ARALING PANLIPUNAN Flashcards
1
Q
Maaaring ilarawan ang ugnayan at interaksiyon
sa pagitan ng sambahayan, bahay-kalakal,
pamahalaan, institusyong pampinansiyal at
panlabas na sektor sa pamamagitan ng modelo.
A
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA
2
Q
Isang dayagram na nagpapakita ng ugnayan
ng bawat sektor ng ekonomiya. Ipinapakita
kung papaano gumagana ang isang ekonomiya
sa pamamagitan ng pagtanggap ng kita at
paggasta ng bawat sektor na bahagi ng
ekonomiya.
A
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA
3
Q
Ito ay binubuo ng mga konsumer, sila ang may-ari ng salik ng produksyon at gumagamit ng kalakal at serbisyo.
A
SAMBAHAYAN
4
Q
Nagproprodyus ng mga
tapos na produkto/serbisyo; producers
A
BAHAY-KALAKAL
5
Q
UNANG MODELO
A
EKONOMIYANG BARTER
6
Q
IKALAWANG MODELO
A
MONEY ECONOMY
7
Q
IKATLONG MODELO
A
THREE-SECTOR
8
Q
IKAAPAT NA MODELO
A
FOUR-SECTOR
9
Q
IKALIMANG MODELO
A
FIVE-SECTOR
10
Q
Sumisimbolo sa KITA o INCOME
A
Y
11
Q
Sumisimbolo sa BUWIS o TAX
A
T
12
Q
Sumisimbolo sa IMPORT o ANGKAT
A
M
13
Q
Sumisimbolo sa GASTOS SA PAGKONSUMO
A
C
14
Q
Sumisimbolo sa PAMUMUHUNAN o INVESTMENT
A
I
15
Q
Sumisimbolo sa GASTOS NG GOBYERNO
A
G
16
Q
Sumisimbolo sa SAVINGS o IMPOK
A
S
17
Q
Sumisimbolo sa LUWAS o EXPORT
A
X
18
Q
NIA
A
NATIONAL INCOME ACCOUNTING
19
Q
GDP
A
GROSS DOMESTIC PRODUCT
20
Q
GNP
A
GROSS NATIONAL PRODUCT
21
Q
Ginagamit ang datos mula sa [blank] para sukatin ang economic performance ng isang bansa sa isang tiyak na panahon. Gumagamit ito ng dalawang economic indicators: GNP at GDP
A
NIA O NATIONAL INCOME ACCOUNTING
22
Q
Ito ay sinusukat ang kabuoang halaga ng mga tapos na produkto at serbisyo na ginawa sa loob ng teritoryo ng bansa.
A
GDP
23
Q
Ito ay sinusukat ang kabuoang halaga ng mga tapos na produkto at serbisyo na ginawa sa loob at labas ng bansa.
Dito, sinasama ang sweldo ng mga OFW at binabawasang sa mga dayuhan sa loob ng bansa.
A
GNP
24
Q
NPIRW
A
NET PRIMARY INCOME FROM THE REST OF THE WORLD
25
GNI (Gross National Income) = ?
GNP (Gross National Product)
26
Inilalahad ang produksiyon batay sa kasulukuyang umiiral na presyo (current prices).
NOMINAL GNI
27
Inilalahad ang produksiyon batay sa presyo sa isang batayang panahon (constant prices).
REAL GNI
28
Pormula para sa GROWTH RATE PER CAPITA
GDP PER CAPITA = GDP OVER POPULATION
GNI PER CAPITA = GNI OVER POPULATION
29
Ito (PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA) ay unang naipakita sa dayagram na binuo ni [blank.]
Ilinarawan niya ang daloy ng ekonomiya sa pamamagitan ng isang zigzag diagram na tinatawag niyang tableau economique or economic table.
FRANCOIS QUESNAY
30
Ang [blank] ay nagpapakita ng daloy ng kalakal at paglilingkod sa iba’t ibang sektor ng ekonomiya.
Pinangungunahan ito ng sambahayan o household sector at ang bahay-kalakal, na tinatawag ding business sector.
CIRCULAR FLOW
31
Ang sambahayan ay bumibigay ng salik ng produksyon (lupa, kapita, paggawa) sa bahay-kalakal.
Ang bahay kalakal ay bumibigay ng mga tapos na produkto sa sambahayan.
Pareho naging konsumer at supplier ang dalawang pangunahing sektor.
UNANG MODELO (EKONOMIYANG BARTER)
32
Ginagamit na ang salapi bilang instrumento ng palitan o medium of exchange.
Ang sambahayan ay nagbabayad ng bahay-kalakal para sa mga natapos na produkto, at ang bahay-kalakal ay nagbabayad ng sambahayan para sa salik ng produksiyon.
IKALAWANG MODELO (MONEY ECONOMY)
33
Ang pag-iimpok o savings (S) ng sambahayan ang siyang unang leakage o outflow sa daloy.
IKATLONG MODELO (THREE-SECTOR ECONOMY)
34
Ang buwis o tax (T) ay isang uri ng outflow o leakage.
Ang pagbabayad ng buwis ay parehong tungkulin ng sambahayang sektor at bahay-kalakal. Sapagkat ang bigay nito ay higit na dama ng sambahayan.
Pamahalaan ang tanging sektor na dapat mangolekta ng buwis.
Ang pondong galing nito ay dapat gastusin sa lahat ng mga proyekto na napakikinabangan pareho ng sambahayan at bahay-kalakal.
IKAAPAT NA MODELO (FOUR-SECTOR ECONOMY)
35
Bloodline ng pamahalaan ang [blank], ngunit may pondo pa sila kahit walang buwis.
BUWIS
36
Ang [blank] ay ang kitang lumalabas sa daloy na naging sanhi ng hindi balanseng ekonomiya.
LEAKAGE/OUTFLOW
37
Ang ibig sabihin ng [blank] ay ang perang kinita ng sambahayan ay hindi gagastusin ng bahay-kalakal para maging gastos ng pagkonsumo.
PAG-IIMPOK o SAVINGS
38
Ang ibig sabihin ng [blank], ang bahay-kalakal ay kukuha ng utang mula sa mga sektor ng pananalapi tulad ng mga bangko at hindi bangko upang maibalik ang kita na nawala sa pag iimpok.
PAMUMUHUNAN O INVESTMENT (I)
39
Ang ibig sabihin ng pamumuhunan o investment (I), ang bahay-kalakal ay kukuha ng utang mula sa mga sektor ng pananalapi tulad ng mga bangko at hindi bangko upang maibalik ang kita na nawala sa pag iimpok.
Ito ay tinatawag na [blank], kitang bumabalik sa daloy para maging balanse ang ekonomiya.
INJECTION/INFLOW
40
Ang pag-aangkat o import (M) ay isang uri ng outflow o leakage.
Ang pag-aangkat ay pagbili ng isang ekonomiya sa ekonomiya ng ibang bansa. Ito ay ang sambahayan ang nagsisilbing mamimili ng ibang ekonomiya, kaya hindi napupunta sa bahay-kalakal ang kita.
Ang luwas o export (X) ay isang uri ng inflow o injection.
Ang pagluluwas ay ang pagbebenta ng mga produkto ng isang ekonomiya sa ekonomiya ng ibang bansa. Dapat kumita ang bahay-kalakal sa pamamagitan ng pagluwas para maibalik ang pera.
PANLIMANG MODELO (FIVE-SECTOR ECONOMY)
41
Ang [blank] ay isang sistema ng pagtatala ng datos na may kinalaman sa mga ginamit na economic indicator upang sukatin ang economic performance ng isang bansa sa isang tiyak o partikular na panahon.
NIA/NATIONAL INCOME ACCOUNTING
42
Tumutukoy sa halaga ng kabuuang produkto at serbisyo kasama ang partisipasyon ng mga dayuhang negosyante sa produksyon sa loob ng teritoryo ng isang bansa.
Lahat ng nagawa sa Pilipinas
GDP
43
Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng mga Pilipino, kahit nasa ibang bansa sila sa loob ng isang taon.
Tinatawag din na GNP.
GNI/GROSS NATIONAL INCOME
44
Ang pinakamataas na halaga ng output na maaaring gawin ng isang ekonomiya kapag mababa ang unemployment rate.
Ito ang kabuuang produksiyon ng bansa na tinatantiya ayon sa kakayahan at kapasidad ng mga salik.
Ito ang ang dapat matamo ng isang bansa sa loob ng isang taon batay sa likas na yaman, yamang tao at yamang capital o pisikal.
POTENTIAL GNP/GNI
45
Pagkatapos ng isang taon ay sinusukat ang kabuuang produksiyon na nagawa ng bansa matapos gamitin ang iba’t ibang salik na tinatawag na Actual GNP.
Ang pagkakaiba sa pagitan ng potensyal na GNI/GNP at aktwal na GNI/GDP ay tinatawag na "GDP gap".
ACTUAL GNP/GNI
46
Tinatawag din GNP at current prices.
Ito ang kabuuang produksyon ng bansa na nakabatay sa kasalukuyang presyo sa pamilihan.
NOMINAL GNP/GNI
47
Tinatawag din GNP at constant prices.
Tumutukoy sa halaga ng kabuuang produksyon ng bansa na ang batayan ay presyo ng base year.
REAL GNP/GNI
48
Napakita ng bahagdan ng bilis ng pagtaas ng GDP o GNI.
GNI/GDP GROWTH RATE
49
Tumutukoy sa halagang tinatanggap ng mamamayan kapag hinati ang kabuoang halaga ng produksiyon sa kabuoang populasyon.
Mataas = mas maganda para sa ekonomiya
GNI/GDP PER CAPITA INCOME
50
IOA/VAA
INDUSTRIAL ORIGIN APPROACH/VALUE ADDED APPROACH
51
FEA
FINAL EXPENDITURE APPROACH
52
FIA
FACTOR INCOME APPROACH
53
GP
GASTUSING PERSONAL
54
GK
GASTUSIN NG KOMPANYA
55
GG
GASTUSIN NG GOBYERNO
56
X - M
GASTUSIN NG PANLABAS NA SEKTOR
57
M
IMPORT
58
X
EXPORT
59
SD
STATISTICAL DISCREPANCY
60
KG
KITA NG GOBYERNO
61
KEA
KITA NG ENTREPRENYUR AT ARI-ARIAN
62
KEM
KITA NG EMPLEYADO AT MANGGAGAWA
63
KK
KITA NG KOMPANYA
64
CCA
CAPITAL CONSUMPTION ALLOWANCE
65
IBT
INDIRECT BUSINESS TAX
66
NI
NATIONAL INCOME
67
Ilinarawan ni Francois Quesnay ang daloy ng ekonomiya sa pamamagitan ng isang [blank] na tinatawag niyang [blank]
ZIGZAG DIAGRAM
TABLEAU ECONOMIQUE/ECONOMIC TABLE
68
Simbolo para sa KITA o INCOME.
Y
69
Simbolo para sa GASTOS NG PAGKONSUMO o CONSUMPTION
C
70
Simbolo para sa PAG-IIMPOK o SAVINGS.
S
71
Simbolo para sa PAMUMUHUNAN o INVESTMENT
I
72
Simbolo para sa BUWIS o TAX
T
73
Simbolo para sa GASTOS NG GOBYERNO
G
74
Ang tanging sektor na dapat mangolekta ng buwis.
PAMAHALAAN
75
Ay isang uri ng transfer payment na ibinibigay ng gobyerno sa isang tao o negosyo para mananatiling mababa ang presyo ng isang produkto o serbisyo.
SUBSIDY
76
Ito ay pera na binibigay ng goberyno kahit walang mga produkto at serbisyo na binibigay.
TRANSFER PAYMENT
77
Isang uri ng outflow o leakage sa ikaapat na modelo.
BUWIS O TAXES
78
Ito ay tinatanggap ng sambahayan bilang kabayaran sa salik ng produksyon.
KITA (Y)
79
Ito ay ang perang ibinibigay sa bahay-kalakal kapalit ng mga natapos na produkto.
PAGKONSUMO (C)
80
Sa ikatlong modelo, dapat ang S = ?
S = I
81
Isang uri ng outflow o leakage sa panlimang modelo.
PANG-AANGKAT o IMPORT
82
Lahat ng nagawa sa Pilipinas.
GDP
83
Ito ay tumutukoy sa presyo ng produkto o serbisyo sa pamilihan.
PAMPAMILIHANG HALAGA o MARKET VALUE
84
Ito ay bansag sa impormal sektor ng ekonomiya. Binubuo ng malalaya, kadalasan ay self-employed, destribyutor ng mga kalakal at serbisyo.
UNDERGROUND ECONOMY
85
Ito ay ang kinita ng mamamayan ng isang bansa sa ibang bansa, bawas ang kinita ng mga dayuhan sa loob ng bansa.
NPIRW o NET PRIMARY INCOME FROM THE REST OF THE WORLD
86
Ang pinakamataas na halaga ng output na maaaring gawin ng isang ekonomiya kapag mababa ang unemployment rate.
POTENTIAL GNP/GNI
87
Pagkatapos ng isang taon ay sinusukat ang kabuuang produksiyon na nagawa ng bansa matapos gamitin ang iba’t ibang salik na tinatawag na Actual GNP.
ACTUAL GNP/GNI
88
Tatlong pamaraan ng pagkompyut ng GNP
FEA
FINAL EXPENDITURE APPROACH
GNI = GP + GG + GK + (X - M) + NPIA +/- SD
89
Tatlong pamaraan ng pagkompyut ng GNP
IOA/VAO
INDUSTRIAL ORIGIN APPROACH/VALUE ADDED APPROACH
GNI = GDP + NPIA
GDP = Agrikultura + Industriya + Serbisyo + Statistical Discrepancy
90
Tatlong pamaraan ng pagkompyut ng GNP
FIA
FACTOR INCOME APPROACH
NI = KG + KEA + KEM + KK
GNI = NI + CCA + IBT
