Dział 1: Budowa atomu

Question 1

1) Hipoteza atomistyczna - John Dalton

Answer 1

• atomy danego pierwiastka są identyczne,
• materia składa się z atomów pierwiastków chemicznych, różniących się masą, rozmiarami i właściwościami,
• atomy mają kształt kuli i są niepodzielne,
• atomy łączą się w cząsteczki,
• cząsteczka pierwiastka chemicznego, cząsteczka związku chemicznego.

Question 2

2) Joseph Thomson

Answer 2

• odkrył elektrony,
• Koncepcja: atom ma ładunek dodatni, w którym tkwią punktowe ładunki ujemne - elektrony.
• często porównywane do rodzynek w cieście

Question 3

3) Ernest Rutherford

Answer 3

• tzw. planetarny model atomu,
• sprzeczny z prawami fizyki klasycznej.

Question 4

4) Kwantowy model atomu - Niels Bohr

Answer 4

• elektrony krążą po orbitalach stacjonarnych
• elektrony krążące po tej samej orbicie mają jednakową energię, jej zmiana powoduje przeskok elektronu na inną orbitę stacjonarną

Question 5

Absorpcja energii

Answer 5

pobieranie energii

Question 6

Emisja energii

Answer 6

oddawanie energii

Question 7

Kwant

Answer 7

jakaś porcja energii

Question 8

stan podstawowy

Answer 8

= stan stacjonarny,
- wartość energii jest najniższa.

Question 9

stan wzbudzony

Answer 9

energia jest wyższa niż w stanie podstawowym

Question 10

Izotopy

Answer 10

odmiany tego samego pierwiastka o takiej samej liczbie p+ (liczba atomowa [Z]), a o różnej liczbie neutronów (liczba masowa[A])

Question 11

Nuklid

Answer 11

atom pierwiastka o dokładnie znanej liczbie p+ i n.

Question 12

Nukleony

Answer 12

protony i neutrony

Question 13

Kationy tworzą, … , a aniony …

Answer 13

+ metale
- niemetale

Question 14

Reguła oktetu

Answer 14

dążenie elektronów do uzyskania 8 elektronów walencyjnych

Question 15

średnia masa (pierwiastka)

Answer 15

(A1 * % + A2 *%) / 100%

Question 16

Maksymalna liczba elektronów na powłoce

Answer 16

2 * n^2 (n - numer powłoki)

Question 17

maleją siły wiążące elektrony z jądrem, gdy …

Answer 17

wzrasta energia elektronu

Question 18

Rdzeń atomu

Answer 18

wewnętrzne powłoki elektronowe i jądro atomu,
(bez powłoki walencyjnej)

Question 19

powłoka elektronowa

Answer 19

zbiór elektronów o zbliżonych energiach

Question 20

deekstytacja

Answer 20

elektron oddaje energię, przez co spada na powłokę bliżej jądra atomu

Question 21

ekstytacja

Answer 21

elektron pochłania energię, przez co przeskakuje na powłokę dalej atomu

Question 22

Podstawy mechaniki kwantowej

Answer 22

1. Wśród powłok można podzielić elektrony na mniejsze zespoły o równej energii.
2. Kolejne powłoki oznaczamy symbolami (K, L, M, N, O, P, Q)
3. Na podpowłokach maksymalnie może znajdować się konkretna parzysta liczba elektronów. Począwszy od 2 elektronów na pierwszej podpowłoce zwiększając liczbę, co 4 elektrony z każdą kolejną podpowłoką.
4. Liczba podpowłok jest równa numerowi podpowłoki.

Question 23

Podpowłoki

Answer 23

s^2, p^6, d^10, f^14,
(g^18, h^22 - powłoki teoretyczne)

Question 24

Zakaz Pauliego

Answer 24

W atomie nie mogą istnieć dwa e- o identycznych wartościach wszystkich 4 liczb kwantowych. E- muszą się różnić przynajmniej 1 z nich.

Question 25

Reguła Hunda

Answer 25

przedstawia sposób zapełniania orbitali znajdujących się w jednej podpowłoce. Najpierw orbitale zajmowane są niesparowanymi (pojedynczymi) elektronami.

Question 26

Bloki

Answer 26

grupa 1,2 i Hel - blok s: ns
grupy 3 -12 - blok d: ns (n-1)d
grupy 13 - 18 - blok p: ns np
lantanowce i aktynowce - blok f: ns (n-2)f

Question 27

Skrócona konfiguracja elektronowa

Answer 27

wykorzystuje konfiguracje gazu szlachetnego z poprzedzającego okresu.

Question 28

Wyjątki konfiguracyjne

Answer 28

przeskok e- pomiędzy podpowłokami zapewniający trwalszą konfigurację np. Cu, Cr, Ni, Mo, Ag, Au, Pt

Question 29

Wzbudzenie

Answer 29

Rozerwanie pary e- i przeskoku na najbliższą podpowłokę o zbliżonej energii.

Question 30

Nie mają możliwości wzbudzenia:

Answer 30

N, O, F

Question 31

Kationy

Answer 31

ich konfigurację atomową ustala się przez usuwanie kolejnych e- z macierzystego atomu zgodnie z kolejnością podpowłok.

Question 32

Aniony

Answer 32

dodajemy e- do momentu uzyskania konfiguracji atomowej najbliższego helowca kończącego okres tablicy mendelejewa.

Question 33

Hipoteza Brogile’a

Answer 33

-elektron posiada dualistyczny charakter (korpuskularno - falowy) to znaczy, że w zależności od czynników zewnętrznych, zachowuje się jak cząstka (korpuskuła) lub fala.

Question 34

Zasada nieozaczoności Heisenberga

Answer 34

nie można jednocześnie oznaczać połażenia i pędu e- w atomie. Możemy mówić tylko o prawdopodobieństwie znalezienia e- w chmurze elektronowej.

Question 35

Główna liczba kwantowa (n)

Answer 35

określa energię e- w atomie oraz położenie na konkretnej powłoce.

Question 36

Poboczna (orbitalna) (l)

Answer 36

określa kształt orbitalu, na którym znajduje się dany e- i wskazuje konkretną podpowłokę.

Question 37

Magnetyczna liczba kwantowa (m)

Answer 37

wskazuje konkretny orbital, na który znajduje się e-/

Question 38

Spinowa (s)

Answer 38

spin e-, a s= 1/2 (ZAWSZE)

Question 39

Magnetyczna spinowa

Answer 39

1/2 lub -1/2

Question 40

Chmura elektronowa

Answer 40

rozkład gęstości ładunków ujemnych.

Question 41

Radionuklid

Answer 41

nuklid promieniotwórczy, nietrwały

Question 42

Izotopy wodoru

Answer 42

Izotop_nazwa_ilość w środowisku_masa
* 1/1H_Prot / Proton_99,9%_1u
*2/1D_Deuter_0,015%_2u
*3/1T_Tryt_ilości śladowe_3u

Question 43

Czas połowicznego rozpadu (półtrwania)

Answer 43

• średni czas po którym połowa jąder danego izotopu ulega przemianie (rozpadowi).

Question 44

Promieniotwórczość naturalna

Answer 44

samorzutna przemiana jądra atomu w inne, połączona z emisją promieniowania. Zachodzi dla jąder od Z=83.

Question 45

Liczby magiczne

Answer 45

2, 8, 20, 50, 82, 126

Question 46

Promieniowanie α, β, γ,neutronowe (na jakich materiałach się zatrzymuje)

Answer 46

α - papier
β - aluminium 1mm
γ - ołów 15 mm
neutronowe - beton

Question 47

Promieniowanie α, β, γ (w polu magnetycznym…)

Answer 47

α - przyciągane przez ładunek ujemny
β - przyciągane przez ładunek dodatni
γ - elektrycznie obojętne

Question 48

Rozpad α

Answer 48

a/z X —> a-4/z-2 Y+ 4/2 He

Question 49

Rozpad β-

Answer 49

a/z X —> a/z+1 Y+ 0/-1 e

Question 50

Promieniowanie β-

Answer 50

strumień e- poruszających się z prędkością światła.

Question 51

Przemiana β+

Answer 51

• rozpad promieniotwórczy jądra połączony z emisją pozytonu (cząstki β+)
• ulegają izotopy promieniotwórcze wytworzone sztucznie.
  a/z X —> a/z-1 Y + 0/1e [+ ν (neutrino)]

Question 52

Wychwyt K

Answer 52

• wychwyt e- z powłoki K (EC - electron capture)
• należy do przemian β
• a/z X + 0/-1 e —> a/z-1 Y
• zawsze uczestniczy promieniowanie γ

Question 53

Promieniowanie γ

Answer 53

• większości przemian jądrowych towarzyszący wypromieniowaniu nadmiaru energii w postaci promieni γ.
  1. nietrwały izotop
  2. przemiana jądrowa
  3. izotop jest w stanie wzbudzonym
  4. gdy przechodzi do stanu podstawowego wytwarza promienie γ