Fizjologia Rozrodczości Flashcards
1
Q
pętle sprzężenia zwrotnego w osi podwzgorze-przysadka-jajnik
A
- ultrakrótka - autokrynna w podwzgórzu
- krótka - przysadka->podwzgórze
- długa - jajnik->podwzgórze
2
Q
w jakim charakterze uwalniane sa hormony podwzgorza
A
pulsacyjnie
3
Q
hormony podwzgorza
A
A) liberyny:
- gonadoliberyna (GnRH lub inaczej LHRH
- somatoliberyna - GHRH
- kortykoliberuna - CRH
- czynnik uwalniajacy prolaktyne - PRH
B) statyny:
- prolaktostatyna- PIF
- somatostatyna
4
Q
GnRH produkowane jest w jakiej czesci podwzgorza
A
jadrze lukowatym
5
Q
co to jest GAP
A
GnRH associated peptide
produkt tego samego genu co GnRH, produkowany razem z nim, silny czynnik hamujacy wydzielanie prolaktyny
(↑ GnRH -> ↓ PRL)
6
Q
pulsy GnRH a faza cyklu
A
faza folikularna - czesto i slabe
faza lutealna - wysoka amplituda, rzadsze
7
Q
endogenne opioidy a GnRH
A
endogenne opioidy hamuja wydzielanie GnRH
- steroidy plciowe zamykaja petle sprzezenia zwrotnego wlasnie poprzez endorfiny
- endorfiny rosna przy stresie i wysilku, dlatego te dwa moga prowadzic do zaburzen miesiaczkowania
8
Q
dopamina a os podwzg-przysadka
A
dopamina hamuje prolaktyne i GnRH
9
Q
unaczynienie przysadki
A
tetnicze:
- kolo tetnicze -> tt. przysadkowe dolne
- t. szyjna wewnetrzna -> tt. przysadkowe dolne
zylne:
- zatoka jamista
uwaga: plat przedni nie jest bezposrednio zaopatrywany w krew, dlatego z. Sheehana
10
Q
teoria dwoch komorek - co to i o co chodzi
A
- opisuje produkcje estrogenu do plynu pecherzykowego i do krazenia ogolnoustrojowego
- polega na tym ze:
1. LH dziala na komorke oslonki wewnetrznej (tekalną)
2. LH poprzez receptor powoduje przeksztalcenie cholesterolu w kom. osl. wewn. w androstendion
3. androstendion przechodzi do kom ziarnistej
4. po zadzialaniu FSH w komorce ziarnistej androstendion jest aromatyzowany do estrogenu i uwalniany
11
Q
co z grubsza robi FSH a co LH u kobiety
A
FSH - stymyluje rozwoj i wzrost pecherzykow w jajniku i powstanie w rezultacie pecherzyka przedowulacyjnego
LH- stymuluje sam proces owulacji i rozwoj cialka zoltego
12
Q
inhibina
A
- peptyd wydzielany przez kom ziarniste jajnika
- hamuje wybiorczo FSH, ale nie LH
- w niektorych sytuacjach zwieksza stezenie LH
13
Q
aktywina
A
- hamowana przez inhibine
- aktywuje wydzielanie FSH
- zwieksza ilosc receptorow dla GnRH
- hamuje prolaktyne, ACTH i GH
14
Q
folistatyna co to
A
- hormon antagonizujacy dzialanie aktywiny
- zmniejsza odpowiedz FSH na GnRH
- hamuje wydzielanie/synteze FSH
15
Q
prolaktyna - normy
A
- 3-25 ng/ml w okresie rozrodczym
- 200-300 ng/ml w ciazy
- ~50 ng/ml w okresie karmienia piersia
16
Q
co to jest PIH (hormone)
A
prolactin inhibiting hormone, czyli inna nazwa na dopamine
17
Q
prolaktyna - wzrost wydzielania przy
A
ajfołn 6s:
- snie
- sexie
- stresie
- sporcie
- sutkach (draznienie)
- substancjach (lekach)
18
Q
hormony steroidowe a liczba atomów węgla
A
C 18 -> estradiol
C 19 -> androgeny
C 21 -> progestageny, kortykosteroidy
19
Q
steroidogeneza u kobiety zachodzi w
A
jajniku
nadnerczach
lozysku
20
Q
estrogeny, androgeny, lozysko moze u kobiety byc produkowane w
A
jajniku
nadnerczach
lozysku
21
Q
estrogeny - krotka charakterystyka
A
A) 17-beta-estradiol (E2)
najsilniejszy, 95% z jajnika a 5% z estronu obwodowo
B) estron (E1)
5x słabszy od estradiolu, ale silniejszy od estriolu, gl. okres pomenopauzalny, powstaje z androstendionu lub jako metabolit E2 w watrobie
C) estriol (E3)
najslabszy, blokuje rec estrogenowy (oslabia dzialanie innych E na endometrium)
22
Q
progesteron stezenia
A
- faza folikularna - ~0,9 ng/ml
- okres okołoowulacyjny ~2 ng/ml
- faza lutealna 10-20 ng/ml
23
Q
progesteron - transport we krwi
A
80% albuminy
20% CBG (transkortyna)
24
Q
estrogen i progesteron a pochwa
A
estrogeny: pobudzenie wzrostu i złuszczania komórek nabłonka
progesteron: nasilone grupowanie się i zwijanie
25
metaboliczne dzialania progesteronu
1. nasila synteze glukagonu
2. oslabia hipoglikemizujace dzialanie insuliny
3. blokuje aldosteron
4. podwyzsza temp ciala
5. dziala antyandrogennie blokujac 5alfa reduktaze
26
androgeny u kobiety - gdzie produkcja
1. jajnik - 25%
- kom tekalne
- kom wnekowe
- kom interstycjalne
2. nadnercza - 25%
- warstwa siatkowata
50%:
3. watroba
4. skora
5. mm szkieletowe
27
oligo i polimenorrhea widelki czasowe
oligo - cykle dluzsze niz 35 dni
| poli - cykle krotsze niz 21 dni
28
kom jajowa przed owulacja zatrzymuje sie w jakiej fazie cyklu
diploten profazy I-szego podzialu mejotycznego
29
pecherzyk pierwotny to
oocyt w diplotenie profazy 1. podz mejotycznego + 8-10 komorek ziarnistych
30
fazy pecherzykowe w jajniku podczas owulacji
1. rekrutacja
2. selekcja
3. dominacja
31
pecherzyk - stadia rozwoju w jajniku
1. primordialny
2. pierwotny
3. wtorny (preantralny)
4. antralny
5. przedowulacyjny
32
kiedy zachodzi rekrutacja pecherzyka
cala pula pecherzykow ulega rekrutacji 85 dni przez owulacja
33
dwa etapy mechanizmow regulacji rozwoju pecherzykow jajnikowych
1. niezalezy od gonadotropin
| 2. zalezny od gonadotropin
34
co jest czynnikiem selekcjonujacym w fazie zaleznej od gonadotropin rozwoju pecherzyka jajnikowego
wrazliwosc na FSH - przetrwa tylko pula wrazliwa na FSH w poznej lutealnej/wczesnej folikularnej
35
pecherzyk preantralny - cechy
- oocyt powieksza sie
- wytwarza oslonke przejrzysta
- kom zrebu zaczynaja przeksztalcac sie w warstwe tekalna
- kom ziarniste (jedna warstwa) przeksztalcaja sie w walcowate (wiele warstw) i produkuja estrogeny
36
warunkiem rozwoju pecherzyka preantralnego jest
- wyzsze stez FSH niz LH
| - male stezenie androgenow w pecherzyku
37
pecherzyk antralny - cechy
- produkuje plyn pecherzykowy
- wytwarza jamke wewnatrz
- z zewnatrz tworzy sie cumulus oorphus (wzgorek jajonosny)
38
w ktorym etapie konczy sie proces rekrutacji pecherzykow jajnikowych
na etapie pecherzyka antralnego
39
selekcja pecherzyka dominujacego zachodzi kiedy
6.-8. dz cyklu
40
czym sie roznia komorki ziarniste i tekalne w pecherzyku dominujacym od reszty
- wiecej warstw komorek ziarnistych
| - rozwoj unaczynienia warstwy tekalnej
41
pecherzyk przedowulacyjny - cechy
- powiekszone komorki ziarniste
- bogata siec naczyn
- rec dla LH na kom ziarnistych
42
pik LH - wystepuje pod jakim warunkiem
> 48h ciaglego wysokiego stezenia estrogenow
43
komorki tekalne - co produkuja
1. w pecherzyku dominujacym kom tekalne ulegaja luteinizacji i produkuja progesteron
2. w pecherzykach atrezyjnych produkuja androgeny (reguluja dominacje pecherzyka + zwiekszaja libido w okresie okoloowulacyjnym)
44
szczyt waskularyzacji cialka zoltego przypada na
szczyt wydzielania progesteronu (8-9 dni po owulacji)
45
dwa rodzaje komorek lutealnych i co wydzielaja
1. duze (z kom ziarnistych)
- oksytocyna
- relaksyna
- inhibina A
2. male (z kom tekalnych)
46
aktywnosc jakiego enzymu wykazuja komorki lutealne (specyficznie)
dehydrogenazy 3-beta-hydroksysteroidowej (produkcja progesteronu)
47
co hamuje rozwoj innych pecherzykow poza dominujacym
- androgeny miejscowo przez kom tekalne w atrezyjnym pecherzyku
- progesteron z pecherzyka dominujacego
48
regresja cialka zoltego rozpoczyna sie
10-11 dni po owulacji jesli nie bylo zaplodnienia
49
w ciazy cialko zolte jest obecne do
10 Hbd
50
faza cyklu endometrialnego - etapy i cechy
1. faza profileracyjna (6-13. dzien cyklu)
- gruczoly poszerzaja sie i robia sie krete
- 1-2 mm grubosci
2. faza owulacyjna (14 dzien cyklu)
3. faza sekrecyjna (15-28. dzien cyklu)
- wodniczki z glukogenem
- gruczoly o falistym przbiegu
- tetnice spiralne
- wyspy i pola komorek kwasofilnych, nacieki limfocytow (26-27. dzien cyklu nadchodzi degenracja)
4. faza miesiaczkowa (1.-5. dzien cyklu)
- grubosc do 0,5 mm (w 4. dniu krwawienia)
51
faza cyklu szyjkowego
1. przed owulacja wodnisty sluz, ubogokomorkowy
| 2. po owulacji bogatokomorkowy, gesty, nieprzepuszczalny dla plemnikow
52
ile kobieta ma kom jajowych
6-7 mln w zyciu plodowym
1-2 mln przy urodzeniu
300-500 tys dojrzewanie
400-500 wydalonych przez cale zycie podczas owulacji
53
pęcherzyk pierwotny - cechy
- w środku oocyt zatrzymany w diplotenie profazy pierwszej mejozy
- otoczony pojedyncza warstwa kom ziarnistych
54
odpowiednie stezenie LH aby doszlo do owulacji musi utrzymac sie
14-27 h
55
szacowana dlugosc zycia kom jajowej od owulacji
12-24h
56
fazy spermatogenezy
I faza - mitoza, diploidalne spermatogonie -> spermatocyty I rzędu, w kan I rzedu
II faza - pierwsza mejoza, diploidalne spermatocyty I rzędu -> diploidalne spermatocyty II rzedu
III faza - druga mejoza, spermatocyt II rzedu -> haploidalna spermatogonia
57
koncpwy etap spermatogenezy
spermiogeneza, ktora dzieli sie na
1. faza golgiego (akrosom z golgiego)
2. faza czapeczki (wydluzanie komorki + dalszy rpzwpj akrosomu
3. faza akrosomu (jadro ulega skondensowaniu + dalsze wydluzanie)
4. faza dojrzewania (wydalenie cialka resztkowego)
58
czas trwania spermatogenezy
```
74 dni
(4x 16 na etapy + 10 dni na przejscie do ogona najadrza)
```
59
sklad plynu nasiennego
pech nasienne:
1. fruktoza
prostata:
2. cynk
3. fosfataza zasadowa
4. kwas cytrynowy
5. PSA
najadrza:
6. karnityna
7. glicerolofosfocholina
8. neutralna alfa-glukozydaza
gruczoly przycewkowe
9. plyn zasadowy
inne
10. prostaglandyny
60
kapacytacja
proces uzdatniania plemnikow do zaplodnienia, zachodzi w sluzie szyjkowym, zwieksza ruchliwosc (hiperaktywna ruchliwosc) plemnikow i powoduje zmiany w blonie komorkowej
61
reakcja akrosomalna
uwolnienie proteaz z czapeczki (m.in. akrozyny), trawienie oslonki przejrzystej kom jajowej i fuzja z cytoplazma oocytu z uwolnieniem materialu genetycznego
62
akrozyna
enzym proteolityczny uwalniany w reakcji akrosomalnej do trawienia oslonki przejrzystej
63
ZP1, ZP2, ZP3
glikoproteiny oslonki przejrzystej (zona pellucida),
ZP3 jest receptorem dla plemnika i po zwiazaniu go indukuje reakcje akrosomalna
ZP2 zapobiega przed polispermia w mechanizmie innym niz reakcja korowa
64
reakcja korowa
wyrzucenie proteaz do przestrzeni okolozoltkowej, mechanizm zapobiegania polispermii
inicjuje ja wzrost stezenia wapnia wewn kom jajowej po wniknieciu plemnika
65
fertylina
inaczej PH-30 , bialko odpowiadajace za fuzje cytoplazm plemnika i jajowej
66
zygota przechodzi do macicy w ile dni
2,5-3
67
ilukomorkowa jest morula
16
68
ilukomorkowa jest blastocysta
32-64
69
okno implantacyjne
proces zagniezdzania sie zarodka; przypada zwykle na okres maksymalnego przygotowania endometrium do implantacji (srodek fazy sekrecyjnej) - 20-24 dzien cyklu
70
co to sa komorki K
granulocyty ktorych nagromadzenie pod koniec fazy sekrecyjnej i w I trym ciazy pomaga w implantacji i utrzymaniu ciazy
71
hcg zaczyna byc wydzielane
w 7.-8. dobie od zaplodnienia
72
cytokiny w tolerancji immunologicznej zarodka
IL-1 (zarodek) + PAF (endometrium)
73
pinopody to
przeksztalcone komorki endometrium pod wplywem progesteronu; traca mikrokosmki i wytwarzaja gladkie wypustki prawdopodobnie by "zlapac" blastocyste
tworza sie od 21. dnia cyklu
74
LIF
leukemia inhibiting factor
| jedna z wazniejszych cytokin przy implantacji (tworzenie pinopodow, tolerancja immunologiczna itd)
75
progesteron wzmagajac tolerancje immunologiczna powoduje przesuniecie odpowiedzi immunologicznej w kierunku
Th2
76
hatching
wychodzenie blastocysty przez osl przejrzysta przy implantacji
77
fazy implantacji
apozycja (zetkniecie sie + rolowanie sie) 6-7 dzien ciazy
adhezja 9 dzien (umiejscawianie sie w nablonku)
inwazja 12 dzien (wnika do blony sluzowej)
78
implantacja zachodzi ile po zaplodnieniu
8-10 dni
| po 12 dniu wiecej poronien
