Endocrinologie Flashcards
hypercalciëmie aanvullend lab
PTH Nierfunctie Fosfaat AF: verhoogde botombouw Vitamine D 24 h urine: verhoogde calcium excretie?
Calcium ezelsbruggetje hypercalciëmie
Bones: osteïtis fibrosis cystica - verhoogde botturnover en vorming van cysten soms omlijnd door bloedpigmenten (bruine tumoren)
Stones
Groans: pancreatitis
Moanes: depressieve klachten
Maagzweer en pancreatitis: calciumstapeling
Primaire hypercalciëmie met hoog PTH en laag fosfaat komt meestal door:
Adenoom van 1 van de bijschildklieren
Symptomen hypocalciëmie
Moe, indien ernstig: paresthesiën, spierkrampen, tetanie
Teken van trousseau
Oorzaken hypocalciëmie
Auto-immuun
Na schildklieroperaties
Nierinsufficiëntie
Aan welke diagnose moet je denken bij een pt met rugpijn, verhoogd Calcium en verhoogd AF
Botmetastasen
DD:
- multipelmyeloom
-PTHrp producerende tumor (met name longtumoren)
DD verhoogd actief vitamine D
Sarcoïdose (ACE)
Non Hodgkin lymfoom
Tuberculose
Graves orbitopathie risicofactor en mechanisme
Risicofactor: Roken
TSH receptorantistoffen activeren fibroblasten op peri-orbitaal oogvet en oogspieren –> stapeling hyaluronzuur en inflammatie –> zwelling oogspieren –> irritatie oog en dubbelzien
1e presentatie hyperthyreoïdie bij ouderen
AF
Behandeling Graves en bijwerking waar je op moet letten
Metoprolol/Propranolol
Thyreostaticum (remt NPO en legt schildlkier stil)
Strumazol
Cave: agranulocytose (meestal <1 jaar maar kan ook na jaren, geeft koorts en keelpijn en kan sepsis geven), leverenzymafwijkingen (hoewel zeldzaam
Vul in: oud en jong (pt)
Toxisch adenoom:
Multinodulair struma:
Toxisch adenoom: jonge pt’en (behandelen ivm kans op osteoporose)
Multinodulair struma: oude pt’en (jodium geïnduceerd (bv. na CAG), gaat vanzelf over, evt tijdelijke beta-blokkade voor symptomen
Vul diagnose in
Pijnlijke thyreoïditis =
Niet-pijnlijke thyreoïditis =
+ behandeling
Pijnlijke thyreoïditis = Subacute granulomateuze thyreoïditis (de Quervain) na postviraal , gaat vanzelf over, alleen symptomatisch behandelen
Niet-pijnlijke thyreoïditis = Hashimoto
Gevolgen amiodaron schildklier
+ behandeling
Amiodaron is jodiumrijk – jodium geïnduceerde hyperthyreoïdie
Amiodaron is toxisch voor de schildklier – thyreoïditis
Beh: prednison en thyreostatica
Ziektes polyglandulair syndroom (9 stuks)
DM1 Pernicieuze anemie Hashimoto Graves Myasthenia Gravis M. Addison Vitligo Hypofysitis Prematuur ovarieel falen obv antistoffen
Leydig cellen
Sertolli cellen
Leydig cellen: testosteron productie
Sertollicellen: ABP, inhibine
Dagnachtritme testosteron
Hoogste waarde vroeg in de ochtend (dus altijd in de ochtend prikken), laagste waarde in de middag/avond. Dit ritme verdwijnt geleidelijk bij het ouder worden.
Diabetes insipidus
Centraal en perifeer
Ontbreken ADH Polyurie en polydipsie Moeite met urine concentreren osmolariteit in urine veel lager dan in plasma Dorst, hoofdpijn, sufheid, verwardheid Natrium verhoogd en kalium verlaagd Centraal: Geen ADH aanmaak Perifeer: onvoldoende reactie van de nieren op ADH
Functies cortisol
Meer gluconeogenese Meer vetafzetting Natriumretentie Kaliumuitscheiding Neutrofielenactiviteit
Ziekte van Addison
Anamnese & LO
Zouthonger Slaapstoornissen: Moe Anorexie: minder zin in eten Braken/misselijkheid: zegt iets over de ernst Orthostatische hypotensie FamA: polyglandulair syndroom
Hyperpigmentatie
Bloeddruk meten
Beharingspatroon
Lab Addison
Stap 1: Na laag/normaal K relatief hoog Cortisol Schildklier ALTIJD (vaak Hashimoto bij Addison)
Stap 2: ACTH test
Stap 3: ACTH meten, bijnierschors-autoantistoffen
Luxerende factoren Addison crisis
braken diarree koorts stress GI-klachten hypotensie, dehydratie verwardheid, coma, hoofdpijn griep elektrolyt/nierfunctiestoornissen
Trias feochromocytoom
Aanvalsgewijze hoofdpijn
Palpitaties
Zweten
aanvalsgewijze klachten: min-uren
Verder: POB (coronairpasmes), visusst door schommeldende bloedsuikers, bleek zien, tremor, angstgevoelens, n/v, pijn in buik, hypertensie (ook vaak buiten aanval), palpitaties, tachycardie
Symptomen bijnierschorsinsufficiëntie
moe, spierpijn, stijf, anorexie, misselijk, braken
DD therapieresistente hypertensie
- therapie ontrouw
- Syndroom van Conn
- Syndroomm van Cushing
- Feochromocytoom
- Flushes
Syndroom van Conn: definitie, lab en behandeling
Aldosteron producerend adenoom
Lab: natrium verhoogd, kalium verlaagd
Beh: spironolacton (Na uitplassen)
Syndroom van Cushing (hypercortisolisme) oorzaken
ACTH producerend adenoom
Exogene steroïden
Bijnier zelf produceert cortisol
Troussea en Fosdeck
Hypocalciëmie
Symptomen acromegalie
Hoofdpijn Vermoeidheid Vocht vasthouden Broei van kraakbenig bot Botten kunnen breder worden Toenemende schoenmaat Bepalend voor de lengtegroei is testosteron en spiegel groeihormoon Groeihormoon zorgt dat testosteronas uitvalt en dan groei je maar door
