Geschiedenis Reeks 5 Flashcards
Welke Nederlandse uitvinder bedacht de Leidse Fles?
Pieter VAN MUSSCHENBROEK
Geheim, verlicht genootschap uit de 18de eeuw, vooral bekend van zijn radicale politieke ideeën. Een collectief schurken, dat de aartsvijand van de X-men zijn in de Marvel Comics, is naar deze groep radicalen genoemd. Welke club?
HELLFIRE Club
Zijn belangrijkste stelling was dat de mens niet wezenlijk van een machine verschilt en dat al ons denken en voelen tot eigenschappen van materie zijn te herleiden. Welke Franse verlichtingsfilosoof vergeleek de mens met een machine?
Julien Offray DE LA METTRIE
Hij was een Frans theoloog, vrijdenker en wijsgeer die vooral bekend is om zijn Dictionaire historique et critique uit 1697. Het was het meest gelezen boek uit de 18de eeuw en vormde de basis voor de Encyclopédie van Diderot. Het boek is vooral opvallend voor zijn betoog tegen bijgeloof en is in die zin sceptisch, ook al blijft de auteur uit voorzorg voorzichtig op de achtergrond. Wie schreef het boek? Voltaire noemde hem “de grootste meester van het betoog” uit zijn tijd.
Pierre BAYLE
Hoe rijker we zijn, hoe kleiner het deel van ons inkomen dat we aan voeding besteden. Dat komt in elke analyse van het bestedingspatroon terug. Deze observatie werd al gemaakt door een 19de-eeuwse econoom en statisticus, die het instituut voor de Statistiek van Pruisen leidde. Naar wie wordt deze wetmatigheid genoemd?
Wet van ENGEL
Deze veldslag uit 1396 markeerde het einde van een korte kruistocht. Het was een verpletterende nederlaag voor de kruisvaarders tegen het Osmaanse rijk van sultan Bayezid I. De veldslag vond plaats in het huidige Bulgarije en staat ook bekend als de laatste veldslag in de laatste kruistocht. Welke slag, genoemd naar het plaatsje waar hij plaatsvond ?
Slag bij NICOPOLIS
Koreaans woord, dat in 1955 voor het eerst gebruikt werd door wijlen Kim Il Sung, en dat in het Koreaans ‘zelfvoorzienendheid’ betekent. De omschrijving is meestal “de proletarische revolutie is er voor het volk en de massa moet worden geleid door een Grote Leider” en deze politieke ideologie vormt de basis van het politieke systeem in Noord-Korea. Welk woord?
JUCHE
In 1969 viel de politie binnen in een homobar in New York. De reactie was navenant: er ontstonden spontane opstanden vanuit de homobeweging en die opstanden hebben de naam gekregen van die homobar. Welke?
STONEWALL INN Riots
In 1997 liet deze uit Rusland afkomstige Nederlander een kikker zweven op een supermagneet. Dit leverde hem in 2000 de Ig-Nobelprijs op. Dat er met hem echter niet zo maar moet gelachen worden, werd 10 jaar later duidelijk toen hij voor de ontdekking van grafeen de Nobelprijs voor natuurkunde kreeg. Hij is daarmee de enige wetenschapper die na een Ig-nobelprijs ook een echte Nobelprijs wist te winnen. Graag zijn naam.
Andre GEIM
Om als Belg op Père Lachaise te mogen liggen, moet je toch iets gedaan hebben. Met de bedenking van een commercialiseerbare dynamo lag hij mee aan de basis van de grote ontwikkelingen in de industriële revolutie in de late tweede helft van de 19e eeuw. Iedereen kent toch nog de naam van deze Waalse uitvinder?
Zenobe GRAMME
Bij welke veldslag (20 juni 451) werd Attila De Hun verslagen door een enorm collectief aan oude vijanden, bestaande uit Romeinen, Franken en andere Germaanse volkeren? De slag was beslissend voor de West-Europese geschiedenis, omdat het einde van Attila het einde van een opmars betekende.
Slag op de CATALAUNISCHE VELDEN
Ik zoek de naam die de Amerikaanse troepen gaven aan de Engelssprekende presentatrices die via de radio Japanse propaganda onder Amerikaanse militairen verspreidden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Om de soldaten tot desertie aan te zetten werd op sensuele toon verteld hoe mooi het leven in Amerika wel niet was en hoe stom ze waren om hun vrouwen alleen achter te laten. Het plan flopte trouwens volledig. Maar wat was de Engelse bijnaam voor zo’n slinkse presentatrice?
TOKYO ROSE
In een satirisch Frans lied uit de 18de eeuw worden 2 historische personages opgevoerd. Een ervan is Sint-Eligius, de patroonheilige van de goudsmeden. De andere is een Frankische koning uit de 7de eeuw die bekend staat als de goede koning en de vader van de vadsige koningen. In het lied maakt de goede koning voortdurend grappige fouten die consequent verbeterd worden door zijn raadgever Eligius. Over welke 7de-eeuwse Frankische koning gaat dit kinderlied?
DAGOBERT 1
Beethoven schreef één volledige opera. Wat is de titel van die opera die handelt over de jonge Leonore die zich vermomt als cipier om haar man te redden?
FIDELIO
Baltisch-Duitse ontdekkingsreiziger in Russische dienst, geboren in Estland en daar een nationale held. De man moest in het begin van de 19de eeuw via de Koerillen Japan bereiken om handelsrelaties op te zetten. Het opleidingsschip van de Russische marine is naar hem vernoemd, net als een van de eilandjes op de Koerillen en een maan van Jupiter. Wie?
Adam Johann Von KRUSENSTERN
Welke eerste president van Ivoorkust was tussen 1960 tot 1993 leider van zijn land en is bekend voor het bouwen van het megalomane Notre Dame De La Paix in Yammasoukrou, een kopie van het paleis van Versailles. Een vredesprijs van de UNESCO is naar hem genoemd. Wie? Hij was in de jaren ‘90 de langst regerende president in Afrika.
Felix HOUPHOUET-BOIGNY
Een vaststelling: op de ranglijsten van de meest geliefde Amerikaanse presidenten vind je bijna altijd dezelfde naam op de laatste plaats staan. Vanaf zijn inauguratie in 1857 blonk de man - in tegenstelling tot de huidige president - vooral uit in afwezigheid en inactiviteit. Zo nam hij nauwelijks maatregelen tegen de economische recessie die er kwam n.a.v. de op hand zijnde burgeroorlog. Ook de slavernijproblematiek vond hij “niet erg belangrijk”. Het contrast met zijn opvolger, niemand minder dan Abraham Lincoln, is dan ook erg groot. Graag de naam van de belabberde 15de president van de VS die als enige president trouwens zijn hele leven single bleef. Hoe zou dat toch komen?
James BUCHANAN
In de vijfde eeuw voor Christus leefde een Athener die nog steeds geldt als het schoolvoorbeeld van de eerzuchtige opportunist. Als jongeling voerde hij eerst nog de Atheners aan in een expeditie naar Syracuse, maar toen hij in de problemen kwam wegens heiligschennis liet de olympisch kampioen wagenrennen zich al gauw voor het karretje van aartsvijand Sparta spannen. Ook daar raakte hij verstrengeld in heel wat benarde situaties, waaronder de benen van een lokale koningin. Uiteindelijk werd hij uit zijn lijden verlost op bevel van admiraal Lysander. Wat is de naam van deze opportunistische Griek?
ALCIBIADES
Vele middeleeuwse Islamitische veroveraars bemanden hun leger met gekochte slaven. De slaven kregen een degelijke opleiding en konden zich zelfs opwerken tot hoge functies in het leger. Van de 13e tot de 16e eeuw regeerde een dynastie van deze militairen over Egypte. Hun Arabische naam betekent ‘persoon in bezit’, hoe luidt die?
MAMELUKKEN
David Bowie’s naam vinden we terug in het Bowie-mes, dat weliswaar niet naar hem werd vernoemd (hij vernoemde zichzelf er wel naar), maar naar James Bowie, kolonel in het Texaanse leger in de onafhankelijkheidsoorlog tegen de Mexicanen. Die Bowie ging van ‘ashes to ashes’ bij de slag om de Alamo aan de zijde van o.m. Davy Crockett. Maar welke Mexicaanse generaal, en meervoudig president in de periode 1833-1855, leidde die aanval?
Antonio Lopez DE SANTA ANNA
Tijd voor een streepje Albanese geschiedenis. Deze Albanese president en militaire dictator riep zich in 1928 uit tot koning van Albanië. Hij zou het blijven tot achtereenvolgens de Italianen, de Duitsers en de communisten het vanaf 1939 overnamen. U kent hem onder zijn afgekorte familienaam, al nam hij ook de naam Skenderbeg III aan, naar de nationale held van de Albanezen uit de dertiende eeuw. Het rugnummer mag u weglaten, want er was maar één koning in de Albanese moderne geschiedenis. En naar mijn weten ook maar één koning van moslimsignatuur in het Europa van de 20ste eeuw.
ZOG
Eén van de grote wetenschappelijke vraagtekens uit de geschiedenis is dat van de verdwijning, zo’n 66 miljoen jaar geleden, van de dinosaurussen en heel wat andere levende soorten. Wellicht door een kosmische inslag van een kilometers grote meteoriet, maar wat was daar dan precies de impact van? Of was het toch eerder door de klimaatomslag die het gevolg was van onwaarschijnlijk hevige vulkanische activiteit op aarde? Dat willen wetenschappers nu onderzoeken aan de hand van boorkernen uit de piekring van een krater onder de kust van Yucatán, Mexico. Daar ligt immers het ‘litteken’ van de kosmische inslag, bedolven onder honderden meters jongere afzettingsgesteenten. Wat is de naam van deze 180 km brede krater, genoemd naar het centraal gelegen Mexicaanse dorp erboven?
CHIXCULUB-krater
Lang voor Theresa May het Verenigd Koninkrijk naar een Europese exit leidde, zwaaide deze man er de politieke scepter. Meer zelfs, van 1721 tot 1742 was deze eerste graaf van Orford de eerste eerste minister van dit Verenigd Koninkrijk onder de koningen George I en II. Vrij duidelijk waarom hij lid was van de Whig Party trouwens. Oh ja, hij was niet alleen de eerste, maar heeft ook het record van langste bewind achter zijn naam staan, een record dat wellicht niet snel meer zal sneuvelen. Theresa heeft hier nog wat werk, met haar jaartje premierschap. Wie?
Robert WALPOLE
Hoe heet de Noorse arts die bekend werd door zijn ontdekking van de leprabacterie in 1873? De ziekte wordt vanwege deze ontdekking in veel talen naar hem genoemd (Engels: … disease)
Armauer HANSEN
Twee belangrijke ruimtevaartpioniers zijn enerzijds de Rus Konstantin Tsjolkovsk, anderzijds de Amerikaan Robert Goddard. Hun pionierswerk werd voortgezet in Duitsland door de derde grote pionier inzake ruimtevaart. De gezochte wetenschapper werd geboren in 1894 in Hermannstadt in het huidige Roemenië. Na zijn studies te München werkte hij aan de theorie van raketten met vloeibare brandstof, onder meer via correspondentie met Goddard en Tsjolkovski. In 1929 leverde hij het wiskundig bewijs dat een raket de ontsnappingssnelheid kan bereiken. Dit alles leidde in 1931 tot de lancering van zijn 1ste vloeibare brandstofraket. Tijdens WO II werkte hij samen met Von Braun te Peenemunde aan de uitwerking van de V2. Welke Duitse wetenschapper overleed in 1989 en gaf z’n naam aan een maankrater?
Herman OBERTH
De gezochte Engelse zeevaarder werd geboren te Plymouth in 1532. Hij maakte vooral carrière in The Royal Navy, waarvan hij eigenlijk de belangrijkste architect was. Na de Spaanse Armada te hebben verslaan, werd hij tot vice-admiraal benoem en alzo geridderd door Elisabeth 1, die al die halve piraterij graag door de vingers zag, als het maar Spaans goud opleverde. Een negatieve keerzijde van hem is dat hij de grondlegger is van de trans-Atlantische slavenhandel: negerslaven gaan halen uit Afrika en dan verkopen in Amerika, om dan vervolgens vol geladen met goederen terug te keren naar Europa. Hij ondernam 3 reizen. In 1595 vergezelde hij Francis Drake bij een schattenjacht naar West-Indië. Beiden werden ziek en kregen een zeemansgraf in de buurt van Puerto Rico. Wie was nu deze Engelse zeevaarder die aan de basis zou liggen van de transatlantische slavenhandel?
John HAWKINS
Onder welke verzamelnaam publiceerde Aristoteles 6 traktaten, die de basis vormen van de hedendaagse logica? De twee bekendste zijn ‘analytica priora’ en ‘drogredeneringen’, waarin ook zijn theorie over syllogismen terug te vinden is.
ORGANON (vertaald: instrument)
De Egyptische leider Ptolemaeus verzamelde tal van werken in zijn Museion, toen het grootste studie- en verzamelcentrum ter wereld. Alle bezittingen werden opgeslagen in een canon, een ranglijst met de bekendste en beste auteurs van die tijd, zoals bv. Euripides, Sophokles en Aristofanes. Deze schrijvers werden de ‘engkritentes’ genoemd, wat ‘toegelaten tot de hogere rangen’ betekent. De Romeinen zouden dit later vertalen en er hun woord voor ‘behorend tot de hoogste belastingsschaal’ aan geven. Welke nog veel gebruikte term voor kenners van de oudheid is dat?
CLASSICI
Naar welke Zwitserse arts, die in 1903 de nobelprijs won voor zijn onderzoek naar schildklieren, is deze klemhouder/dit schaartje genoemd, dat gebruikt wordt tijdens operaties of om hechtingen mee te zetten?
Emil Theodor KOCHER
