GESTEENTES Flashcards

1
Q

Wie was Inge Lehman en waarvoor was sy bekend

A

Deense seismoloog en geo-fisikus

Bekend vir ontdekking dat die aarde ‘n soliede binnekern en gesmelte buitekern het

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is ‘n seismoloog

A

Wetenskaplike wat aardbewings en planetêre aktiwiteite bestudeer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is fossiele

A

Oorblyfsels of bewyse van lewe van organismes wat in die verlede geleef het
Hulle het natuurlik behoue gebly

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Noem en bespreek die twee tipes fossiele

A

Liggaamsfossiele en Spoorfossiele

Liggaamsfossiele: Bewaarde oorblyfsels van die liggaam van die plant of dier bv. die bene van diere of sade van plante

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Beskryf spoorfossiele

A

Die bewaarde oorblyfsels van aktiwiteite van plante of diere, bv. spore van diere en gefossileerde eierdoppe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Noem die drie tipes gesteentes

A

Sedimentere, Stollings en Metamorfiese gesteentes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hoe vorm Sedimentere gesteentes

A

1 Sediment (sand of minerale) word deur wind en weer in groot watermassas gedeponeer
2 Sediment sak tot op die bodem en vorm lae daar
3 Lewende organismes word tussen lae vasgevang
4 Druk van die water en die sediment vorm fossiele
5 Die proses vind oor baie jare plaas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat kan alles in die sedimentêre gesteentes bewaar word

A

Die oorblyfsels van bene of skulpe en sade en houtagtige dele van plante

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hoekom is fossiele van waterlewe baie meer algemeen as die van landlewe

A

As gevolg van die manier waarop dit gevorm is. Organismes in die see is volop

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Waar word fossiele van landplante en landdiere aangetref

A

In riviere, mere en riviermondings

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Word alle dele van diere as fossiele bewaar

A

Nee

Sagter dele soos spierweefsel, vel en organe ontbind

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Waar of onwaar - lewende organismes sal as fossiele opeindig

A

Onwaar

Dit is baie onwaarskynlik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Waar of onwaar - fossilering van organismes van lewend na klip en material is lank, gekompliseerd en baie spesifiek

A

Waar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Noem 5 metodes waarop fossilering of bewaring van organismes kan plaasvind

A
Vinnige bedekking van die organisme na hulle dood
Bewaring sonder verandering
Totale vervanging deur 'n mineraal
Afdrukke van bewyse van lewe
Dun lagie koolstof
Verstening
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hoe vorm stollingsgesteentes

A

Vorm wanneer magma (onder die aardoppervlak) en lawa (bo die oppervlak van die aarde) afkoel en dan stol of verhard.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hoeveel verskillende soorte stollingsgesteentes is daar

A

Daar is meer as 700

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hoe word stollingsgesteentes gegroepeer:

A

1 op grond van die minerale waaruit hulle saamgestel
is
2 die tyd wat dit geneem het om af te koel,
3 waar die afkoeling plaasgevind het.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Noem die 5 tipes stollingsgesteentes

A

GRANIET BASALT PUIMSTEEN OBSIDIAAN TUFSTEEN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Bespreek Graniet as Stollingsgesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

• vorm binne die aardkors.
• vorm vanuit magma wat ryk is aan silika
• koel af voor dit die oppervlak van die aarde bereik
• tydsame afkoeling of stolling onder die opp van
die aarde
- groot kristalle word so gevorm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wat is silika

A

Dit is ‘n verbinding tussen silikon en suurstof

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Waarvoor word graniet gebruik en waarom

A

in konstruksie gebruik

Graniet is sterk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Bespreek Basalt as Stollingsgesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

vorm wanneer lawa die oppervlak van die aarde bereik
lawa se temperatuur wissel tussen 1100’C en 1250°C
koel binne enkele dae af om ‘n soliede rots te vorm
donker van kleur en het n fyn grein
kom op groot dele van die aarde se oppervlak voor, veral op die bodem van die see.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Waarvoor word basalt gebruik en waarom

A

word vir verskeie konstruksieprojekte gebruik
fyn gemaal en as basis neergele vir teerpaaie
skoonheidsbedryf - hot stone masserings - hitte word langer behou as ander klippe

24
Q

Bespreek Puimsteen as Stollingsgesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • baie ligte rots
  • vorm gewoonlik deur ‘n skielike vulkaniese uitbarsting
  • by uitbarsting is temperatuur sowel as druk skielik verminder
  • Groot lugborrels in hierdie rotse
25
Q

Waarvoor word puimsteen gebruik en waarom

A

puimsteen is grof

skoonheidsinstrument om hakke te skuur of ander droë vel te verwyder

26
Q

Bespreek Obsidiaan as Stollingsgesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • staan ook bekend as vulkaanglas
  • gesteentes vorm vinnig sonder dat enige kristalle kan vorm
  • baie donker van kleur met skerp kante
27
Q

Waarvoor word obsidiaan gebruik en waarom

A
  • het skerp kante

* gebruik as sny gereedskap en spiespunte

28
Q

Bespreek Tufsteen as Stollingsgesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • vorm uit vulkaniese as

* vaal bruin grys of geel kleur

29
Q

Waarvoor word tufsteen gebruik en waarom

A

• is redelik hard en word in die konstruksie bedryf gebruik as kombuisblaaie en vloere.

30
Q

Hoe vorm Sedimentêre gesteentes

A

Vorm wanneer sediment (stof modder, ystererts, klipsout, minerale organiese materiaal) oor ‘n tydperk gedeponeer (neergelê) word as lae.

31
Q

Waar vind die proses van fossilering van sedimentere gesteentes plaas

A

• Proses geskied gewoonlik in groot water massas waar ander faktore soos weersomstandighede nie met die proses kan inmeng nie

32
Q

Waar of onwaar - sedimentere gesteentes maak ‘n groot persentasie van die aardkors uit

A

Onwaar, slegs klein persentasie van die aardkors

33
Q

Waar of onwaar - die grootste gedeelte van die aarde se klipagtige oppervlak is bedek met stollingsgesteentes

A

onwaar - met sedimentêre gesteentes

34
Q

Noem die verskillende soorte sedimentere gesteentes

A

KALKSTEEN SANDSTEEN MODDERSTEEN STEENKOOL KLEISTEEN

35
Q

Bespreek Kalksteen as Sedimentere gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • gekenmerk aan die mineraalverbinding tussen kalsium en koolstof
  • Kalksteen word op die bodem van die see gevind
  • gevorm deur seewater sediment wat ryk is aan hierdie minerale as gevolg van eens lewende see organismes se oorblyfsels
36
Q

Waarvoor word Kalksteen gebruik en waarom

A
  • in die boubedryf en het ook industriële gebruike
  • verwyder onsuiwerhede van gesmelte metale soos staal
  • verwyder gifstowwe uit steenkoolkragsentrales
  • Vuller in produkte soos papier, plastiek en verf.
  • Suiwer kalksteen in kossoorte gebruik: ontbytgrane en kalsium tablette
37
Q

Bespreek Sandsteen as Sedimentere gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • Bestaan uit minerale en organiese materiaal
  • so groot soos sandkorrels
  • sandkorrel grootte materie word gewoonlik deur wind en water gedra tot by die afsetgebied waar dit dan oor ‘n tydperk onder druk en hitte tot rotse vorm
38
Q

Waarvoor word Sandsteen gebruik en waarom

A
  • gewilde boumateriaal
  • vanaf antieke tye gebruik vir die oprig van tempels en standbeelde
  • sandsteen is ‘n redelike sagte steen wat maklik is om uit te kerf
  • in huise gebruik vir mure, pilare, teëlwerk, plaveisel en nog baie meer
39
Q

Bespreek Moddersteen as Sedimentere gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

• vorm wanneer baie fyn modderkorreltjies in water beland en met tyd na die bodem sink.
• modder saamgepers deur die druk van sediment en water op die bodem van rivieie, oseane en mere
- vog met tyd uit die modder gepers en die droë klip wat oorbly vorm dan moddersteen.

40
Q

Bespreek Steenkool as Sedimentere gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

• afkomstig van plante wat miljoene jare gelede in moerasagtige gebiede geleef het.
• dooie plantmateriaal lae gevorm
- water en sediment het oor ‘n lang tydperk bo-op hierdie dooie organiese materiaal neergesak.
• drukking en hoë temperature het plantmateriaal oor die jare verhard tot steen.

41
Q

Hoe verskil Steenkool van die ander sedimentêre gesteentes

A

• uit baie meer organiese materiaal bestaan

die energie van daardie organismes vasgevang is in hierdie gesteentes as gestoorde energie.

42
Q

Waarvoor word Steenkool gebruik en waarom

A

• Belangrik in die opwekking van elektrisiteit
• Steenkool word ook gebruik in die vervaardiging van staal asook sement
Steenkool het gestoorde energie

43
Q

Bespreek Kleisteen as Sedimentere gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

• wind en weer veroorsaak erosie van reeds bestaande gesteentes soos graniet.
• fyn stof van verskeie gesteentes by ‘n gemeenskaplike punt versamel
- bv. deur die vloei van water veroorsaak word.
• Hierdie konsentrasie van elemente word met tyd deur sediment en water bedek en verhard oor baie jare onder die hoë druk en temperature

44
Q

Waarvoor word Kleisteen gebruik

A
  • ‘n gewilde boumateriaal vir vloerbedekking en dekoratiewe doeleindes
  • Kleisteen word ook in die gewilde stokperdjie, pottebakkery, gebruik.
45
Q

Wat is metamorfiese gesteentes

A

Metamorfiese gesteentes is reeds bestaande gesteentes wat verander” het of ‘n “metamorfose ondergaan het.

46
Q

Wat beteken “metamorfose”

A

“metamorfose”: beteken transformasie

47
Q

Hoe vorm metamorfiese gesteentes

A

Die oorspronklike gesteente (stollingsgesteente of sedimentêre gesteente) word aan geweldige hoë druk en temperature blootgestel en het dan ‘n fisiese, sowel as ‘n chemiese verandering tot gevolg.

48
Q

Noem 3 tipes Metamorfiese gesteentes

A

Marmer Leiklip Kwartsiet

49
Q

Bespreek Marmer as Metamorfiese gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A

• gevorm wanneer kalksteen aan baie hoë druk en temperature blootgestel word.

50
Q

Waarvoor word Marmer gebruik

A

• Gebruik vir kombuisblaaie omdat dit so hard is

51
Q

Bespreek Leiklip as Metamorfiese gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • gevorm wanneer moddersteen aan hoë druk en temperature blootgestel word
  • word as ‘n lae graad metamorfiese gesteente geklassifiseer
52
Q

Waarvoor word Leiklip gebruik

A

• dakteëls, baie gewilde vloerbedekking

- baie duursaam

53
Q

Bespreek Kwartsiet as Metamorfiese gesteente

  • waar dit vorm
  • waaruit dit vorm
  • afkoeling
  • voorkoms (hoe dit lyk)
A
  • vorm wanneer sandsteen aan uiterste druk en temperature blootgestel word
  • Hierdie toestande kan wees as gevolg van tektoniese drukking en hierdie klip word dikwels gevind waar twee tektoniese plate bymekaarkom
54
Q

Waarvoor word Kwartsiet gebruik

A

• Kwartsiet is baie hard:
fyngekap en op spoorweë gebruik om die spore te dra,
om te help met die dreinering van water en om plantegroei te beperk.
• Dit word ook gebruik vir dekoratiewe doeleindes in huise as muurbedekking, dakteëls, vloerbedekking en kombuisblaaie

55
Q

Noem die drie hoof tipe gesteentes waaronder alle rotse verdeel kan word.

A

Stolling, sedimentere en metamorfiese gesteentes