Hoek van de rotatie as
- 22,1 - 24,5 graden
- nu 23,4 graden (midden)
- cyclus 41.000 jaar
- hoe groter de hoek hoe extremer seizoenen
- grote hoek: deglaciatie (smelten glatsjers+ ijskappen)
precessie
wiebelen om de as tijdens het draaien vd aarde
- komt door getijdenkrachten
- cyclus van 25.771,5 jaar
- seizoenscontrasten op halfronden verschillend hierdoor
- nu NH gematigd , ZH extreme seizoensvariatie (zomers heet daar)
paleogeen (tijdschaal)
60 milj - 25 milj jaar geleden
neogeen (tijdschaal)
20 milj - 3 milj jaar geleden
Kwatrair (tijdschaal)
2 milj - 0 jaar geleden
Holoceen (tijdschaal)
10.000 jaar geleden tot nu
SST
sea surface temperature
Walker circulatie
lucht circulatie in lagere troposfeer door verschillen in warmte verdeling.
west Pacific warm (lage termocline)
oost Pacific koud (hoge termocline)
Bjerknes feedback
meer ooste wind in equatoriale Pacific ->
meer verschil tudde west en oost pacific -> meer ooste wind (dus extra Walker circulatie)
el Nino
geen passaat winden, warm water blijft op het midden van de oceaan hangen.
Australie/India droog (regen valt op zee, aflandige wind)
z-america warm (geen of weinig upwelling koud water aan de kust)
la Nina
Walker circulatie, maar dan versterkt
ENSO
El Nino Southern Oscillation
SOI-index
Southern Oscillation Index
verschil in lucht druk tussen Darwin en Tahiti.
negatieve index = sterke El Nino
NAO-index
Noord-Atlantische Oscillatie-index
verschil in luchtdruk tussen Azoren en IJsland
positieve index = steke westerlie (westenwind)
invloed NAO
positieve NAO-index =sterke westen wind
bij ons warmer en mee regen
Barendszee smelt het ijs
Labradorzee kouder (extra ijs)
Turkije+noord Afrika kouder
oost Amerika warmer.
klimaat onderzoek (isotopen)
temperatuur : 18O/16O
meer 16O in waterdamp
maar ook D/H
fotosynthese: liever 12C dan 13C dus organisch materiaal meer12C dan zee en ijs
afname van atmosferisch CO2 tijdens de laatste glaciale periode (in vergelijking tot de interglaciale periodes) komt door
veranderingen in:
- verdeling in van de alkaliniteit en de DIC in de oceaan
- oplosbaarheid van CO2 in de oceaan door afkoeling
Het weer in het holoceen:
stabieler dan tijdens de periode daarvoor.
Door zwakkere oceaan circulatie en warmte transport.
dominante verstoring van het klimaat voor de industriele revolutie
vulkanen (CO2, CH4 en aerosolen)
