Geneesmiddelen perifeer zenuwstelsel Flashcards
Atropine
= Parasympaticolyticum
= Muscarine antagonist
Indicaties:
- Premedicatie
- Antidote voor intoxicatie met cholinesterase inhibitoren (denk aan jonge dieren en katten; hypercholinerg beeld)
Voordelen: * Goede orale absorptie Nadelen: * Kan door placentabarrière => effecten op pups * Kan door BHB => effecten op CZS
Bethanechol
= Parasympaticomimeticum
= Muscarine agonist
Indicaties:
* Ileus EQ
Effect: bindt op muscarine R => stimulatie GLSC GIT => contractiliteit GIT stijgt
Pilocarpine
= Parasympaticomimeticum
= Muscarine agonist
Indicaties:
* Glaucoom
Effect: contractie van m ciliare en m constrictor pupillae => verhoogde afvoer oogkamervocht
Niet geladen bij fysiologische pH => kan membranen penetreren
Glycopyrrolaat
= Parasympaticolyticum
= Muscarine antagonist
Indicaties:
* Premedicatie
Voordelen:
- Kan niet door BHB => geen neveneffecten op CZS
- Kan niet door placentabarrière => geen effecten op pups => kan gebruikt w bij keizersnede teef
Buscopan
Indicatie: koliek EQ
Bevat:
- Hyoshine butylbromide => motiliteit vd darm stijgt
- NSAID => pijnbestrijding
Tropicamide
= Parasympaticolyticum
= Muscarine antagonist
Indicaties:
* Oogonderzoek
Effect: relaxatie m constrictor pupillae en m ciliare => mydriasis (verwijding pupil) + minder afvoer oogkamervocht dus oogboldruk stijgt
Voordeel:
Snel actief en snel weer inactief
Hyoshine butylbromie
Butylhyoschine
Butylscopolamide
= Parasympaticolyticum
= Muscarine antagonist
= Spasmolyticum
Indicaties:
Spastische koliek EQ
Effect: Inhibitie van secreties en contractie thv GLSC GIT
Neostygmine
= Carbamaatester
= Middellangwerkende cholinesterase inhibitor
Effect: Bindt op acetylcholinesterase, maar verwerking duurt enkele min en tdns die minuten kan ACh niet binden waardoor het niet afgebroken w => verhoogde ACh => parasympaticomimetische effecten
Fysostigmine
= Carbamaatester
= Middellangwerkende cholinesterase inhibitor
Effect: Bindt op acetylcholinesterase, maar verwerking duurt enkele min en tdns die minuten kan ACh niet binden waardoor het niet afgebroken w => verhoogde ACh => parasympaticomimetische effecten
Voordeel: kan door BHB => kan je gebruiken voor BH van CZS
Foxim
= Organofosfaatester
= Langwerkende cholinesterase inhibitor
Effect: Bindt irreversibel aan acetylcholinesterase waardoor ACh niet meer kan binden en dus niet afgebroken w => verhoogde ACh => parasympaticomimetische effecten => overmatige stimulatie DGSC => spastische paralyse
Indicaties:
* Anti-ectoparasitica: tegen teken en vlooien
Enkel cutaan te gebruiken
Dimpylaat
= Organofosfaatester
= Langwerkende cholinesterase inhibitor
Effect: Bindt irreversibel aan acetylcholinesterase waardoor ACh niet meer kan binden en dus niet afgebroken w => verhoogde ACh => parasympaticomimetische effecten => overmatige stimulatie DGSC => spastische paralyse
Indicaties:
* Anti-ectoparasitica: tegen teken en vlooien
Enkel cutaan te gebruiken
Propoxur
= Carbamaatester
= Middellangwerkende cholinesterase inhibitor
Effect: Bindt op acetylcholinesterase, maar verwerking duurt enkele min en tdns die minuten kan ACh niet binden waardoor het niet afgebroken w => verhoogde ACh => parasympaticomimetische effecten
Indicaties:
* Anti-ectoparasitica: tegen teken en vlooien
Enkel cutaan te gebruiken
Succinylcholine
= depolariserende neuro-musculaire blokker
Effect: In fase 1 krijg je spiercontractie (binding aan nicotine R => Na influx => depolarisatie => spiercontractie) -> in fase 2 krijg je verslapping (R voor ACh worden ongevoelig gemaakt)
Indicaties:
* Anesthesie
Voordelen:
- Onset of action zeer kort => effect waarneembaar binnen de 2 min
- Snel afgebroken door acetylcholinesterase => effect snel weer weg
Methyldopa
Indicaties:
* Anti-hypertensief middel
Effect: methyldopa is een competitieve inhibitor van enzym dat dopa omzet naar dopamine (tyrosine - dopa - dopamine - noradrenaline - adrenaline) => minder adrenaline en noradrenaline => BD verlaagt, hartslag verlaagt
Adrenaline
= niet-selectieve a -en B-agonist
Indicaties:
- Anafylactische shock (alle BV staan open en patiënt gaat in hypotensie) => Normaal gezien heeft adrenaline vooral B-werking, maar als je hoge dosis toedient worden ook de a-receptoren geprikkeld => vasoconstrictie => BD herstelt zich (stijgt)
- Anesthesie => lokaal anestheticum + adrenaline => adrenaline zorgt ervoor dat anestheticum niet of veel minder id BB opgenomen w
Bijwerking:
Nuteffect daalt = er wordt meer energie verbruikt om dezelfde hoeveelheid arbeid te leveren
Fenylefrine
= Neusdecongustivum
Indicaties:
Allergische rhinitis
Effect: VC => minder exsudaat => minder effecten van allergische rhinitis
Efedrine
= Neusdecongustivum
Indicaties:
Allergische rhinitis
Effect: VC => minder exsudaat => minder effecten van allergische rhinitis
Fenylpropanolamine
= Niet-selectieve alfa-agonist
Indicaties:
* 1e keuze voor BH van urinaire incontinentie bij de teef
Effect: contractie sfincter thv blaas (a1-werking)
Isoprenaline
= Niet-selectieve B-agonist
Indicaties:
* Hartblokkade; bvb atrioventriculaire blok = wnnr er geen prikkels meer doorgegeven w van atria naar ventrikels
Effect: gelijke B1 en B2 werking
- B1 werking => binding op B1 receptoren thv hartspier => HR en CO stijgen
- B2 werking => VD => BD daling (diastolische BD-val)
Dobutamine
= niet-selectieve B-agonist
Indicaties:
- Shock
- Myocardinsufficiëntie
Effect: overheersend B1-werking => binding op B1 receptoren thv hartspier => HR en CO stijgen
(ook beetje B2 werking dus VD en BD daling, maar de diastolische BD daling is veel beperkter dan bij isoprenaline)
Werkt maar tijdelijk
Clenbuterol
= selectieve B2 agonist
Indicaties:
- RAO (recurrent airway obstruction = asthma) bij EQ => zorgt voor spastisch samentrekken van bronchioli + bronchosecretie
- Keizersnede
- Baarmoederprolaps
Effecten: GM gaat binden op B2 receptoren =>
- VD => BD daalt
- Relaxatie GLSC bronchi => bronchodilatatie
- Relaxatie GLSC uterus => verslapping myometrium
- Relaxatie blaassfincter
Kan je parenteraal toedienen of via puffer (voor RAO) lokaal thv de neus
Terbutaline
= selectieve B2 agonist
Indicaties:
- RAO (recurrent airway obstruction = asthma) bij EQ => zorgt voor spastisch samentrekken van bronchioli + bronchosecretie
- Keizersnede
- Baarmoederprolaps
Effecten: GM gaat binden op B2 receptoren =>
- VD => BD daalt
- Relaxatie GLSC bronchi => bronchodilatatie
- Relaxatie GLSC uterus => verslapping myometrium
- Relaxatie blaassfincter
Kan je parenteraal toedienen of via puffer (voor RAO) lokaal thv de neus
Salbutamol
= selectieve B2 agonist
preparaat uit HGK
Effecten: GM gaat binden op B2 receptoren =>
- VD => BD daalt
- Relaxatie GLSC bronchi => bronchodilatatie
- Relaxatie GLSC uterus => verslapping myometrium
- Relaxatie blaassfincter
Atipamezole
= selectieve a2 agonist
Indicaties:
* Na anesthesie om dier snel te laten ontwaken => snellere recovery
Effect: Atipamezole bindt aan a2 receptoren =>
- VC => BD stijgt
- Verminderde uitstorting van noradrenaline thv postganglionaire neuronen in CZS
Vaak in combinatie met ketamine
Id praktijk enkel bij KLHD gebruikt want €€€
Propanolol
= Niet-selectieve B-blokker
= B antagonist => beter = inverse B-agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effecten:
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
* zorgen voor bronchoconstrictie (B2) werking => niet-selectie B-blokker vermijden bij kortademige patiënten
Propanolol is een full inverse agonist => kan HR zeer sterk doen dalen zodat je uitgesproken bradycardie krijgt => gevaarlijk voor sommige patiënten
Timolol
= Niet-selectieve B-blokker
= B antagonist => beter= inverse B-agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effecten:
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
* zorgen voor bronchoconstrictie (B2) werking => niet-selectie B-blokker vermijden bij kortademige patiënten
Oxprenolol
= Niet-selectieve B-blokker
= B antagonist => beter= inverse B-agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effecten:
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
* zorgen voor bronchoconstrictie (B2) werking => niet-selectie B-blokker vermijden bij kortademige patiënten
Pindolol
= Niet-selectieve B-blokker
= B antagonist => beter= inverse B-agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effecten:
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
* zorgen voor bronchoconstrictie (B2) werking => niet-selectie B-blokker vermijden bij kortademige patiënten
Atenolol
= Selectieve B1-blokker
= B1-antagonist => beter B1-inverse agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effect
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
Metoprolol
= Selectieve B1-blokker
= B1-antagonist => beter B1-inverse agonist
Indicaties B-blokkers:
- Cardiale arytmie
- Systemische hypertensie bij de kat
- Hyperthyroidie bij de kat
- HCM bij de kat
- Pheochromocytoma = tumor van BNM => overmaat aan adrenaline
- Na myocard infarct
Effect
* B-blokkers brengen hartritme terug onder basaal niveau => doen HR dalen (B1 werking, negatief chronotroop effect) en doen de CO dalen (B1 werking, negatief inotroop effect)
=> voordeel: nuteffect neemt toe => minder energie/O2 nodig voor dezelfde contractiekracht vh hart
