H4: Bevruchting Flashcards
Welke ‘hindernissen’ moet een zaadcel overwinnen om een eicel te kunnen bevruchten?
- Baarmoederhalsslijmvlies
- Baarmoeder en eileiders
- Cumulus
- Zona pellucida
- Eicelmembraan
Hoe verloopt de natuurlijke bevruchting?
- Enkele bewegende zaadcellen zullen het eicel cumulusomplex in de eileider bereiken.
- Ze breken de cumulus af en binden zich tenslotte aan de zona pellucida.
- acrosoomreactie met de zona zodat proteolytische enzymen (vormen een baan doorheen de zona) vrijkomen
- zaadcel volgt deze baan tot perivitelline ruimte
- Zaadcel maakt contact met de eicelmembraan brengt verandering teweeg.
- Kop zaadcel wordt door eicel opgenomen.
Wat als de kop zaadcel door eicel wordt opgenomen?
Eicel wordt geactiveerd, herneemt meiose en 2de poollichaampje wordt uitgestoten
-> aanmaakt vrouwelijke voorkern (pronucleus, PN) + kernmembraan zaadcel wordt afgebroken (= aanmaak mannelijke voorkern).
Beide PN migreren door cytoplasma tot het centrum van de eicel, waar ze met elkaar in contact komen -> PN membranen lossen op en erfelijk materiaal van beide kernen versmelt -> vorming erfelijk materiaal zygote.
Welke verandering brengt de aanhechting van de kop bij eicelmembraan teweeg?
Corticale granulen stoten hun inhoud uit -> zona wordt (binnen enkele sec.) ondoordringbaar voor andere zaadcellen.
Wat zijn de verschillende IVF methoden door de tijd heen?
Principe?
- IVF
- PZD
- SUZI
- ICSI
Eicellen met cumulus worden samen gebracht met zaadcellen in een beperkt volume medium met oog op bevruchting buiten het lichaam van de moeder.
Wat is IVF?
In-vitro fertilisatie: samen brengen van zaadcellen en eicellen in een beperkt volume voor bevruchting buiten het lichaam van de moeder -> enkel mogelijk als de kwaliteit van het spermastaal dit toelaat.
Wat is PZD?
Partiële zona dissectie: opening gemaakt in zona pellucida en daar worden een aantal zaadcellen in geplaatst -> bevruchting mogelijk maar embryo’s van slechte kwaliteit -> geen zwangerschappen -> niet meer toegepast
Wat is een Suzi?
Subzonale sperma injectie: zaadcellen worden geïnjecteerd in de perivitelline ruimte -> bevruchting maar heel veel polyspermie (afwijkende bevruchting)
Wordt niet meer toegepast
Wat is ICSI?
= Intra-cytoplasmatische sperma injectie: per toeval gevonden, iemand zat bij uitvoeren van een SUZI in het cytoplasma van de eicel en zag bij controle bevruchting dat eicel normaal bevrucht was -> methode bij uitstek bij ernstige mannelijk pathologieën
Wat is de werkwijze van de IVF methoden in het algemeen?
- Hormonale Stimulatie -> meerdere follikels komen tot rijping
- via echografische punctie eicel-cumulucomplexen geoogst bij de vrouw.
- Spermastaal afgeleverd
- Na eicel pick-up worden eicel-cumuluscomplexen overgezet in een petrischaal met 50μl druppels cultuurmedium onder olie.
- 24 uur voor punctie voorbereiding petrischaal: Plaatsing petrischaal in broedstoof bij 37°C en onder 5% O2 en 6% CO2.
- Op specifiek tijdstip (na 4 uur) worden 2,5 x106/ml (5 μl) gecapaciteerde zaadcellen bij elke druppel gevoegd.
- Eicellen zijn nu geïnsemineerd -> controle bevruchting 16-18u na de inseminatie.
Wat zijn de indicaties voor IVF?
Vrouwelijke pathologie én normale of licht afwijkende spermastalen.
Wanneer stap je over op ICSI?
Indicatie?
- Kwalitatief slechte spermastalen, cyrostalen
- Zaadcellen van epididymaire of testiculaire oorsprong
- Indien bij voorafgaande IVF poging geen bevruchting werd verkregen
Principe ICSI?
Één enkele zaadcel wordt rechtstreeks in het cytoplasma van de eicel geïnjecteerd, buiten het lichaam van de moeder. Een derde persoon wordt verantwoordelijk voor het selecteren van de zaadcel die geïnjecteerd zal worden.
Werkwijze ICSI?
‘Procedure’
- Oogsting eicel-cumuluscomplexen (na stimulatie)
- Spermastaal op dag van punctie
- Twee uur na eicel pick-up worden cumulus en corona van het complex verwijderd m.b.v. een enzym (hyaluronidase) = denuderen van de eicellen.
- Controle vrijgemaakte eicellen (microscoop) om rijpe eicellen te scheiden van onrijpe -> rijpe eicellen worden overgebracht naar injectieschaal.
- 13 uur wachten
- Één zaadcel onbeweeglijk gemaakt in de PVP druppel -> zaadcel wordt met staart eerst opgezogen in de injectiepipet
- In de cultuurdruppel wordt eicel met houderpipet vastgezogen, 1ste poollichaampje op 6 of 12u geplaatst. Injectie gebeurt op 3 of 9u, injectie naald wordt tegen zona pellucida geduwd tot ze erdoor zit -> cytoplasma eicel wordt eerst in de injectiepipet aangezogen tot de eicelmembraan gebroken is -> cytoplasma + zaadcel worden dan terug geïnjecteerd -> injectiepipet voorzichtig uit eicel.
- Herhaal voor alle eicellen.
Wat is de voorbereiding van microscoop en schaal voor ICSI?
Schaal heeft cultuurdruppels om de eicellen in te leggen en een PVP-druppel (=5% oplossing van polyvinyl-pyrrolidone, viskeuze oplossing om beweeglijkheid zaadcellen af te remmen).
In PVP druppel wordt 1μl zaadcelsuspensie na capacitatie gebracht.
Op de injectie microscoop zijn 2 pipetten geplaatst:
- Houderpipet: ong. 75-120 μm diameter; om de eicel vast te houden tijdens de injectie
- Injectiepipet: ong. 5-8 μm diameter; om onbewegende zaadcel te injecteren
Wanneer is de controle van de bevruchting?
Min.16u en max. 20u na inseminatie of injectie. Normaal bevrucht eicel heeft 2 voorkernen (2PN - 2 pronuclëi) in het cytoplasma en 2 poollichamen (2PL) in de perivitelline ruimte.
Eicel zonder PN?
Afwijkende vormen van bevruchting
(0PN): zaadcel is niet gedecondenseerd en de eicel is niet geactiveerd -> geen bevruchting.
Eicel met 1 PN en 2 poollichamen?
Afwijkende vormen van bevruchting
Dit kan een normaal bevruchte eicel zijn waarvan 1 PN nog niet gevormd is -> bijkomende controle
25% van de gevallen: 2de PN wordt zichtbaar -> mannelijke en vrouwelijke PN’s ontstaan niet synchroon: soms eerst geen decondensatie zaadcel en is eicel geactiveerd door de injectie -> alleen vrouwelijke kern zichtbaar
Eicel met 1 PN en 1 poollichaam?
Afwijkende vormen van bevruchting
Eicel is niet geactiveerd, alleen mannelijke PN is zichtbaar.
Eicel met 3 PN en 1 poollichaam?
Afwijkende vormen van bevruchting, naam?
Is een bevruchte eicel waarvan 2de poollichaam niet werd uitgestoten = dygenie
Eicel met 3 PN en 2 poollichamen?
Afwijkende vormen van bevruchting, naam?
Een eicel die door 2 of meerdere zaadcellen werd bevrucht = diandrie
Dit wordt meestal veroorzaakt door polyspermie.
Waar wordt naar gekeken bij de 2de controle bij insiminatie/injectie?
Wanneer?
Dit vindt plaats 25 uur na insiminatie/injectie.
Gekeken of PN’s verdwenen zijn en of er celdeling is.
= extra selectiecriterium bij de keuze terug te plaatsen embryo. Normaal moet op 25u celdeling gestart zijn en een 2-cellig embryo aanwezig zijn. Indien geen PN meer, is celdeling begonnen maar nog geen 2-cellig embryo te zien. 2PN nog zichtbaar kan wijzen op vertraagd delingsproces.
Wat gebeurt er met afwijkende eicellen?
Ze komen niet in aanmerking voor terugplaatsing en zullen niet verder opgevolgd worden, tenzij afgestaan voor WO.
