Epilepsie Flashcards
Epilepsie?
= recurrente epilepsie-aanvallen zonder uitlokkende omstandigheden, dus obv onderliggend chronisch proces
Er moeten dus TWEE niet-geprovoceerde aanvallen zijn alvorens met kan spreken van epilepsie.
Epidemiologie epilepsie?
5% doet ooit een E aanval (hoogste kans bij kinderen en bejaarden)
0,5% heeft epilepsie
Hoeveel % van E ptn krijgt het onder controle met medicatie?
70
Medisch refractaire epilepsie? Wat? %?
Blijvende aanvallen ondanks therapeutische pogingen met multipele optimaal gedoseerde AED
20-30%
E aanvallen met gegeneraliseerd begin: hoofdkenmerk?
Begint in beide hemisferen tegelijk -> bewustzijnsdaling
6 types gegeneraliseerde E aanval?
- Tonisch-clonisch
- Absence
- Atone aanval
- Myoclone aanval
- Tonisch
- Clonische aanval
Verloop tonisch-clonische aanval?
- Plots bewustzijnsverlies met val
- Tonische contractie 10-20 sec, o.a. exp ademhalingsspieren en larynxspieren waardoor soms een schreeuw
- Clonische fase met ritmische spierschokken gedurende 30-60 sec met progressief langer interval tussen de clonieën
- Postictale fase (5-15 minuten) met initieel aresponsiviteit en dan geleidelijke normalisatie bewustzijn met resterende verwardheid, moeheid en hoofdpijn.
Tonisch-clonische aanval: bijverschijnselen en oorzaak?
- Blauw gelaat door moeilijke AH
- Speekselopstapeling mond door verstoord slikken
- Schuimvorming door stridoreuze ademhaling (verstopping door speeksel)
- Tongbeet door contracties kaakspieren (lateraal op tong)
- Urine- of stoelgangsverlies direct na aanval
- Uren later nog hoofdpijn, vermoeidheid en spierpijn
- Amnesie voor wat er tijdens de aanval gebeurd is
Langere postictale fase bij?
Voorafbestaande hersenbeschadiging, tot uren lang.
Absence: verloop?
Plotse onderbreking van bewustzijn en activiteiten gedurende max 10 seconden, waarbij pt voor zich uit staart.
Discrete motorische fenomen kunnen, bv. ooglidmyoclonieën
Absence: tonusverlies?
Nee
Absence: postictale verwardheid?
Nee, pt gaat gewoon verder alsof er niets gebeurd is met amnesie voor de aanval.
Absence: frequentie?
Tot 100en per dag
Absence: EEG?
Veralgemeende piekgolfcomplexen van 3 Hz
Atone aanval: verloop?
Plots verlies van tonus (1-2 sec) met val
Atone aanval: postictale verwardheid?
nee
Typisch voor patiënten met atone aanvallen?
Dragen van een helm ter preventie craniale en cervicale trauma’s
Myoclone aanval: verloop?
Een of meerdere plotse, zeer kortdurende spierschokken door corticale ontlading
Myoclone aanval: bewustzijnsverlies?
Nee, daarvoor is de duur te kort
Niet-epileptische myoclonieën? (3)
- Hypnic jerk
- Hik
- Hemifaciale spasmen
Twee soorten aanvallen met focaal begin?
- Enkelvoudige partiële aanval (aanval met intacte gewaarwording)
- Complexe partiële aanval (aanval met verminderde gewaarwording)
Wat is een aura?
Een inwendige sensatie die voorafgaat aan een aanval (niet zichtbaar voor omgeving)
4 domeinen van klinische verschijnselen bij een enkelvoudige partiële aanval?
- Motorisch
- Sensorisch
- Autonoom
- Emotioneel/cognitief
Motorische fenomenen bij enkelvoudige partiële aanval?
Contralaterale clonieën, vaak in lichaamsdeel met relatief grote presentatie in de homunculus (hand, gezicht, tong), soms met spreiding volgens Jacksonian March
Sensorische fenomenen bij enkelvoudige partiële aanval?
- Paresthesieën: primaire sensorische cortex (soms ook met march over homunculus)
- Visuele hallucinaties (flitsen, kleuren): occipitale cx
- Auditieve hallucinaties: temporale kwab
- Smaakhallucinaties: insulaire cortex
- Reukhallucinaties: uncus of amygdala
- Rising epigastric sensation: temporale kwab
Autonome fenomenen bij enkelvoudige partiële aanval? Waar?
- Flushing
- Zweten
- Piloerectie
- > Bij frontale of temporale kwab
Emotioneel/cognitieve fenomenen bij enkelvoudige partiële aanval? Waar?
Déjà of jamais vu, derealisatie, angst, …
-> Bij frontale of temporale kwab
Jacksonian March?
Spreiding van epileptische activiteit naar buurgebieden in de homunculus, duurt seconden tot minuten
Toddse parese?
Parese optredend in betrokken lichaamsdeel na een enkelvoudige partiële motorische aanval (minuten tot uren)
Hoofdkenmerk complexe partiële aanval?
Bewustzijnsdaling door beïnvloeding van het netwerk in de contralaterale hemisfeer.
Ontstaansorigine complexe partiële aanval?
60% temporaal
30% frontaal
Kenmerken complexe partiële aanval in temporale kwab?
- Plotse onderbreking activiteiten met staren
- Motorische automatismen zoals smakken, neus wrijven, aan kleren plukken
Complexe partiële aanval in temporale kwab: postictale verwardheid? amnesie?
Meestal wel
DD complexe partiële aanval in temporale kwab met absences?
- Duur: absences < 10 sec, minuten bij partiële complexe
- Automatismen: enkel bij partiële complexe
- Postictale verwardheid: enkel bij partiële complexe
- Frequentie: hoger bij absences
- EEG: veralgemeende 3 Hz bij absences, focaal bij complexe partiële
Verloop complexe partiële aanval met focus in de frontale kwab?
Kortdurende (< 30 sec) hyperkinetische aanvallen (bv. stampende benen, niet-ritmisch) met soms versie van hoofd en ogen
Complexe partiële aanval met focus in frontale kwab: postictale verwardheid?
Nee
Remember: enkelvoudige partiële aanvallen kunnen overgaan in …
complexe partiële aanvallen, waarbij een complexe partiële aanval in de temporale kwab vaak voorafgegaan wordt door een rising epigastric sensation en dus in feite een enkelvoudig begin kent…
Zowel enkelvoudige als complexe partiële aanvallen kunnen overgaan in …
Veralgemeende tonisch-clonische aanval
= secundair veralgemeende tonisch-clonische aanval
= focaal naar bilateraal spreidende tonisch-clonische aanval
(met dus focaal begin)
Status epilepticus? Welke aanvalstypes?
Epilepsie-aanval blijft continu aanhouden of aanvallen volgen elkaar heel snel op (voor herstel vorige aanval)
-> Kan bij elk soort aanval
. Absence status
. Enkelvoudige partiële motorische status (epilepsia partialis continua)
. Complexe partiële status
. Veralgemeende tonico-clonische status epilepticus
Veralgemeende tonisch-clonische status epilepticus: vanaf wanneer?
Discussie over, pragmatisch vanaf 5 minuten of wanneer nieuwe aanval wanneer bewustzijn nog niet gerecupereerd is
Waarom is veralgemeende tonisch-clonische status epilepticus levensbedreigend?
- Hopxie
- Metabole ontregeling met lactaatacidose
- Autonome veranderingen: hyperthermie, massieve release A en NA
- Cardiale arritmie met hartfalen
- Bloeddrukontregeling: eerst stijging, uiteindelijk hypotens door hartfalen
- Pulmonaire hypertensie met longoedeem
- Rhabdomyolyse met ANI
- Hersenbeschadiging
Spontaan verloop tonisch-clonische status epilepticus?
Na 30-45 minuten meestal spontane afname van clonieën. Ze worden meestal subtieler (bv. enkel nog discrete snelle oogbewegignen of lichte clonieën in de vingers), maar pt blijft comateus en de E activiteit gaat door.
= evolutie naar niet-convulsieve status E
Gevaar niet-convulsieve status E?
Klinisch weinig aan te zien maar E activiteit gaat door met hersenbeschadiging tot gevolg -> EEG nodig
Ionenkanalen die excitabiliteit bevorderen zijn? (3)
- Voltage-gevoelige Na kanalen (snelle depol AP)
- Voltage-gevoelige Ca kanalen (bijdrage depol, presynaptisch vrijzetting NT)
- Ionotrope glutamaatR (NMDA, AMPA en kaïnaat): postsynaptisch, mediëren influx van van Na en soms Ca na binding glutamaat waardoor ontstaan EPSP.
Ionenkanalen die neuron minder excitabel maken? (2)
- Voltage-gevoelige K kanalen: repol AP; hoe sterker de expressie en functie, hoe meer stabilisatie rond rustpotentiaal.
- GABA-receptoren: GABAa wordt geactiveerd door binding GABA waarna influx Cl (hyperpolarisatie = ontstaan IPSP)
3 argumenten voor rol ionenkanalen bij epilepsie?
- AED werken allemaal op ionenkanaal (meeste hebben pleiotroop effect op multipele kanalen)
. Benzo’s en barbituraten: + allosterische modulatoren van GABAa
. Carbamazepine: inhibeert voltage-gevoelige Na kanalen - Mutaties leiden tot monogenische vormen van familiale epilepsie (channelopathieën), vreemd genoeg met paroxysmale neurologische fenomen.
- Auto-antistoffen tegen ionenkanalen kunnen E geven (bv. tegen NMDA, AMPA, voltage-K kanalen)