dosbarthiad a bioamrywiaeth

Question 1

beth yw fertebratau?

Answer 1

anifeiliaid gyda asgwrn cefn

Question 2

beth yw infertebratau?

Answer 2

anifeiliaid heb asgwrn cefn

Question 3

pwy dyfeisiodd dosbarthu?

Answer 3

carlus linneas

Question 4

pam cafodd dosbarthu ei ddyfeisio?

Answer 4

er mwyn gwneud yn haws i astudio pethau

Question 5

sut ydy pethau byw yn cael ei ddosbarthu yn ol?

Answer 5

nodweddion ffisegol - neu - trwy proffilio dna

Question 6

beth yw’r pum teyrnas?

Answer 6

anifail, bacteria, planhigion, ffwng, organebau ungellog

Question 7

beth ydy enwau gwyddonol yn gwneud?

Answer 7

osgoi drystwch ar draws y byd (llawer o enwau gwahanol am yr un peth mewn ieithoedd gwahanol)

Question 8

beth yw’r damcaniaeth detholiad naturiol?

Answer 8

• mwtaniad
• amrywiad
• goroesi
• atgenhedlu
• pasio’i genynnau i’r epil

Question 9

sut ydy’r jiraff wedi mwtani?

Answer 9

• mwtaniad = genyn newydd yn cael ei greu i wneud jiraffod gyda gwddf hir

Question 10

sut ydy’r jiraff wedi amrywio?

Answer 10

• amrywiad = rhai gyda gwddf hir, rhai ddim

Question 11

sut ydy jiraffod yn goroesi?

Answer 11

• goroesi = gwddf hir yn goroesi, gwddf byr yn marw (dim digon o bwyd)

Question 12

sut ydy’r jiraff yn atgenhedlu?

Answer 12

• atgenhedlu = byw digon hir i atgenhedlu

Question 13

beth sy’n digwydd wrth i’r jiraffod atgenhedlu?

Answer 13

• pasio’r genyn gwddf hir i’r epil

Question 14

beth yw chwyn yn gwneud?

Answer 14

cystadlu gyda cnydau (crops) am mwynau, dwr, golau, lle i dyfu

Question 15

beth ydy mwy o chwyn yn arwain i?

Answer 15

llai o cnydau

Question 16

beth yw’r camau peirianeg geneteg ffa soya?

Answer 16

1. darganfod y genyn o’r cromosom
2. tynnu’r plasmid (cylch o dna) o bacteria
3. torri bwlch bach yn y plasmid
4. rhoi’r genyn mewn i’r plasmid
5. rhoi’r plasmid efo’r genyn mewn i firws
6. creu miliynau o gopiau
7. rhoi genyn mewn i’r ffa soya

Question 17

beth yw anfanteision peirianeg geneteg?

Answer 17

effaithiau hir dymor ar iechyd + effeithio rhywogaethau eraill

Question 18

beth yw manteision peirianeg geneteg?

Answer 18

chwystrelli’r holl cae + ddim yn lladd y soya

Question 19

beth yw cynefin?

Answer 19

y man lle mae organeb yn byw

Question 20

beth yw cynefin y llwynog arctig fel?

Answer 20

eira, oer iawn, dim llawer o fwyd

Question 21

beth yw cynefin y llwynog ffennec fel?

Answer 21

tywod, poeth a sych iawn, diffyg bwyd a dwr

Question 22

beth yw ystyr addasiadau morffolegol?

Answer 22

newidiadau i’r corff - e.e. crafangau miniog, ffwr cuddliw, blew trwchus

Question 23

beth yw ystyr addasiadau ymddygiadol?

Answer 23

newid mewn ymddygiad - e.e. mudo (migrate), gaeaf gysgu (hibernate)

Question 24

beth yw ystyr cystadleuaeth mewnrywogaethol?

Answer 24

cystadleuaeth rhwng aelodau o’r un rhywogaeth

Question 25

beth yw’r 2 enghraifft o cystadleuaeth rhyngrywogaethol?

Answer 25

e.e. cystadlu am cymar (mate) - 2 llew gwrw yn cystadlu i fod yn ‘alpha male’
e.e. peacocks - gwrw gyda phlu lliwgar i denu cymar