H1 centraal zenuwstelsel Flashcards
wat zijn de meninges?
= hersenvliezen
welke delen van de meninges?
- dura mater
- subarachnoïdale ruimte
- pia mater
encefalitis ?
meningitis?
ontsteking van hersenweefsel
ontsteking van hersenvliezen
bacteriële meningitis symptomen
koorts, verwardheid, stijve nek
hoofdpijn, misselijkheid, overgeven
sensitiviteit aan licht
verwekkers van bacteriële meningitis
- streptococcus pneumoniae
- neisseria meningitidis
- haemophilus influenzae
- listeria monocytogenes
- streptococcus agalactiae
streptococcus pneumoniae
- gram-positief, kok, firmicutes, facultatief anaëroob, katalase negatief
– verschillende virulentiefactoren
virulentiefactoren van streptococcus pneumoniae:
- kapsel (92 serotypes)
- IgA protease
- pneumolysine
- daling van oxidatieve burst
- fosforylcholine
IgA protease = werking?
- IgA protease breekt IgA af
- bacteriën kunnen gemakkelijker ontsnappen aan afweer van immuunsysteem in slijmvliezen
= gevaarlijk
pneumolysine werking?
= krachtig toxine dat weefsels beschadigt
= immuunsysteem geactiveerd maar ook onderdrukt
= helpen bij veroorzaken van ernstige infecties
fosforylcholine werking?
= immuunontwijking
= fosforylcholine op de celwand hechten aan gastheercellen, hun immuunafweer te ontwijken, en ontstekingen te veroorzaken, wat hun vermogen om infecties te veroorzaken versterkt.
neisseria meningitidis eigenschappen?
gram-negatief, diplokok, proteobacteria, aeroob, kapsel
haemophilus infuenzae eigenschappen
- kleine pleomorfe gramnegatieve staaf, proteobacteria
- groei op specifieke bodems
- virulentiefactor = kapsel met 6 serotypes
HIB?
= haemophila influenza type B
= meningitis, epiglottis, bacteriëmie en pneumonie
listeria monocytogenes eig?
- grampositief, staaf, peritriche flagellen
- groei tussen 3 - 45°C
- listeriolysine O
plexus choroideus
- productie CSF
- bescherming en ondersteuning van CZS
- regulatie van chemisch samenstelling
- maakt deel uit van bloed-hersenbarrière
pathogenese van bacteriële meningitis
- kolonisatie mond-keelholte
- via epitheel van de luchtwegen naar bloedbaan
- via plexus choroideus bacterie naar CSF
probleem bij bacteriële meningitis in CSF?
- afwezigheid van antilichamen = rol in neutralisatie en herkenning van pathogenen
- afwezigheid van complement = groep eiwitten die pathogenen doden
- afwezigheid van granulocyten = immuuncellen die snel reageren op infecties
besmettingsweg van bacteriële meningitis?
S. pneumoniae, N. meningitidis en H. influenza = aërogeen of direct contact
L. monocytogenes = besmet voedsel
GBS = verticale transmissie (moeder - kind)
diagnostiek van bacteriële meningitis?
- Kernig’s teken
- driepootfenomeen
- Brudzinski’s nek teken
Kernig’s teken
De patiënt ligt op de rug (in rugligging).Het been wordt in de heup en knie gebogen tot een hoek van 90 graden. De arts probeert vervolgens het been in de knie te strekken. POSITIEF = de patiënt : pijn in onderrug of achter dijen (door spierspasmen of stijfheid), of als het strekken van het been beperkt is doordat de knie niet volledig kan worden gestrekt
driepootfenomeen
De patiënt zit rechtop op een tafel of bed. Wanneer de arts de patiënt vraagt om de knieën te strekken (zonder steun), moet patiënt zijn handen achter zich op de tafel plaatsen. POSITIEF = patiënt moet automatisch zijn handen achter het lichaam plaatsten om steun te zoeken terwijl hij rechtop probeert te zitten. = meningeale irritatie.
Brudzinski’s nek teken
De arts buigt voorzichtig het hoofd van de patiënt voorover, richting de borst (flexie van de nek). POSITIEF = wanneer de patiënt automatisch de benen en heupen buigt (flexie van de knieën en heupen) als reactie op de nekflexie
diagnose van bacteriële meningitis: huidafwijking?
= glastest
POS = niet-wegdrukbaar
NEG = wegdrukbare uitslag
- petechiën
- ecchymosen
- purpura fulminans
behandeling + preventie van bacteriële meningitis
- snel reageren
- IV: AB: meropenem of cefotaxime of cefepime
- immunisatie = vaccins
lepra verwekker?
= mycobacterium leprae
= zuurvaste staaf, actinobacteria
lange delingstijd = 11 - 13 dagen
reservoir = mens + armadillo
pathogenese van lepra (kansen)
- 75% subklinisch
- 25% lepraverschijnselen
75% van de 25% = genezing
25% van de 25% = neuroptahie en huidafwijkingen
behandeling van lepra
= langdurige combinatietherapie
= immunisatie = vaccins
botulisme symptomen
diplopie
dysarthrie
dysphonie
dysphagie
CFR
= case fatality rate
= kans dat je overlijdt
3 soorten van botulisme
voedselgerelateerd
infantiel botulisme
wondbotulisme
verwekker van botulisme
= clostridium botulinum
= anaerobe, sporevormende gram-positieve staven
- 7 types van toxines
- toxinegeraleerde ziekte
pathogenese van botulisme
- We hebben vesikels met acetylcholine -> die komen vrij -> vesikel versmelt met presynaptische membraan -> spiercontractie
- Toxine bindt met presynaptische membraan -> inhibitie van vrijstelling van acetylcholine = spierverlamming
tetanus symptomen
- spasmen in rug en spieren
- risus sardonicus
- ophisthotonus
- laryngospasmen
verwekkers van tetanus
clostridium tetani
= anaerobe, sporevormende gram+ staaf
= neurotoxine = tetanospasmine
pathogenese tetanus
tetanospasmine blokkeert de vrijstelling van GABA en glycine
incubatieperiode 3 - 21dagen
reservoir = aardbodem, saprofyt in darmkanaal
besmettingsweg van tetanus
= contact met stof, straatvuil of paardenmest, wonde bij tuinieren, geen overdracht mens-mens
behandeling en preventie van tetanus
wondreiniging, neutralisatie van toxine, ondersteundende therapie
virale meningitis vormen?
enterovirussen
HSV
enterovirussen - virale meningitis
= meest voorkomende vorm van meningitis
= picornaviridae
verspreiding van virale meningitis?
feco-oraal contact
incubatie 3 - 7 dagen
bifasisch verloop
bifasisch verloop van virale meningitis?
koorts, spierpijn, huiduitslag, ..
klachtenvrije periode = “genezen”
acuut meningitisbeeld
HSV bij virale meningitis?
= herpesviridae
= meningo-encefalitis
= hoge koorts, bewustzijnsverlaging, epilepsie
= onbehandeld = hoge letaliteit
diagnostiek bij virale meningitis?
= koorts, hoofdpijn, braken, nekstijfheid
= liquoronderzoek
behandeling bij virale meningitis
= geen AB als het viraal is
= enterovirussen = symptomatisch behandelen
HSV = acyclovir
immunisatie = vaccin tegen bofvirus
polio symptomen
- paralyse onderste ledematen
- slik- en ademhalingsverlamming
- postpoliosyndroom
vormen polio
minor polio = 5%
non-paralytische fase = 90 - 95%
verwekker van polio?
naakt ssRNA virus
enterovirussen, picornaviridae
relatief stabiel virus
pathogenese van polio
porte d’entrée = mond
replicatie in keel en GI
viremie = zenuwbanen
incubatie 1 - 2 weken
reservoir = menselijk maag-darm
besmettingsweg = feco-oraal
behandeling van polio?
symptomatisch en geen anti-virale geneesmiddelen
immunisatie = vaccin
rabies stappen:
- prodromale fase
- neurologische fase
- coma
- overlijden
prodromale fase van rabies?
= niet-specifieke symptomen
= koorts, malaise, jeuk aan wonde
neurologische fase van rabies
= te laat om te genezen
rabies furiosa = 80% = hyperactiviteit en krampen
rabies paralytica = 20% = paralyse
aërofobie en hydrofobie = spasmen van slik- en ademhalingsspieren
schuimvorming op de mond
verwekker van rabies
= kogelvormig RNA-virus met envelop, rhabdoviridae, lyssavirus
incubatie = 1 - 12 maanden
virus -> spieren -> axonen -> neuronen -> hersenen -> verdere verspreiding
besmettingsweg rabies
= beet van een besmet dier
reservoir = carnivoren = rabies furiosa en rabies paralytica
behandeling rabies
schoonmaken + ontsmetten + post-exposure vaccinatie
immunisatie
pre-exposure vaccinatie
post-exposure vaccinatie
Zika-virus
- percentage
- symptomen
- microcefalie = afgeplat hoofd
- 75% subklinische infecties
- 25% symptomen
= koorts, hoofdpijn, conjuctivitis, spier- en gewrichtspijn (handen + voeten) en huiduitslag
complicaties zikavirus
- maternale zikavirus-infecties en microcefalie van de foetus
- link met Guillain-barrésyndroom
- moeder -> kind
verwekkers van zikavirus
= besmettingsweg = steekluggen van Aedes-geslacht
Aedes muggen
- Aedes aegypti mug
= gele koortsmug
= bijten, vrouwelijke mug
= ei - larve - pupa - volwassen mug - Aedes albopictus mug
= aziatische tijgermug
West-Nile Virus
- geïsoleerd in West-Nile in 1937
- 1999 verspreiding over Amerika
- gastheer = vogel
- vector = mug = Culex Pipiens
symptomen West-Nile virus
- asymptomatisch 80%
- West-Nile fever 20%
- West-Nile encefalitis <1%
pathogenese west-nile virus
porte d’entréé = muggenbeet -> replicatie in huid en lymfeklieren
= viremie richting CZS
besmettingsweg = steek van Culex pipiens mug
behandeling van west-nile virus
= symptomatisch en geen antivirale middelen
=> immunisatie = geen vaccin beschikbaar = wel in ontwikkeling
cyrptococcus symptomen
= meest voorkomende systemische fungale infectie bij HIV-patiënten
= hoofdpijn, misselijkheid, koorts, nekstijfheid afwezig
cryptococcus verwekkers
cryptococcus neoformans
cryptococcus gattii
= fungale meningitis
welke vormen van meningitis zijn er?
bacterieel
viraal
fungaal
afrikaanse symptomen + pathogenese
= koortsaanvallen, psychische en motorische storingen
= vermageren, in slaap vallen
pathogenese en verwekker
tsee-tsee vlieg = in tropen
trypanosomen = parasieten
vermenigvuldiging in huid = lokale ontsteking = trypanoom (= parasiet vermenigvuldigd in de huid)
verspreiding via lymfe en bloed = zwelling van halslymfeklieren
diagnostiek + behandeling afrikaanse slaapziekte
diagnostiek = parasiet in bloed opsporen
behandeling = toxische geneesmiddelen = melarsoprol en suramin
immunisatie = geen vaccin beschikbaar
levenscyclus in de mens van afrikaanse slaapziekte
- in speeksel = parasieten
- mug bijt en injecteert speeksel
- lokale ontseking = trypanoom
- verdere verspreiding naar lymfeklieren
ontsteking lymfeklieren - trypanosomen gaan via bloed verder verspreid worden in CSF
- Coma en overlijden
