Endocrinologie Flashcards
Insulinoma
Kliniek:
- Tachycardie, zweten, bleek, zwakte, honger, tremor
- Hoofdpijn, diplopie, geheugenverlies, psychische stoornissen, agressiviteit, convulsies, hemiplegie, coma
- Gewichtstoename
Diagnose:
- Triade van Whipple
- Hypoglycemie na vasten
- Verhoogde insulinemie
- Vastenproef (3 dagen)
- Echo en CT
- Echo-endo
- Selectieve angiografie
Behandeling:
- Heelkunde: enucleatie van de tumoren
- Diazoxide (inhibitie insuline-secretie-
- Streptozocine ( bij maligne tumor met levermeta’s)
Hypofysetumor
Kliniek:
- Hoofdpijn, visusproblemen, hypofysaire apoplexie
- Amenorree, libidoverlies, erectiele dysfunctie, asthenie, hypotensie
- Symptomen van hormonale overproductie (zie verder)
Diagnose:
- Kliniek
- Oftalmologisch onderzoek
- Radiologie (RX schedel, NMR)
Behandeling:
- Hormonale substitutie
- Chirurgie ± radiotherapie / radiochirurgie
- Specifieke behandeling (zie verder)
Prolactinoom
Kliniek:
- Oligo- of amenorree, galactorree, dyspareunie, verminderd libido
- Verminderd libido, erectiestoornissen, gestoorde spermakwaliteit, asthenie, spierzwakte
Diagnose:
- Kliniek
- Prolactine > 200 µg/L (no. 10 – 25)
Behandeling:
1. Dopamine receptor antagonist (cabergoline)
2. Transsfenoidale chirurgie
Acromegalie
Kliniek:
- Vergroven gelaatstrekken, diasteem, vergroten en zwellen handen en voeten, grove huid, organomegalie
- Zweten, acroparesthesieën, asthenie, arthralgieën
- Hypertensie, cardiomyopathie
- Diabetes mellitus (insulineresistentie)
- Hoofdpijn
Diagnose:
- Kliniek
- GH > 1 ng/mL na 75g OGTT
- Verhoogde IGF-I spiegel
Behandeling:
- Transsfenoidale chirurgie
- Medicamenteus:
- Langwerkende somatostatine-analogen
- GH receptor antagonist (pegvisomant)
- Dopamine receptor antagonist (zelden voldoende) - Radiotherapie
Hypopituarisme
Kliniek:
- Kind: hypofysaire groeiachterstand, hypogonadotroop hypogonadisme met eunuchoidisme
- Amenorree, progressieve erectiestoornis, verdwijnen oksel- en pubisbeharing, atrofie borsten/testes
- Asthenie, apathie, anorexie, koudegevoel, droge en koude wasbleke huid
- Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
- Hypotensie, bradycardie
- Hypofysaire coma
Diagnose:
- Kliniek
- Basale hormoonspiegels
- Hypofysaire stimulatietesten
- ITT (insulinetolerantietest)
- NMR
Behandeling:
1. Hydrocortisone (15 – 10 – 5 mg)
2. Thyroidhormoon (50 à 200 µg L-thyroxine) + testosteron / oestrogeen-progestageen (gonadotropines bij fertiliteitswens) + groeihormoon
Diabetes insipidus
Kliniek:
Polyurie, polydipsie, dehydratatie, coma
Diagnose:
- Kliniek
- NMR
- Concentratieproef
Behandeling:
- Mild: ADH potentialiseren (carbamazepine, chloorpropramide)
- Synthetisch ADH derivaat (Minrin)
Klinefelter syndroom (XX(X)Y)
Kliniek:
Kleine harde testes, groot gestalte, te lange onderste ledematen, gynaecomastie, beperkte virilisatie, azoospermie, leer- en gedragsproblemen
Diagnose:
- Kliniek
- Sperma-analyse
- Karyotypering
- Hormonaal onderzoek
Behandeling:
- Androgeen-substitutie
- Chirurgische correctie gynaecomastie
Congenitale anorchie
Kliniek:
Leeg scrotum
Diagnose:
- Kliniek
- HCG test
Behandeling:
Androgeen-substitutie vanaf puberteit
Late onset hypogonadisme
Kliniek:
- Verminderde vitaliteit, libido, seksuele functie
- Warmte-opwellingen, verminderde spierkracht, verminderde botdensiteit
Behandeling:
Testosteron-substitutie
Idiopathische hypogonadotroop hypogonadisme
Kliniek:
- Eunuchoidisme
- Uitblijven secundaire geslachtskenmerken: micropenis, kleine weke testes
Diagnose:
- Kliniek
- Hormonaal onderzoek (laag testosteron, lage gonadotropines)
Behandeling:
-Testosteron-substitutie
- Toediening GnRH/gonadotropines
Acute bijniercortex-insufficiëntie
Kliniek:
- Lage bloeddruk, dehydratatie, koorts, shock
- Anorexie, braken, buikpijn, diarree
- Uitgesproken asthenie
- Toegenomen huidpigmentatie (ziekte van Addison)
Diagnose:
- Kliniek
- Electrolyten: laag Na, hoog K
- Gestegen uremie, hypoglycemie
- Laag plasma-cortisol (< 20 µg/dL)
Behandeling:
- Hydrocortisone hemisuccinaat 100 mg IV
- Zoutoplossing in glucose IV
Chronische bijniercortex-insufficiëntie
Kliniek:
- Uitgesproken asthenie
- Anorexie, gewichtsverlies, nausea, abdominale pijn, diarree
- Spierzwakte
- Lage bloeddruk
- Vitiligo of toegenomen pigmentatie
Diagnose:
- Kliniek
- Hyponatriëmie, hyperkaliëmie
- Hypoglycemie
- Laag cortisol, niet stijgend na Synacthen test
Behandeling:
- Hydrocortisone (25 à 30 mg)
- 9 alfa fludrocorisone (0.1 mg)
Cushing syndroom
Kliniek:
- Snelle gewichtstoename, trunculaire obesiteit, moonface, buffalo hump, fat pads
- Hypertensie
- Hyperglycemie, dorst
- Spierzwakte, atrofie, moeheid
- Indeukingsfractuur door osteoporose
- Amenorree, acne, hirsutisme
- Karakteriële veranderingen
- Donkere pigmentatie
- Dunne broze huid, ecchymosen, discreet oedeem
- Recidiverende schimmelinfecties
- Kind: groeistilstand
Diagnose:
- 24 h urine collectie met cortisol bepaling
-1 mg dexamethasone suppressietest
- Bepaling cortisol dagritme
- Bepaling ACTH
- Hoog gedoseerde dexamethasone suppressietest
- CT bijnieren
- NMR hypofyse
- Sinus petrosus sampling
Behandeling:
- Resectie adenoom/tumor
- steroidsynthese inhibitor (ketoconazole 400 à 1200 mg, aminogluthetimide)
- Specifieke somatostatine analogen (bij corticotrope adenomen)
- Ortho-para DDD (bij bijnierCa)
Primair hyper-aldosteronisme
Klniek:
- Hypertensie
- Spierzwakte
- Dorst, polyurie
Diagnose:
- Gestegen aldosteron (>15 ng/dL)
- Onderdrukt renine
- Hypokaliëmische alkalose
- Toegenomen kaliurie, afgenomen natriurie
Behandeling:
- Resectie (bij aldosteronoma)
- Aldosteron antagonist (spironolactone 50 à 200 mg/d)
Congenitale bijnierhyperplasie (adrenogenitaal syndroom)
Kliniek:
- Foetus: clitoromegalie, fusie labia, mannelijk ogende uitwendige genitalia
- Kind: groeiversnelling, pseudo-pubertas praecox, klein gestalte
- Hirsutisme, acne, cyclusstoornissen, subfertiliteit
- Hypertensie (11 hydroxylase deficiëntie)
Diagnose:
- Kliniek
- Laag cortisol, hoog ACTH
Behandeling:
Substitutie gluco- en mineralocorticoïden
