FILIPINO Flashcards
Anong Kabanata ang tinutukoy?
“Isang Handaan”
KABANATA 1
Malaking silid sa pasukan ng gusali
Bulwagan
Laging handang gumastos
Galante
Nagpanggap
Nakabalatkayo
Anong Kabanata ang tinutukoy?
Ang pagtitipon ay ginanap sa bahay ni Kapitan Tiyago, ito ay parangal para kay Ibarra.
Nagusap sila K. Tiyago, P. Damaso, P. Sibyla, T. Guevarra
Nauwi sa pagtatalo nila P. Damaso at T. Guevarra
KABANATA 1
Anong Kabanata ang tinutukoy?
“Crisostomo Ibarra”
KABANATA 2
Ipinagmalaking yaman/dangal
Hiyas
Tiningnan mula ulo hanggang paa
Sinipat
Natulala
Napatigal
Anong Kabanata ang tinutukoy?
Ang pagdating ni Ibarra ay ikinagulat ng mga tao.
Pitong taon si Ibarra sa Europa
Itinanggi ni Padre Damaso na matalik na kaibigan niya si D.R.I.
Nakilala ni Ibarra si Kapitan Tinong
KABANATA 2
Anong Kabanata ang tinutukoy?
“Sa Hapunan”
KABANATA 3
Dinurog
Niligis
Nakisali sa usapan
Sumabat
Lalagyanan
Supera
Anong Kabanata ang tinutukoy?
Inimbita ni Kapitan Tiyago si Ibarra para maghapunan
Sinabi na si Maria Clara ang kasintahan ni Ibarra
KABANATA 3
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Erehe at Supersibo/El Filibusterismo”
KABANATA 4
Kristiyanong sumuway sa simbahan (Kalaban ng Simbahan)
Erehe
Kalaban ng pamahalaan
Pilibustero/Supersibo
Bayad-pinsala
Danyos
Anong Kabanata ang tinutukoy?
Nagkasalubong pauwi si Ibarra at Tenyente Guevarra
Kinuwento ng Tenyente ang pagkamatay ni D.R.I
Namatay si Don Rafael Ibarra sa bilangguan.
Nakulong si D.R.I dahil nakapatay siya ng artilyerong nananakit ng bata
Dagdag pa ang bintang ni P. Damaso na hindi siya nangumpisal
Ang larawan na ginamit upang idiniin si D.R.I ay larawan ni Padre Burgos
KABANATA 4
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Bituin sa Karimlan”
KABANATA 5
Teleskopyo
LARGABISTA
Anong kabanata ang tinutukoy?
Mayroong dalawang pangitain si Ibarra habang nasa silid niya.
1. Ang kaniyang ama na nakabilanggo mag-isa
2. Ang kaniyang sarili na nagaaral sa ibang bansa
KABANATA 5
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Si Kapitan Tiyago”
KABANATA 6
Tawag sa pinuno ng pamahalaang-bayan
Gobernadorcillo
Bayan sa Bulacan
Obando
Pinagbawal na droga na negosyo ni Kapitan Tiyago
Opium
Anong kabanata ang tinutukoy?
Inilarawan si K. Tiyago bilang pandak, kayumanggi, at bilog ang mukha
Naging Gobernadorcillo si K. Tiyago
Napangasawa niya si Donya Pia Alba pero walang anak for 6 years
Sumayaw ng “fertility dance” sa Obando si Donya Pia Alba
Sil ay nagkaroon na ng anak na pangalan ay si Maria Clara Delos Santos
Namatay agad si Donya Pia Alba at sa Tiya Isabel lumaki si Maria Clara
Nagkasundong ipagkasal ni D.R.I at K. Tiyago si Ibarra at Maria Clara
KABANATA 6
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Suyuan sa Asotea”
KABANATA 7
Asotea
Balkonahe/Balcony
Pagsusuyuan
Pag-uulyaw
Probinsya nila K. Tiyago
Malabon
Anong kabanata ang tinutukoy?
Namumutla si Maria Clara kaya’t pinayuhang magbakasyon sa Malabon
Pumunta si Ibarra sa bahay nila Maria Clara at nagsuyuan
Sinabing nasa kumbento si Maria Clara habang nasa ibang bansa si Ibarra
KABANATA 7
Uri ng mahal na sasakyan
Victoria
Hindi tumubo
Nabunsol
Anong kabanata ang tinutukoy?
Pumunta sa bahay ni Kapitan Tiyago si Padre Damaso
Pagpigil ni P. Damaso sa pag-iisang dibdib ng magkasintahan (Maria Clara at Ibarra)
Natakot si K. Tiyago kay P. Damaso
Tinawag na Sakristan si K. Tiyago (palasunod kay P. Damaso)
Kinuwento ni P. Sibyla sa matandang pari na may sakit ang alitan ni Ibarra at P. Damaso
KABANATA 9
Pag-iyak
Panaghoy
Anong kabanata ang tinutukoy?
Noong unang panahon ay may dumating na matandang Kastila sa San Diego.
Binigay niya ang kaniyang ari-arian sa mga lokal kapalit ng gubat
Ang gubat ay puno ng alamat
Bigla na lamang nawala ang matandang Kastila at nakitang nakabitin at patay na
Dumating sa San Diego ang anak ng matandang Kastila Don Saturnino)
Si Don Saturnino ang nagpaunlad ng lupa ng kaniyang ama
Nag-asawa ng Manilenya si Don Saturnino at naging anak si D.R.I.
Family tree ng mga Ibarra: Matandang Kastila - Don Saturnino - Don Rafael Ibarra - Don Crisostomo Magsalin Ibarra
KABANATA 10
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Mga Alaala”
KABANATA 8
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Iba’t Ibang Pangyayari”
KABANATA 9
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Ang San Diego”
KABANATA 10
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Ang Mga Makapangyarihan”
KABANATA 11
Katumbas ng Santo Papa sa Roma
Kura
Pinuno ng Guardia Civil/Pulisya
Alperes
Anong kabanata ang tinutukoy?
Sinabi na kahit si D.R.I ang pinakamayaman sa San Diego, hindi siya ang pinakamakapangyarihan.
Hindi rin si K. Tiyago, P. Damaso, o kahit ang Gobernadorcillo
Ang pinakamakapangyarihan sa San Diego ay ang mga kura at alperes
Kaaway ni Padre Salvi ang mga alperes
Asawa ng Alperes si Donya Consolacion
KABANATA 11
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Todos Los Santos”
KABANATA 12
Tomb
Nitso
Manghuhukay sa sementaryo
Sepulterero
Anong kabanata ang tinutukoy?
Sinabi na ang ikinaiiba ng tao sa hayop ang pagpapahalaga sa patay
Naghuhukay ang mga sepulturero at kwinento na may pinahukay na bangkay ang isang pari (Padre Damaso)
Ang hinukay na bangkay ay ipinalibing sa libingan ng Intsik
KABANATA 12
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Hudyat ng Unos”
KABANATA 13
Bagyo
Unos
Tumutukoy kay Padre Damaso
Padre Garrote
Anong kabanata ang tinutukoy?
Dumating si Ibarra sa sementeryo ng San Diego at hinanap ang libingan ng ama niya
Sinabi ng isang sepulturero na ipinahukay ito ng isang Pari at ipinalagay sa libingan ng Instik ngunit tinapon na lamang sa ilog ang bangkay ng ama niya.
Akala ni Ibarra na si Padre Salvi ang nagutos kaya isinugod niya ito ngunit nagpaliwanag si Padre Salvi na hindi siya ang nag-utos ngunit si Padre Damaso.
KABANATA 13
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Baliw o Pilosopo”
KABANATA 14
Hindi nagpapakita ng galang
Lapastanganin
Matalas
Matalim
Anong kabanata ang tinutukoy?
Pinatigil sa pagaaral sa Kolehiyo de San Jose si Tasyo sapagkat natakot ang ina niya na lumayo siya sa Diyos kaya pinagpari na lamang ito.
Huminto sa pag-aaral si Tasyo ngunit hindi nag pari sa halip ay nag-asawa lamang
Wala pang isang taon ay namatay ang kaniyang asawa’t ina kaya nagpakalulong siya sa pagbabasa
Tawag sakanya ng mga edukado ay Pilosopong Tasyo habang Tasyong baliw naman ang tawag sakanya ng mga hindi edukado.
Nakipag-usap si Don Filipo Lino (Tenyente mayor) at Donya Teodora Vina kay Tasyo ukol sa purgatoryo na hindi niya pinaniniwalaan.
Sinabi ni Tasyo na isa siya sa mga naglibing kay D.R.I.
Si Kapitan Tiyago raw ang gumawa ng nitso ni D.R.I.
KABANATA 14
Anong kabanata ang tinutukoy?
“Ang mga Sakristan”
KABANATA 15
Pag-iyak
Pananagis
Anong kabanata ang tinutukoy?
Pinagbintangang magnanakaw ang kababatang kapatid ni Basilio na si Crispin.
Sila ay ang mga tagatunog ng kampana sa simbahan
Pinarusahan si Crispin ng sakristan mayor at hindi pinauwi habang si Basilio naman ay hindi pinayagang umuwi hanggang 10pm ng gabi
KABANATA 15
Siya ay isang binatang nag-aral sa Europa; nangarap na makapagtayo ng paaralan upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan sa San Diego
JUAN CRISOSTOMO IBARRA Y MAGSALIN (CRISOSTOMO IBARRA)
Ang mayuming kasintahan ni Crisostomo
MARIA CLARA DE LOS SANTOS Y ALBA (MARIA CLARA)
Isang kurang pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng matagal sa panahon sa San Diego
PADRE DAMASO (DAMASO VERDOLAGAS)
Isang mangangalakal na may negosyo ng Opium.
DON SANTIAGO DE LOS SANTOS (KAPITAN TIAGO)
Maalam na matandang tagapayo ng marurunong na mamamayan ng San Diego
DON ANASTACIO (PILOSOPO TASYO)
Kurang pumalit kay Padre Damaso, nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay Maria Clara
BERNARDO SALVI (PADRE SALVI)
Matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego
ALPERES
Napangasawa ng alperes; dating labandera na may malaswang bibig at pag-uugali.
DONYA CONSOLACION
Paring Dominikano na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.
PADRE SIBYLA
Isang matapat na tinyente ng mga gwardiya sibil na nagsasalaysay kay Ibarra ng tungkol sa kasawiang sinapit ng kanyang ama.
TINYENTE GUEVARRA
Ay isa sa mga tumalon upang makipagkilala kay Ibarra, na nag-aanyaya sa kanya sa hapunan kinabukasan, bagaman kailangang tanggihan ni Ibarra dahil may plano siyang maglakbay sa San Diego.
KAPITAN TINONG
Masimbahing ina ni Maria Clara na namatay matapos na kaagad na siya’y masilang.
DONYA PIA ALBA
Lolo ni Crisostomo Ibarra na may asawang taga-Maynila
DON SATURNINO
Ama ni Crisostomo Ibarra, nakainggitan nang labis ni Padre Damaso dahil sa yaman kung kaya’t natagurian siyang erehe.
DON RAFAEL IBARRA
Tenyente Mayor
DON FILIPO LINO
Asawa ni Don Filipo Lino
DONYA TEODORA VINA
Isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay ang pagkakaroon ng asawang pabaya at malupit.
NARCISA (SISA)
Magkapatid na anak ni Sisa; Sila ang sakristan at tagatugtog ng kampana sa simbahan ng San Diego.
CRISPIN AT BASILIO
Ay isang babaeng nagpapanggap na mestizang Kastila kung kaya’t abut-abot ang kolorete sa mukha at maling pangangalita.
DONYA VICTORINA
Unos o Bagyo
SIGWA
Siya ay ang nagpalaki kay Maria Clara.
TIYA ISABEL
Mabalasik
MABAGSIK O STRIKTO
Koadhutor
KATULONG NG PARI
Pusil
BARIL
Bayani
JOSE RIZAL O JOSE ROTACIO RIZAL MERCADO Y ALONSO REALONDA
Makabayan
NABUNYAG SA KATIWALIAN O PATRIOTIC
Dalubwika
ALAM NG MARAMING WIKA, HIGIT PA SA MAS MABABA SA 22 WIKA
3 Dahilan ng Pagbalik ni Rizal
PARA KAY MARIA CLARA
PARA SA KANIYANG INA (TEODORA ALONSO)
SURIIN ANG NAGING EPEKTO NG NOLI ME TANGERE
Batas ni Rizal/Pagpapalalim sa kaalaman ng mga Filipino
RA 1425
Sino ang naging inspirasyon kay Rizal sa kaniyang mga naging akda?
TEODORA ALONSO, ANG KANIYANG INA
Ano ang tinuro ni Teodora Alonso kay Jose Rizal
EDUKASYON
PAMILYA
DIYOS
Ano ang huling bahagi ng Kabanata 24 na inalis upang mabawasan ang gastos sa Noli Me Tangere?
ELIAS AT SALOME
Ang ULO NG BABAE ay sumisimbolo sa?
INANG BAYAN
Ang LATIGO NG ALPERES ay sumisimbolo sa?
KAPANGYARIHAN NG GWARDIYA SIBIL
Ang TANIKALA ay sumisimbolo sa?
PAGKA-ALIPIN NG MGA PILIPINO
Ang party sa bahay niya ay bukas para sa lahat MALIBAN sa mga taong may masamang intensyon.
Ang kanyang bahay ay maraming larawan ng mga santo.
KAPITAN TIYAGO
Ang dalawang pangitain ni Crisostomo Ibarra
SARILI AT AMA
Ang mga makapangyarihan
KURA at ALPERES
2 ounces = x
32 PHP
Totoong magnanakaw ng 2 onsa.
SAKRISTAN MAYOR
Pangalawang Isip/Second Thought
NAG-ATUBILI
Kabayaran sa Sermon
250
Baliw o Pilosopo?
PILOSOPO TASYO
Ano ang inawit ni Sisa?
KUNDIMAN SA GABI
Sino ang pumalo kay Sisa gamit Latigo dahil gusto niya itong sumayaw at kumanta?
DONYA CONSOLACION
Ano ang pamagat ng Kabanata 16 ng Noli Me Tangere?
SI SISA
Tauhan:
Sisa
Pedro (Asawa ni Sisa)
Tagpuan:
Bahay nila Sisa
Mahahalagang Pangyayari:
Asawa ni Sisa ang isang malupit ng sabungero na si Pedro
Nagluto si Sisa ng maraming pagkain sapagkat uuwi na ang kanyang dalawang anak mula sa kumbento
Dumating si Pedro at naunang kainin ang inihanda ni Sisa kaya kaunti na lamang ang natira.
Umalis agad si Pedro at hindi inintay na umuwi ang kanyang mga anak.
KABANATA 16: “SI SISA”
Ano ang pamagat ng Kabanata 17?
SI BASILLO
Tauhan:
Basilio
Crisipin
Sisa
Guardia Civil
Tagpuan:
Bahay nila Sisa
Mahahalagang Pangyayari:
Tumakas si Basilio sa kumbento kaya siya ay nasita ng guardia civil at tinangkang barilin ngunit nadaplisan lamang ang kanyang noo.
Napanaginipan ni Basilio na pinaparusahan ng malala si Crisipin sa kumbento.
Sinabi ni Basilio sa ina niya na balak niyang umalis sa pagsasakristan at magtrabaho na lamang bilang pastol para kay Crisostomo Ibarra.
KABANATA 17: “SI BASILLO”
Ano ang pamagat ng Kabanata 18?
NAGDURUSANG KALULUWA
Tauhan:
Sisa
Padre Salvi
Tagpuan: Kumbento
Mahahalagang Pangyayari:
Pumunta si Sisa sa kumbento para hanapin at makita si Crispin ngunit nalaman niya na tumakas siya.
Pinapahuli sa Guardia Civil sina Basilio at Crispin dahil sa pagnanakaw umano ng 2 onse (Php32)
KABANATA 18: “NAGDURUSANG KALULUWA”
Ano ang pamagat ng Kabanata 19?
KARANASAN NG ISANG GURO
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Guro
Tagpuan: Kabundukan kung saan itinapon ang bangkay ni DRI
Mahahalagang Pangyayari:
Ipinakita ng guro kay Crisostomo Ibarra kung saan itinapon ang bangkay ni Don Rafael Ibarra
Mga nakipaglibing kay Don Rafael Ibarra: T. Guevarra, Don Filipo, K. Tiyago, Pilosopo Tasyo, guro, matandang utusan
Sinabi ng guro na walang pormal edukasyon dati (dapat ay may mas maayos na gusali’t libro at hindi nang-aabuso/namamalo ng estudyante)
KABANATA 19: “KARANASAN NG ANG GURO”
Ano ang pamagat ng Kabanata 20?
PULONG NG BAYAN
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Guro
Don Filipo
Kapitan Basilyo
Tagpuan: Bulwagan ng Tribunal
Mahahalagang Pangyayari:
Dahil malapit na ang pista ng San Diego, may pagpupulong na isinagawa
Nahati sa dalawang pangkat ang mga lider na dumalo sa pagpupulong: Ang mga Conservador (matatanda) at mga Liberal (bata)
KABANATA 20: “PULONG NG BAYAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 21?
KUWENTO NG ISANG INA
Tauhan:
Sisa
Guardia Civil
Alperes
Tagpuan: Bilangguan
Mahahalagang Pangyayari:
Nakita ni Sisa ang mga Guardia Civil sa labas ng kanilang bahay at pinilit nila si Sisa na ilabas ang dalawa niyang anak kahit sinabi niya na nawawala sila.
Dahil hindi siya pinaniniwalaan ng Guardia Civil, siya ay dinakip at dinala sa kuwartel kung saan siya ay nakulong ng 2 oras
Pinalaya siya ng Alperes sapagkat “Pakana lamang ito ng Prayle” dahil ang tunay na magnanakaw ay ang Sakristan Mayor.
KABANATA 21: “KUWENTO NG ISANG INA”
Tauhan:
Sisa
Guardia Civil
Alperes
Tagpuan: Bilangguan
Mahahalagang Pangyayari:
Nakita ni Sisa ang mga Guardia Civil sa labas ng kanilang bahay at pinilit nila si Sisa na ilabas ang dalawa niyang anak kahit sinabi niya na nawawala sila.
Dahil hindi siya pinaniniwalaan ng Guardia Civil, siya ay dinakip at dinala sa kuwartel kung saan siya ay nakulong ng 2 oras
Pinalaya siya ng Alperes sapagkat “Pakana lamang ito ng Prayle” dahil ang tunay na magnanakaw ay ang Sakristan Mayor.
KABANATA 21: “KUWENTO NG ISANG INA”
Ano ang pamagat ng Kabanata 22?
DILIM AT LIWANAG
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Padre Salvi
Tagpuan: Bahay nila Maria Clara
Mahahalagang Pangyayari:
Nag-usap sila Maria Clara at Crisostomo Ibarra ukol sa pagsasalo na kanilang gagawin
Nakiusap si Maria Clara kay Ibarra na huwag imbitahan si Padre Salvi dahil sa kaniyang kakaibang pakikitungo kay Maria Clara ngunit inimbita parin ni Ibarra si Padre Salvi.
KABANATA 22: “DILIM AT LIWANAG”
Ano ang pamagat ng Kabanata 23?
PANGINGISDA
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Elias
Tagpuan: Lawa
Mahahalagang Pangyayari:
Pumunta sa lawa sila Crisostomo Ibarra at Maria Clara para mangisda
Kasama nila ang piloto ng bangka na si Elias
Biglang may lumitaw na buwaya kaya linabanan ito ni Elias pero hindi nagtagumpay kaya siya’y tinulungan at linigtas ni Ibarra
Pinatay nila ang buwaya gamit ang punyal (kutsilyo)
KABANATA 23: “PANGINGISDA”
Ano ang pamagat ng Kabanata 24?
SA GUBAT
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Elias
Padre Salvi
Don Filipo
Tagpuan: Gubat
Mahahalagang Pangyayari:
Idinaos na sa gubat ang salusalo na inihanda ni Ibarra
Nakita ni Padre Salvi sila Maria Clara sa batis
Hinanap ng mga Guardia Civil si Elias sapagkat may kasalanan daw siya sa alperes
Nagkaroon ng pagtatalo si Don Filipo at Padre Salvi tungkol kay Sisa
KABANATA 24: “SA GUBAT”
Ano ang pamagat ng Kabanata 25?
SA BAHAY NG PANTAS
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Pilosopo Tasyo
Tagpuan: Bahay ni Pilosopo Tasyo
Mahahalagang Pangyayari:
Nagkaroon ng pagtatalo si Ibarra at Tasyo ukol sa pamahalaan
Nagbigay ng payo si Tasyo kay Ibarra sa pagpapatayo ng paaralan.
KABANATA 25: “SA BAHAY NG PANTAS”
Ano ang pamagat ng Kabanata 26?
BISPERAS NG KAPISTAHAN
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Tagpuan: Gubat
Mahahalagang Pangyayari:
Naghahanda para pista ang mga mamamayan ng San Diego
Ginagawa na ang paaralan ni Ibarra at hinangaan ito ng mga tao
KABANATA 26: “BISPERAS NG KAPISTAHAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 27?
KINAGABIHAN
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Ketongin
Tagpuan: San Diego
Mahahalagang Pangyayari:
Naghahanda ng ang mga tao para sa pista ng San Diego
Binigay ni Maria Clara sa isang ketongin (leprosy) ang kaniyang agnos (necklace) na nagpapakita ng kaniyang labis na kabutihan.
KABANATA 27: “KINAGABIHAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 28?
MGA SULAT
Tauhan:
Don Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Mga dumalo sa pista
Tagpuan: San Diego
Mahahalagang Pangyayari:
Sa pamamagitan ng mga sulat ni Rizal ay ipinahayag niya ang mga makapangyarihang tao na dumalo sa pista ng San Diego
Ipinahayag din niya ang magarbong pagdiriwang ng kapistahan
Hindi nakita si Ibarra sa padiriwang dahil masama ang kaniyang pakiramdam.
KABANATA 28: “MGA SULAT”
Ano ang pamagat ng Kabanata 29?
ANG ARAW NG PISTA
Tauhan:
Pilosopo Tasyo
Alkalde Mayor
Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Kapitan Tiyago
Padre Salvi
Padre Damaso
Padre Sibyla at Padre Martin
Tagpuan:
Kumbento
Mga Mahahalagang pangyayari:
inilalarawan ang magarbong kapistahan sa San Diego. Nagpapakita ito ng kontrast sa pagitan ng masayang pagdiriwang at ng mga kritisismo nina Pilosopo Tasyo at Don Filipo sa pagiging mapanlinlang nito.
Ang mapagkunwari at makapangyarihang si Padre Damaso ay naging sentro ng atensyon, habang ang prusisyon ay nagha-highlight sa pagkakaiba-iba ng antas ng lipunan.
Sa kabuuan, binibigyang-diin ng kabanata ang pagiging mapanuri ni Rizal sa mga kaugalian at tradisyon ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol.
KABANATA 29: “ANG ARAW NG PISTA”
Ano ang pamagat ng Kabanata 30?
SA SIMBAHAN
Tauhan:
Pilosopo Tasyo
Alkalde Mayor
Crisostomo Ibarra
Maria Clara
Kapitan Tiyago
Padre Salvi
Padre Damaso
Padre Sibyla at Padre Martin
Tagpuan:
SImbahan
Mga Mahahalagang pangyayari:
inilalarawan ang kaguluhan at init sa - loob ng simbahan habang naghihintay ang mga tao para sa sermon ni Padre Damaso.
Ang pagiging maingay at hindi maayos ng mga parokyano ay nagpapakita ng kanilang kawalan ng disiplina at pagiging walang pakialam sa banal na lugar.
Ang pagdating ng alkalde ay nagdudulot ng dagdag na kaguluhan, at ang kanyang kasuotan ay nagpapaalala sa mga tao sa mga damit ng mga artista sa isang dula.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga kaugalian ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol, lalo na ang kanilang pagiging relihiyoso at ang kanilang pagtingin sa mga opisyal ng gobyerno.
KABANATA 30: “SA SIMBAHAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 31?
ANG SERMON
Tauhan:
Padre Damaso
Padre Sibyla
Padre Martin
Alperes
Payat na lalake
Kapitan Tiyago
Maria Clara
Crisostomo Ibarra
Carlos
Tiya Pute
Elias
Tagpuan:
San Diego
Simbahan
Mga Mahahalagang pangyayari:
nagbigay ng sermon si Padre Damaso, na puno ng mga parunggit laban kay Ibarra. Bagama’t nagsimula siya sa wikang Kastila, hindi ito naiintindihan ng karamihan.
Nang magsimula ang sermon sa Tagalog, hindi na maayos ang pagsasalita ni Padre Damaso, at tila hindi niya naiintindihan ang sariling sinasabi.
Sa kabila ng mga ito, nagpatuloy siya sa kanyang sermon, na naglalaman ng mga pang-aalipusta kay Ibarra.
Sa gitna ng sermon, binigyan ni Elias ng babala si Ibarra na mag-ingat sa araw ng pagbabasbas ng bato sa paaralan.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga pari at ang kanilang paggamit ng relihiyon bilang sandata laban sa mga taong hindi nila gusto.
KABANATA 31: “ANG SERMON”
Ano ang pamagat ng Kabanata 32?
ANG PANGHUGOS
Tauhan:
Crisostomo Ibarra.
Elias.
Taong Madilaw.
Nol Juan.
Padre Salvi.
Maria Clara.
Alkalde.
Pilosopo Tasyo.
Tagpuan:
San Diego
Bahay Paaralan
Mga Mahahalagang pangyayari:
naganap ang pagbabasbas sa bagong paaralan. Ang highlight ng kabanata ay ang paggamit ng panghugos, isang makabagong teknolohiya noon, para ibaba ang bato sa pundasyon ng paaralan.
Sa kasamaang palad, nagkaroon ng aksidente, at namatay ang taong nagpapatakbo ng panghugos.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga pagbabago at ang mga panganib na dala nito, pati na rin ang pagiging mapanuri sa pagiging mapagmataas ng mga tao at ang kanilang pagnanais na magpakita ng kapangyarihan.
KABANATA 32: “ANG PANGHUGOS”
Ano ang pamagat ng Kabanata 33?
MALAYANG ISIPAN
Tauhan:
- Juan Crisóstomo Ibarra
- Elias
Tagpuan:
- San Diego
- Tahanan ni Crisostomo Ibarra
Mga Mahahalagang pangyayari:
si Elias ay nagpunta kay Ibarra upang sabihin sa kanya ang tungkol sa mga panganib na nagbabanta sa kanyang buhay.
Sinabi niya kay Ibarra na marami siyang kaaway, at binanggit niya ang tungkol sa “taong dilaw” na nagbabalak patayin si Ibarra.
Nalaman ni Ibarra na ang “taong dilaw” ay ang taong napatay ni Elias sa aksidente sa pagbabasbas ng bato.
Sa pag-uusap nila, nagkaroon ng malalim na pag-uusap tungkol sa paniniwala sa Diyos.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga tao at ang kanilang mga motibo, pati na rin ang pagiging mapanuri sa mga panganib na nagbabanta sa mga taong nagsusumikap para sa pagbabago.
KABANATA 33: “MALAYANG ISIPAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 34?
PANANGHALIAN
Tauhan:
Crisóstomo Ibarra
Maria Clara de los Santos
Padre Dámaso
Kapitan Tiyago
Heneral
Alkalde
Tagpuan:
Tahanan ni Kapitan Tiyago
Mga Mahahalagang pangyayari:
nagkaroon ng malaking hapunan si Ibarra para sa mga mahahalagang tao sa bayan. Sa gitna ng piging, dumating si Padre Damaso, na nagsimulang mang-insulto kay Ibarra at sa mga Pilipino sa pangkalahatan.
Nagalit si Ibarra at halos masugod ang pari, ngunit pinigilan siya ni Maria Clara. Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang pagiging mapagmataas ng mga pari at ang kanilang pagtrato sa mga Pilipino.
KABANATA 34: “PANANGHALIAN”
Ano ang pamagat ng Kabanata 35?
REAKSYON
Tauhan:
Crisóstomo Ibarra
Padre Dámaso
Kapitan Tiyago
Kapitan Martin
Kapitana Maria
Don filipino
Tagpuan:
San Diego
Kuro-kuro
Mga Mahahalagang pangyayari:
nagkaroon ng usapan ang mga tao sa bayan tungkol sa nangyari sa piging ni Ibarra. Marami ang nagpanig kay Padre Damaso, na nagsasabing hindi sana nangyari ang lahat kung nagtimpi lang si Ibarra.
Si Kapitan Martin lamang ang nakakaunawa kay Ibarra, habang ang mga kababaihan sa bayan ay natatakot na hindi panigan ang pari dahil baka maparusahan sila. Nangamba rin ang mga magsasaka na hindi matutuloy ang paaralan, dahil sa galit ni Padre Damaso.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga opinyon at pananaw ng mga tao sa bayan, at ang kanilang pagiging takot sa mga prayle.
KABANATA 35: “REAKSYON”
Ano ang pamagat ng Kabanata 36?
UNANG MGA EPEKTO
Tauhan:
Juan Crisóstomo Ibarra
Maria Clara
Padre Dámaso
Kapitan Tiyago
Padre Sibyla
Kapitan-Heneral
Tagpuan:
Bahay ni Kapitan Tiyago
Mga Mahahalagang pangyayari:
nagsimula ang mga problema para kay Ibarra at Maria Clara. Ipinagbawal ni Kapitan Tiyago kay Maria Clara na makipag-usap kay Ibarra dahil sa ekskomunikasyon nito.
Sinabi rin ni Kapitan Tiyago na kailangan niyang basagin ang kanilang kasunduan sa kasal dahil sa banta ni Padre Damaso. Nag-aalala si Maria Clara at nagdalamhati, habang si Tiya Isabel naman ay nagmungkahi na sumulat sila sa Papa para humingi ng tulong.
Samantala, dumating ang Kapitan Heneral sa bayan, na nagdulot ng dagdag na kaguluhan. Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang mga epekto ng kapangyarihan ng mga pari sa buhay ng mga Pilipino.
KABANATA 36: “UNANG MGA EPEKTO”
Ano ang pamagat ng Kabanata 37?
ANG KAPITAN HENERAL
Tauhan:
Crisóstomo Ibarra
Maria Clara
Padre Dámaso
Kapitan Tiyago
Kapitan Heneral
Padre Sibyla
Padre Salvi
Padre Martin
Tagpuan:
Tahanan ng Kapitan Heneral
Mga Mahahalagang pangyayari:
dumating ang Kapitan Heneral sa San Diego at agad na hinanap si Ibarra. Nakipag-usap siya sa mga prayle, ngunit hindi niya iginagalang ang kanilang posisyon. Pinuri niya si Ibarra sa pagtatanggol sa alaala ng kanyang ama at ipinangako niyang kakausapin niya ang Arsobispo tungkol sa kanyang ekskomunikasyon.
Iminungkahi rin niya kay Ibarra na ipagbili ang kanyang mga ari-arian at tumira na lamang sa Espanya, ngunit tumanggi si Ibarra. Pinahalagahan ng Kapitan Heneral ang pagmamahal ni Ibarra sa kanyang bayan at pinayuhan siyang puntahan si Maria Clara. Ipinag-utos din niya sa alkalde na tulungan si Ibarra sa kanyang mga proyekto at pangalagaan ang kanyang kaligtasan.
Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang pagiging mapagmataas ng mga pari at ang kanilang
KABANATA 37: “ANG KAPITAN HENERAL”
Ano ang pamagat ng Kabanata 38?
ANG PRUSISYON
Tauhan:
Crisóstomo Ibarra
Kapitan Tiyago
Kapitan Heneral
Alkalde
Tagpuan:
San Diego
Simabahan
Labas ng bahay ni Kapitan Tiyago
Mga Mahahalagang pangyayari:
naganap ang isang malaking prusisyon sa bayan ng San Diego. Ang prusisyon ay pinangunahan ng Kapitan Heneral, kasama sina Ibarra, Kapitan Tiyago, at iba pang mahahalagang tao sa bayan.
Sa gitna ng prusisyon, narinig ni Ibarra ang pag-awit ni Maria Clara ng Ave Maria, na nagdulot sa kanya ng kalungkutan at pag-alala. Ang Kapitan Heneral ay nagpakita ng interes sa mga pangyayari sa bayan, lalo na ang pagkawala nina Basilio at Crispin.
Sa pagtatapos ng prusisyon, inimbita ni Kapitan Heneral si Ibarra sa isang hapunan upang pag-usapan ang mga nangyari. Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga tradisyon at kultura ng mga Pilipino, pati na rin ang pagiging mapanuri sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang mga epekto ng kapangyarihan ng mga pari sa buhay ng mga Pilipino.
KABANATA 38: “ANG PRUSISYON”
Ano ang pamagat ng Kabanata 39?
SI DONYA CONSOLACION
Tauhan:
Donya Consolacion
Alperes
Sisa
Tagpuan:
Tahanan nang Alperes
Mga Mahahalagang pangyayari:
Nakilala natin si Donya Consolacion, asawa ng Alperes. Si Donya Consolacion ay isang babaeng may mataas na pagtingin sa sarili at nagnanais na magmukhang Europeo. Ipinakita ng kabanata ang kanyang pagiging mapagmataas at ang kanyang kawalan ng pagmamahal sa sariling kultura.
Nang dumating ang prusisyon, ipinasara niya ang kanyang bahay at nagalit sa kanyang asawa dahil hindi siya pinayagang lumabas. Nang marinig niya ang pag-awit ni Sisa mula sa kulungan, inutusan niya itong umakyat at kumanta.
Dahil sa pagiging baliw ni Sisa, hindi niya naiintindihan ang utos ni Donya Consolacion, na nagdulot ng kanyang galit. Hinampas niya si Sisa ng latigo at inutusan siyang kumanta. Nang hindi sumunod si Sisa, hinampas muli siya ni Donya Consolacion at inutusan siyang sumayaw. Dahil sa pang-aabuso, napabuwal si Sisa at nagdugo ang kanyang sugat.
Ang pangyayaring ito ay nakita ng Alperes, na nagalit sa kanyang asawa at inutusan ang kanyang mga kawal na alagaan at gamutin si Sisa. Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga tao at ang kanilang mga motibo, pati na rin ang pagiging mapanuri sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang mga epekto ng kapangyarihan ng mga pari sa buhay ng mga Pilipino.
KABANATA 39: “SI DONYA CONSOLACION”
Ano ang pamagat ng Kabanata 40?
KARAPATAN AT KAPANGYARIHAN
Tauhan:
Crisóstomo Ibarra
Maria Clara de los Santos
Kapitan Tiyago
Kapitan Heneral
Don Filipo
Pilosopo Tasyo
Kura
Padre Salvi
Tiya Isabel
Elias
Tagpuan:
Labas ng tahanan nang Alpares
Mga Mahahalagang pangyayari:
naganap ang isang dula sa bayan ng San Diego. Si Ibarra ay dumalo sa dula, ngunit nagalit ang mga pari dahil sa kanyang presensya.
Umalis sila sa dula, at nagkaroon ng gulo nang itigil ng mga gwardya sibil ang palabas dahil sa pagtulog ni Donya Consolacion. Hinuli ng mga kawal ni Don Filipo ang mga gwardya sibil, na nagdulot ng karagdagang kaguluhan. Si Ibarra ay nagtangkang pigilan ang karahasan, ngunit hindi siya nagtagumpay.
Sa huli, nagbalik si Padre Salvi sa kumbento, na nag-aalala sa kaligtasan ni Maria Clara. Ang kabanata ay nagpapakita ng pagiging mapanuri ni Rizal sa mga ugnayan ng mga tao, lalo na ang mga epekto ng kapangyarihan ng mga pari sa buhay ng mga Pilipino.
KABANATA 40: “KARAPATAN AT KAPANGYARIHAN”
