Empirisme Flashcards
In een notendop
Het empirisme is een filosofische stroming waarin gesteld wordt dat kennis voornamelijk of geheel voortkomt uit de ervaring.
Kennistheorie empirisme
Volgens de kennistheorie van het empirisme bezit de mens geen enkele vorm van aangeboren kennis, en moet bij de geboorte zijn geest opgevat worden als een onbeschreven blad of tabula rasa.
Staat tegenover welke stroming
Rationalisme (wijst rede aan als kennisbron in plaats van eigen ervaring)
Bekende empiristen
Francis Bacon, Berkeley, Locke, Hume
Wat is materialisme in een notendop
Materialisme is een stroming binnen de filosofie die de werkelijkheid, ook emoties en andere processen in het menselijk brein, uiteindelijk herleidt tot materie; dit in tegenstelling tot het idealisme en tot het spiritualisme.
Wat is idealisme in een notendop?
Het metafysische standpunt dat het onafhankelijke bestaan van de objectieve, materiële werkelijkheid ontkent.
De idee, het denken, zou de primaire realiteit zijn, waarvan al het materiële slechts een verschijningsvorm is. In haar radicale vorm stelt het idealisme ‘zijn’ en ‘waargenomen worden’ aan elkaar gelijk (esse est percipi), met andere woorden de wereld bestaat slechts voorzover we haar waarnemen.
Het tegenovergestelde standpunt noemt men realisme.
Boyle in notendop
Anglo-Iers filosoof en scheikundige/alchemist.
Hij vond dat elke natuurwetenschappelijke theorie gebaseerd moet zijn op experimenten. Hij bestreed daarom de vier-elementenleer van Empedocles en Aristoteles (die beweerden dat alle materie zou zijn opgebouwd uit de elementen water, lucht, vuur en aarde) en voerde zelf een nieuwe elementenleer in. Hij herdefinieerde de term scheikundig element als een partikel dat niet verder kan gedeeld worden.
Berkeley in relatie tot idealisme
Subjectief idealisme: Stelt dat waarnemingen en ideeën in de geest, met name de menselijke geest, de enige werkelijkheid vormen. Het bestaan van fysieke objecten zou volledig afhangen van hun waarneming door bewuste geesten. De buitenwereld zou niet opgebouwd zijn uit materiële stoffen die onafhankelijk van onze ervaring bestaan, maar uit ideeën en waarnemingen in onze geesten.
Realisme in een notendop
Realisme (van het Latijn res, ding, werkelijkheid) is de filosofie dat er een werkelijkheid onafhankelijk van het menselijk bewustzijn bestaat. Die werkelijkheid wordt dan ook als een voorwaarde beschouwd voor de kennis en het denken.
Hobbes
Hobbes ontkende het bestaan van een niet-materiële werkelijkheid. Hij kwam tot deze gedachte doordat hij zeer sterk onder de indruk was van de wetmatigheden in de materiële wereld. Alles wat bestaat, is dus materieel-stoffelijk.
Vader van het empirisme en grondlegger moderne wetenschap
Francis Bacon
Francis Bacon - bijdrage wetenschap
Gebruik van zijn empiristische wetenschappelijke methode. Bacon creëerde met zijn wetenschappelijke methode van het empirisme een belangijk paradigma dat samen met het rationalisme het redeneren tijdens de Verlichting zou gaan bepalen.
Berkeley over materialsme
George Berkeley verzette zich in zijn filosofie tegen het heersende materialisme uit zijn tijd. De corpusculaire filosofie van onder andere Locke ging ervan uit dat wij primaire en secundaire kwaliteiten van een waargenomen object kunnen onderscheiden. De kleur, smaak en geur van bijvoorbeeld een pizza zitten niet in het ding zelf. Die zijn er alleen als wij ze waarnemen. Het zijn secundaire kwaliteiten. De omvang en dergelijke zijn primaire kwaliteiten. Ze zouden onafhankelijk van onze zintuiglijke waarneming bestaan. Berkeley meent echter dat zo’n onderscheid zinloos is en dat wat wordt waargenomen alleen maar in de geest bestaat, inclusief de ‘primaire’ kwaliteiten. Dit leidt tot zijn beroemde dictum esse est percipi – ‘zijn is waargenomen worden’.
Locke
De filosoof John Locke is vooral bekend geworden vanwege diens notie van de menselijke geest als tabula rasa, ofwel ‘onbeschreven blad’. Hiermee bestreed hij de theorie van rationalisten alsof de mens ter wereld kwam met ‘aangeboren ideeën’. Locke stelde dat menselijke ideeën het resultaat zijn van een hele serie ervaringen en indrukken. En deze komen via zintuiglijke waarneming tot de mens.
