Elfennau Cemegol A Chyfansoddion Biolegol Flashcards
Defnydd magnesiwm
Cloroffyl planhigion, diffyg yn achosi clorosis. Esgyrn mamolion.
Defnydd Haearn
Presennol yn haemoglobin y gwaed, diffyg yn achosi anaemia.
Defnydd Ffosffad
Creu niwcleotidau, rhan o ffosffolipidau pilenni biolegol.
Defnydd Calsiwm
Rhan o esgyrn a danedd mamolion, rhan o gellfuriau planhigion. Yn rhoi cryfder.
Beth a olygir “Mae dwr yn deupol”?
Mae gan moleciwl dwr dau gwefr ar ochrau cyferbin ond nid gwefr cyffredinol.
Pa bond a chreur o ganlyniad i ddwr bod yn deupol?
Bond hydroger rhwnd O- a H+.
Sut mae dwr in gweithredu fel hydoddydd?
Mae moleciwl dwr yn atynnu gronynnau a gwefr fel ionau a moleciwlau polar eraill. Mae dwr yn gweithredu fel cyfrwng cludo yn y gwaed, sylem a ffloem planhigion.
Sut mae dwr yn gweithredu fel metabolyn?
Caiff dwr ei defnyddio yn adweithiau cyddwyso (Caiff dwr ei cynhyrchu) a hydrolysis ble caiff dwr ei cymrud.
Beth a olygir “Mae gan dwr cynhwysedd gwres sbesiffig uchel”?
Mae angen llawer o egni i gynyddu ei tymheredd. Galluogi i ensymau gweithredu o fewn y corff dynol.
Beth a olygir “Mae gan dwr gwres cudd anweddu uchel”?
Mae’n cymrud llawer o egni i newid dwr o hylif i nwy. Felly mae chwysu yn effeithiol wrth colli gwres.
Eglura cydlyniad?
Mae moleciwlau dwr yn atynnu, maent yn atynnu at ei gilydd i ffurfio dellten. Mae’n galluogi i dwr dringo’r sylem.
Beth a olygir “Mae gan ddwr tyniant arwyneb uchel”?
Mae ganddo tyniant arwyneb uchel felly gall cynnal corff prifyn.
Beth a olygir “Mae dwr a dwysedd uchel”?
Mae dwr tn dwysach nag aer felky mae’n darparu hynofedd. A mae rhew’n arnofio ar dwr oherwydd bod bondiau hydrogen yn pellach i ffwrdd yn yr oer.
Pa mantais daeth o dwr bod yn tryloyw?
Mae golau yn ballu teithio trwyddo, felly mae ffotosynthesis yn bodib i planhigion dan ddwr.
Beth yw carbohydradau?
Cyfansoddion organig, monosacarid yw un a nifer yw polysacarid.
Pa math o fonosacarid ydy glwcos?
Hecsos.
Beth ydy gwahaniaeth isomerau alffa a beta glwcos?
Yn alffa mae’r OH i lawr, ac yn beta mae OH i fynnu.
Beth yw swyddogaethau monosacaridau?
- Ffynhonell egni resbiradaeth.
- Blociau adeiladu moleciwlau mwy.
- Rhyngolynnau mewn adweithau.
- Ansoddion niwcleotidau.
Sut mae deusacarid yn ffurfio?
Wrth i ddau monosacarid bondio yn glycosidig yn adwaith cyddwyso.
Beth ydy prawf presenoldeb siwgr rhydwythol?
Adweithydd benedict a’r hydoddiant ar 70*C. Troi o las i wyrdd, melyn ac oren, wedyn gwaddod coch bricsen. Os yw’n swigr anrhydwythol rhaid gwresogi a asid hydroclorig.
Sut gall mesur crynodiad yn mwy manwl?
Gan ddefnyddio biosynhwyrydd.
Beth yw polysacarid?
Polymerau mawr cym,eth a chreur o fonomerau a bondiau glycosidig.
Pam defnyddie startsh a glycogen i storio egni?
- Anhydawdd.
- Dim yn medru tryledi.
- Moleciwl cryno all storio yn lle bach.
- Yn cludo llawer o egni.
O ba glwcos caiff startsh ei creu?
Alffa glwcos
Beth yw ffurfiant startsh amylos?
Moleciwl llinol heb canghennau a bond glycosidig 1-4. Creur helics-alffa
Beth yw’r ffurfiant startsh amylopectin?
Ffurfiant cancgennog o glwcos alffa, caiff ei trawsgysylltu a bondiau glycosidig 1-6
Beth yw’r prawf am bresenoldeb startsh?
Defnyddir hydoddiant iodin i adweithio a starsh i newid lliw o oren-frown i ddu las. Mae dyfnder y du-las yn dangos crynodiad.
Beth yw ffurfianr glycogen?
Prif cynnyrch storio anifeiliaid, bondiau 1-4 a 1-6. Ond mae cadwyni cysylltiedig 1-6 yn fyrrach yn glycogen felly mae’n mwy canghennog.
Beth yw cellwlos?
Rhan o cellfurai planhigion. Cadwyni hit glwcos beta a bondiau 1-4 ond caiff pob moleciwl ei troi 180* a caiff y moleciwlau ei cysylltu a bondiau hydrogen mewn cadwyni oaralel cyfagos. Maent yn athraidd gan fod by,chai rhwng ffibrau.
Beth yw’r polysacarid cytin?
Caiff ei defnyddio yn sgerbwd allanol pryfed a cellfurau ffyngai . Maent yn ffurfio a chadwyni hir glwcos beta a bondiau 1-4 ond hefyd grwpiau asidau amino i ffurfio heteropolysacarid. Mae’n gryf, gwrth dwr ac ysgafn. Caiff ei cylchdroi 180* a chreur microffibrilion trwy bondiau hydrogen.
Beth yw triglyseridau?
Cymysg o uneg glyserol a thri cynffon asidau brasterog a chaiff ei bondio a bond ester mewn adwaith cyddwyso.
Beth yw ffosffolipidau?
Math o lipid a phen ffosffad a glyserol hydroffilig polar a dau cynffon asidau brasterog hydroffobig amholar.
Beth yw cwyrau.
Lipidau sy’n ymdoddi dros 45*C a maent yn ddiddosi.
Beth yw asid brasterog dirlawn?
Askd brasterog ag ond bondau carbon sengl. Sy’n solid ar dymheredd y corff.
Beth yw asidau brasterog annirlawn?
Asid brasterog ag bond dwbl, olew ar dymheredd y corff.
Beth yw’r prawf am frasterau ac olewon?
Caiff ei cymysgu ag ethanol pur, a’r un cyfaint o ddwr. Mae’r lipidau yn achosi hylif cymylog.
Beth ydy blasterau annirlawn yn gwneud yn y corff?
Creu’r lipoproteinau dwysedd uchel sy’n cludo brasterau niwidiol i ffwrdd i’r afu.
Beth ydy brasterau dirlawn yn gwneud yn y corff?
Creu’r lypoproteinau dwysedd isel sy’n cronni ac yn achosi niwed. Caeth atheroma ei dyddodi yn y rhydweliau coronaidd.
O feth caiff proteinau ei creu?
Asidau amino.
Faint o asidau amino sy’n creu proteinau?
20
Pa bond, a sut mae deupeptif (polypeptid) yn ffurfio?
Bond peprid rhwng OH a H yn adwaith cyddwyso.
Beth yw adeiledd cynradd proteinau?
Trefn yr asidau ymino mewn polypeptid.
Beth yw adeiledd eilaidd proteinau?
Siap y polypeptid o ganlyniad i fondio hydrogen sy’n achosi i polypeptid hir cael ei cylchdroi mewn siap 3D. Siap spiral o’r enw helics alffa. Neu ddalen bletog beta.
Beth y adeiledd trydyddol protein?
Pryd mae adeiledd eilaidd yn troi i greu adeiledd 3D cymleth, caiff ei cynnal gan bojdiay hydrogen, ionig, deusylffid a rhyngweithiau hydroffobig.
Beth yw adeiledd cwaternaidd protein?
Cyfuniad o bolypeptidau.
Beth yw swyddogaethau proteinau ffibrog?
Maent yn anhydawdd yn dwr ac yn cael ei defnyddio fel rhan o esgyrn.
Beth yw swyddogaethau protein crwn?
Maent yn cryno ac yn anhydawdd mewn dwr. Enghreifftiau: ensymau ac hormonau.
Beth ydy’r prawf ar gyfer protein?
Rhaid ychwanegu diferuin i adweithydd biuret, mae’n troi o glas i borffor yn dibynnu ar crynodiad. Caiff colorimedr am darlleniad mwy cryf.
