Asidau Niwcleïg A'u Sweuddogaethau Flashcards
Beth yw cydrannau niwcleotidau?
- Grwp ffosffad, yr un i bob niwcleotid.
- Siwgr pentos. Ribos yn RNA a deocsiribos yn DNA.
- Bas organig, neu bad nitrogenaidd.
Beth yw’r basau pyrimidin?
Thymin, cytosin ac wracil.
Beth yw’r basau pwrin?
Adenin a gwanin.
Enwir cludydd egni y corff.
Adenin triffosffad, sef ATP.
O beth caiff ATP ei creu?
Adenosin triffosffad, adenosin =Adenin a ribos, a thri ffosffad.
Beth yw manteision ATP?
- Rhuddhad egni cyflym gen ddefnyddio un ensym
- Rhuddhai symiau bach o egni i atal colledion di-angen
- Cyfnewidwr egni cyffredinol (Ffynhonell egni pobbpeth byw)
Enwir swyddogaethau ATP.
- Defnydd yn adweithiau anabolig e.e. synthesis protein a DNA
- Cludiant actif
- Cyfangiad cyhyrau
- Trosglwyddo ysgogiadau nerfol
Sut a rhuddheir egni o ATP?
Mae’r bond egni uchel rhwng yr ail a’r trydydd grwp ffosffad yn torry gan yr ensym ATPas mewn proses hydrolysis. Maent yn ffurfio adenin deuffosffad a 30.6kj. Maent yn adwaith culdroadwy
Disgrifia adeiledd DNA.
Dau edefyn polyniwcleotid mewn helics dwbl. Mae’r siwgr deocsiribos a a grwpiau ffosffad yn ffurfio’r asgwrn cefn.
Beth sy’n uno’r basau?
Mae bomdiau hydrogen yn uno’r basau i ffurfio parau cyflenwol. Bondiau yma sy’n cynnal y siap helics dwbl.
Disgrifia edafedd y niwcleotidau
Maent yn wrthbaralel felly mae un edefyn wedi trefnu j gyfeiriad dirgroes y llall.
Beth sy’n wneud i DNA’n addas am ei swyddogaethau?
- Moleciwl sefydlog iawn, felly nad ydy’r gwybodaeth dim yn newid
- Moleciwl mawr a all cludo llawer o wybodaeth genynnol
- Mae’r dau edefyn yn gallu gwahanu
- Caiff y gwybodaeth ei amddyffyn gan yr asgwrn cefn
Disgrifia adeiledd RNA
Mae RNA ym polyniwcleotid un edefyn sy’n cynnwys y siwgr pentos ribos. Maent yn cynnwys y basau adenin, gwanin, cytosin ac wracil.
Pa tri RNA sy’n cymryd rhan yn synthesis protein?
- RNA negeseuol (mRNA)
- RNA ribosomaidd (rRNA)
- RNA trosglwyddo (tRNA)
Beth yw rhan RNA negeseuol (mRNA) yn synthesis protein?
Maent yn moleciwl hir un edefyn a chaiff ei syntheseiddio yn y cnewyllyn sy’n cludo’r cod genynnol o’r DNA i’r ribosomau yn y cytoplasm.
Beth yw rol RNA ribosomaidd (rRNA) yn synthesis protein?
Caiff ei ffeindio yn y cytoplasm, a ffurfir a phrotein i grey ribosomau
Beth yw rol RNA trosglwyddo (tRNA) yn synthesis protein?
Moleciwl un edefyn sy’n plygu i greu basau cyflenwol yn siap deilen meillionen. Mae’r pen 3’ yn cynnwys dilyniant basau CCANsy’n rhwymo at yr asid amino penodol. Mae ganddo dilyniant ychwanegol sef y gwrthgodon. Maent yn cludo asidau amino penodol i’r ribosomau.
Beth sy’n byrrach RNA neu DNA?
RNA
Ble caiff DNA ei cadw?
Yn nghewyll celloedd ewcaryotig, neu yn nghytopasm procaryotau. Hefyd caiff ei chadw yn cloroplastau a mitochondria.
Disgrifia’r tri theori gwreiddiol dyblygu DNA.
- Dyblygu cadwrol ble caiff dau edefyn cwblnewydd ei creu
- Dyblygu gwasgarol ble caiff y DNA ei torri i ddarnau a chaiff ei ffurfio ar hap (fel templed)
- Dyblygu lled-gadwrol (Cywir) ble mae’r dau edefyn yn gweithredu fel templedi
Disgrifia synthesis protein yn bras
Mae dilyniant basau’n cynrechioli gwybodaeth sy’n creu asidau amino a phrotein.
Beth yw cod tripled?
- Tri bas sy’n codio ar gyfer asid amino
- 64 codau posib gyda ond 20 asid amino felly mae’n cod dirywiedig
- Caiff ei atalnodi, yn mRNA enwir yn codonau stop
Beth ydy genyn?
darn o DNA sy’n codio ar gyfer polypeptid penodol
Disgrifia proses dyblygu lled-cadwrol
- Torrir y bondiau hydrogen gan yr ensym helicas
- Mae’r ensym DNA polymeras yn catalyddu’r adwaith cyddwyso rhwng grwp ffosffad 5’, niwcleotid rhydd a’r grwp OH ar ben 3’
