H22: Publieke en sociale keuze

Question 1

Wat zorgt voor overheidsfaling?

Answer 1

• Financiering is een zootje: liever verborgen dan zichtbare belastingen
• Beslissingen: politici geven graag individuele voordelen
• Regulering burgers lakser dan bedrijven

Question 2

Wat zegt de normatieve welvaartstheorie?

Answer 2

Er is een benevolente overheid met als doel pareto-efficiënte situatie te realiseren

Question 3

Wat zijn informatieproblemen die leiden tot marktinefficiënties?

Answer 3

• Kiezers: imperfecte informatie
• Rationele onwetendheid (MK>MO)
• Fundamentele onzekerheid over gevolgen van overheidbeleid

Question 4

Kenmerken politici

Answer 4

• Zijn de aanbieders van beleid en beslissingen

- Beslissen niet per se wat het maatschappelijk belang dient, maar -herverkozen -financieel voordeel, aanzien, prestige

Question 5

Kenmerken van een representatieve democratie

Answer 5

• Politici en politieke partijen fungeren als makelaars

- Aggregeren de voorkeuren van hun kiezers

Question 6

Wat is concordet stemming?

Answer 6

stemming organiseren in rondes:eerst keuze tussen 2 opties -> winnaar van ronde 1 tegen nieuwe optie 3 in ronde 2

Question 7

Wat is ‘runoff election’ of ‘ballotage’?

Answer 7

Tweerondensysteem (in eerste ronde de twee met meeste stemmen kiezen en die in tweede ronde laten uitkomen tegen elkaar)

Question 8

Wat zegt de sociale keuze theorie?

Answer 8

Bestaat er een collectief beslissingsmechanisme dat aan een aantal basisvoorwaarden voldoet en het beste selecteert?

• geen dictator die beslist
• pareto: als iedereen een optie beter vindt, wordt die gekozen
• onafhankelijkheid van toegevoegde alternatieven
• alle mogelijk voorkeuren moeten een rol kunnen spelen
• transitiviteit van sociale voorkeuren

Question 9

Wat stelt de condorcet paradox?

Answer 9

Geen enkele stemprocedure gebaseerd op het ordenen van kandidaten is in staat om altijd aan 3 logische criteria van faire verkiezingen te doen

Question 10

Wat is ‘logrolling’?

Answer 10

Partijen gaan sommige zaken goedkeuren tegen hun principes in om later ook de goedkeuring van hun coalitiepartner te krijgen voor een beslissing die belangrijker is voor de partij

Question 11

Vier verklaringen voor de grootte van de overheid

Answer 11

• Niskanenmodel (budetmaximaliserende ambtenaar en omzetmaximaliserende manager)
• De wet van Wagner
• De wet van Baumol
• Pal of Ratchet effect

Question 12

Wat zegt het niskanenmodel: budgetmaximaliserende ambtenaar?

Answer 12

Ambtenaren voeren het beleid uit; homo economicus: streven persoonlijke voordelen na

Question 13

Wat zijn enkele specifieke kenmerken van ambtenaren?

Answer 13

• Ze zijn beter geïnformeerd dan politici over administratie
• Ze zijn langer aanwezig dan politici
• Ze hebben geringe sanctioneringsmogelijkheden

Question 14

Leg het niskanenmodel (ambtenaar) uit

Answer 14

1. Ambtenaren streven een ‘maximaal bureau’ na -> zoveel mogelijk budget
2. Ambtenaren met expansiezucht > ambtenaren met lager budget -> niveau van besteding is te groot -> welvaartsverlies

Question 15

Wat zegt het niskanenmodel: budget maximaliserende manager?

Answer 15

Managers van overheidsorganisaties hebben de neiging om meer diensten te voorzien dan eigenlijk wenselijk -> welvaartsverlies

Question 15

Wat zegt het niskanenmodel: budget maximaliserende manager?

Answer 15

Managers van overheidsorganisaties hebben de neiging om meer diensten te voorzien dan eigenlijk wenselijk -> welvaartsverlies

Question 16

Wat zegt de wet van Wagner?

Answer 16

Naarmate het inkomen stijgt, stijgt de vraag naar inkomens elastische goederen meer dan proportioneel -> publieke sector groeit als % van inkomen/BBP

Question 17

Wat zegt de wet van Baumol?

Answer 17

Technologische vooruitgang doet zich eerder voor in private sector dan publieke –> lonen in publieke sector moeten meestijgen met de lonen in de private sector

Question 18

Productietechnologie in de publieke sector is:

Answer 18

• Arbeidsintensiever
• Minder mogelijkheden tot productiviteitswinst
• Moeilijk om arbeid te substitueren voor kapitaal

Question 19

Wat zegt het Pal of Ratchet effect?

Answer 19

Crisissen of oorlogen zorgen voor hogere uitgaven; na crisis of oorlog dalen uitgaven weer, maar niet tot niveau voordien –> uitgaven van overheid kunnen makkelijker stijgen dan dalen