enkelletsel Flashcards
Beschrijf in het kort acuut enkelletsel
Een inversieletsel waarbij een normaal herstelproces leidt binnen 6-8 weken tot functieherstel en genezing zonder restletsels (functionele instabiliteit).
Binnen 12 weken hebben de meeste patient sport weer hervat op zelfde niveau als voor het trauma.
Lopen is in meeste gevallen mogleijk binnen 1 tot 2 weken. Indien dit niet het geval is dienen belemmerende factoren te worden opgespoord, dit zijn;
- Relevante nevenpathologie die normaal herstel belemmeren (artrose)
- Sterk uit de hand gelopen ontstekingsreactie
- Niet te verklaren pijn die de patient niet onder controle heeft
- Onvoldoende aanpassing van het houdings en bewegingsgedrag van de patient (overbelasting)
- Angst om te belasten
- Recidief
- Pre-existent instabiele enkel
Beschrijf in het kort functionele instabiliteit van de enkel
Er is sprake van een functionele instabiliteit ndien na een inversieletsel restklachten blijven bestaan als giving-way of recidiverend zwikken.
Klachten na langduuring belasten kunnen zijn
- Pijn
- Zwelling
- Gewrichtsstijfheid
Dit kan leiden tot
- Afwijkend gangpatroon
- Vermijden van dagelijkse bezigheden
- Probleen met acitiveiten op werk of sport op gewenste niveau
Factoren die van invloed zijn op ontstaan/voortbestaan van functionele instabiliteit
- Mechanische instabiliteit (laxiteit van kapsel-bandapparaat
- Verstoorde proprioceptie
- Verminderde spierkracht
- Vertraagde reactietijd van spieren
- Chornische synovitis
- Verminderde dorsale flexie
- Inadequate wijze van omgaan met de klachten en angst en onzekerheid over de stabiliteit van de enkel
Wanneer stuur je een patient door naar de huisarts/ behandel je acuut letsel/ behandel je functionele instabiliteit
Behandeling acuut letsel
- Distale syndesmose ruptuur
- Functionele instabiliteit met nieuwe weefselschade
Behandeling functionele instabiliteit
- Osteochondrale leasi
- Functionele instabiliteit zonder nieuwe weefselschade
- Subtalaire instabiliteit
Contact huisarts
- Aanwijzing fractuur
- Aanhoudende synovitis (voor functionele instabilitiet)
- Osteocondrale leasis osteofyten
+ Met/ zonder inklemming weke delen
+ Loose bodie osteochondritis dissecans
- Sinus tarsi sydroom (druk pijn op sinus tarsi is indicator)
Wat doe je bij een verdenking van een fractuur van de enkel
In de acute fase (tot 7 dagen na trauma) de ottawa ankle rules; er is sprake voor rontgendiagnostiek indien er sprake is van
- Pijn aangeeft in het malleolaire gebied en er sprake is van
- Onvermogen de enkel te belasten (4 stappen) zonder hulp OF
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde van laterale malleolus OF
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde van mediale malleolus OF
- Pijn bij palptie van de basis os metatarsale V OF
- Pijn bij palpatie van os naviculaire
Wat is de differentiaaldiagnostiek bij chronische enkelklachten (per aandoening, definitie/ bevinding/ beleid) distaal tibiofubulair syndesmosusruptuur
- Ruptuur van distale ligamentum tibiofubulare anterius door inversie trauma
Bevindingen
- Vergroete beweeglijkheid van fibula
- Persisterende drukpijn over ventrale syndesmose
- Afwijkend gangpatroon door pijn
- Positieve exorotatie stress test
Beleid
- Pijnvrije belasting langzamer opbouwen dan gewoon inversieletsel
- Ondersteuning met tape/brace
- Herstel duurt langer
Wat is de differentiaaldiagnostiek bij chronische enkelklachten (per aandoening, definitie/ bevinding/ beleid) (osteo)chondrale leasis osteofyten met en zonder inklemming
- Kraakbeen beschadiging en botwoekering van talus en tibia na trauma ten gevolge van artrose
Bevindingen
- Stijfheid
- Functievermindering (bij ventrale inklemming is dorsale/plantair flexie beperkt
- Aanhoudende zwelling
Beleid
- Verwijs naar huisarts
Wat is de differentiaaldiagnostiek bij chronische enkelklachten (per aandoening, definitie/ bevinding/ beleid) inklemming van weke delen
`- Inklemming door verdikt kapsel (door ontstekingsreactie)
Bevindingen
- Anterieure pijn en zweling
- Beperking dorsale flexie
- Matige synovitis
Beleid
- Verwijs naar huisarts
Wat is de differentiaaldiagnostiek bij chornische enkelklachten (per aandoening, definitie/ bevinding/ beleid) loose boedies
Los, zwevend fragment
Bevindingen
- Intermitterende pijn
- Zwelling
- Clicking
- Matige synovitis
- Beleid
- Verwijs nar huisarts
Wat is de differentiaaldiagnostiek bij chornische enkelklachten (per aandoening, definitie/ bevinding/ beleid) sinus tarsi syndroom
Zwelling in sinus tarsi (tussen talus en calcaneus) als gevolg van leasie lig. Interossei
Bevindingen
- Giving-way
- Drukpijn 2cm anterior en distaal van malleolus lateralis
Beleid
- Rust en NSAID in overleg met huisarts
Wat zijn de meetinstrumenten bij enkelletsel
- PSK
- GANG-analyse
- Functiescore
- Bij acuut enkelletsel voor een prognsoe omtrent de hersteltijd
- Een score van meer dan 40 bij instroom op dag 0-5 na onstaat letsel is er licht letsel. Deze patienten ontwikkelen zeer snel een redelijk looppatroon met geringe zwelling en geringe pijn tijdens lopen. Binnen 14 dagen weer normale alledaagse activiteiten uitvoeren
- Score van minder of geleid van 40 is ernstige letsel; er dient specifiek behandeld/ begeleid te worden. Gedurende 6 weken 1x per week
Wat houd de analyse in bij acuut enkelletsel
- In welke fase van herstel bevinden zich de aangedane weefsels
- Zijn de fysiotherapeutische bevinden in overeenstemming met beloop van normaal herstel
- Is de duur van de klachten in overeenstemming met normaal herstel
- Is het verloop van herstel tot nu toe normaal of afwijkend herstel
- Wat is de prognose (functiescore) en verwachte hersteltijd
- Is herbeoodeling na een week noodzakelijk
Indien er sprake is van afwijkend herstelproces
- Is er voldonede lokaal en adaptief vermogen (kan er groei en herstel plaatsvinden)
- Zijn de voorwaarden voor hersel aanwezig en zijn de belemmerende factoren voro herstel beinvloedbaar door fysiotherapie
Wat houd de analyse in bij functionele instabiliteit
Zijn de factoren die bijdragen aan de enkelklachten door de fysio beinvloedbaar
- Wat zijn bevorderende en belemmerende factoren
- Wat zijn de belangrijkste stoornissen en in functies en anatomische eigenschappen, de belangrijkste beperkingen in activiteiten en participatie problemen en is er samenhang. (wat is de samenhang met persoonlijke en externe factoren)
Wat zijn de bevindingen per fase bij acuut enkelletsel
Fase 1 ontsteking
- 0-3 dagen
- Pijn in rust
- Zwelling
- Geen volledige steunname
Fase 2 proliferatie
- 4-10 dagen
- Voet actief naar nulstand mogelijk
- Zwelling afgenomen
- Steunname, maar nog geen volledige afwikkeling - Eventuele bewegingsangst
Fase 3 vroege remodellering
- 11-21 dagen
- Hematoom nog aanwezig
- Normale afwikkeling van de voet
- Pijn en bewegingsangst in ADL
Fase 4 late remodellering
- 3-6 weken
- Hematoom afwezig
- Dorsale flexie mogelijk
- Pijn en/of bewegingsangst in ADL of sport
Wat zijn de verrichtingen van FASE 1 van enkelletsel
Behandeldoel; reductie pijn en zwelling, ciruclatieverbetering bevorderen partiele belastng
Verrichtingen;
- Voorlichten over aard en ernst letsel en verwachte herstel
- Adviseren rust, voet hoog, belasten op geleide van pijn, ontlastende maatregelen op werk, niet sporten
- Oefenen binnen pijngrens voet en tenen bewegen voor circulatie
- Leg compressiebandage aan met instructie voor zelf doen
Wat zijn de verrichtingen van FASE 2 van enkelletsel
Behandeldoel; herstel van functies en activiteiten en opbouw van belasting
Verrichtingen;
- Adviseren lopen op geleide van pijn eventueel met krukken, stimuleer symmetrishce belasting en actieve afwikkeling, werkzaamheden hervatten zodra normale afwikkeling mogelijk is
- Oefen de beweeglijkheid, actieve stabiliteit, coordinatie en lopen, starten met vervangende arbeid voor conditie en kracht te behouden
- Tape aanleggen zodra zwelling voldoende vermidnerd is
