DNA en overerving

Question 1

Waar bevindt het DNA zich?

Answer 1

In onze chromosomen die zich in de kern van de cel bevinden

Question 2

Uit welke stof bestaat een chromosoom? (1)

Deze stof bestaat uit (2):

Answer 2

Chromatine

DNA + eiwitten (histonen)

Question 3

Wat is DNA precies?

Answer 3

Een erfelijk materiaal met een zelf-replicerend vermogen en bestaat uit genen

kan repliceren (replicatie); DNA polymerase (enzym)
Voorbeeld: bij celdeling worden beide strengen gekopieerd d.m.v. DNA polymerase

Question 4

Wat vormen genen en waar coderen ze voor?

Answer 4

Genen vormen de blauwdruk voor het lichaam en coderen voor alle eiwitten

Question 5

Er bevindt zich zo’n 2 meter DNA per cel. Het ligt sterk opgerold rondom vele eiwitten. Hoe worden deze eiwitten genoemd?

Answer 5

Histonen

Question 6

De DNA streng bestaat uit een lange keten met een dubbele helix. Waardoor wordt deze keten gevormd en hoe wordt de dubbele helix ook wel genoemd?

Answer 6

Suikermolecuul(blauw) en fosfaatgroep(geel)

Backbone DNA

Question 7

De dubbele helix (backbone) bestaan uit 4 basen. Welke zijn dit en waarmee vormen zij een paar?

Answer 7

A = adenine 
T = thymine 
G = guanine 
C = cytosine 

A gaat samen met T
G gaat samen met C

andersom gaat niet

Question 8

(DNA) Replicatie en wat is hiervoor nodig? (2)

Answer 8

1. Kopiëren van beide DNA-strengen bij de celdeling: DNA synthese
2. DNA polymerase

Question 9

DNA polymerase =

Answer 9

Een enzym die nodig is om het kopieerproces in gang te zetten

Question 10

Leg transcriptie uit in 4 stappen:

Answer 10

Transcriptie: eerste stap in het aanmaken van eiwitten

• De anti-sense streng van DNA wordt afgelezen (de mal waarop mRNA koppelt);
• Er wordt een letterlijke kopie gemaakt (van de sense streng) in de vorm van mRNA;
• RNA polymerase benodigd (enzym*);
• mRNA gaat verbolgens naar ribosoom waar eiwit

= het maken van eiwitten waarbij er een mRNA
molecuul wordt gevormd door het aflezen van de anti-sense streng
van het DNA (1 DNA streng nodig om mRNA molecuul te
produceren)

Question 11

RNA polymerase =

Answer 11

Een enzym die nodig is om het transcriptieproces in gang te zetten

Question 12

RNA verschilt iets van DNA, wat zijn de verschillen? (3)

Answer 12

1. Heeft een OH groep meer
2. In het RNA wordt T vervangen door U
3. RNA bestaat uit een enkele helix

Question 13

Hoe gaat de productie van een eiwit in zijn werking?

Answer 13

Het start bij het DNA > DNA bevat alle genen waar de code voor eiwitten in zit > voor het maken van eiwitten is transcriptie nodig > DNA wordt omgezet naar RNA (in de kern) > mRNA kan de kern verlaten > mRNA molecuul is ontstaan met een bepaalde code > Translatie is nodig om de code om te zetten in een eiwit (cytoplasma)

Question 14

Waaruit bestaan eiwitten en wat zijn dit?

Answer 14

Uit een keten van aminozuren: dit zijn de kleinste bouwstenen van een eiwit, het is het ruwe eiwit (is nog niet functioneel)

Question 15

Wanneer kan een eiwit als functioneel worden beschouwd?

Answer 15

Als de keten van aminozuren in een bepaalde patroon is opgevouwen of pas na samenstelling met een ander eiwit

Question 16

Een eiwit wordt gevormd door 4 verschillende eiwitstructuren. Welke zijn dit en wat doen ze?

Answer 16

1. primaire structuur =aminozuren in een bepaalde volgorde
2. secundaire structuur = eiwit wordt gevouwen in een bepaald patroon: helix of sheet
3. tertiaire structuur =eiwit wordt gevouwen in een ruimtelijke structuur om functioneel te zijn
4. quaternaire structuur =samenstelling van eiwitten voor een bepaalde functie

Question 17

Genen zijn overerfbaar. Wat bepaalt het genotype?

Answer 17

Alle genen die je hebt

Question 18

Wat bepaalt het fenotype?

Answer 18

De genen coderen voor eiwitten en die eiwitten bepalen je uiterlijke verschijningsvorm (oog-, haarkleur, bloedgroep)

Question 19

genotype XX =

genotype XY =

Answer 19

Fenotype vrouw

Fenotype man

Question 20

Wat zijn allelen?

Uit hoeveel allelen bestaat een gen?

Answer 20

Allelen zijn de varianten waarin een gen kan voorkomen. Dubbele genen worden allelen genoemd
Elk gen heeft 2 allelen (1 van je vader en 1 van je moeder)

Question 21

Er bestaan dominante en recessieve allelen:

• Recessief allel =
• Dominant allel =

Answer 21

• komt alleen tot uiting als je er 2 van hebt

- domineert altijd over het recessieve allel (bij 1 allel ziek)

Question 22

Intermediar =

Answer 22

onvolledige dominantie: mengvorm (bijvoorbeeld bij bloemen)

Question 23

Co-dominantie =

Answer 23

Beide allelen even dominant. Bijvoorbeeld bloedgroep: AB

Question 24

Autosomale overerving =

Heterosomale overerving =

Answer 24

overerving die niet X-gebonden is

overerving die wel X-gebonden is

Question 25

• Dominant aandoening/genetisch =

- Recessief aandoening/genetisch =

Answer 25

ziekte komt bij 1 afwijkend allel al tot uiting

ziekte komt pas bij 2 afwijkende allelen tot uiting

Question 26

Leg translatie uit in 3 stappen

Answer 26

Tweede stap

1. Vindt plaats in ribosoom
2. tRNA bevat het anticodon en leest een codon van mRNA;
3. Translatie is het vertalen van de code naar een eiwit (dus de tRNA koppelt met zijn anticodon en koppelt hier een aminozuur aan).

Translatie gebeurd in de ribosomen (ruwER) basenvolgorde in het mRNA wordt vertaald in de aminozuurvolgorde in een eiwit. Dit gebeurd op
de ribosomen

mRNA wordt afgelezen door tRNA
Het eiwit wordt gevormd (keten van aminozuren).
Wanneer eiwitten in het cytosol nodig zijn, worden deze in het cytosol aangemaakt in plaats van in het ruwER.

Question 27

Hoe worden meerdere aminozuren achter elkaar genoemd?

Answer 27

Polypeptide keten

Question 28

Wat gebeurt er met het ruw eiwit vanuit de ribosomen?

Answer 28

Ze gaan naar het golgi-apparaat en worden hier gevouwen

Question 29

Van de 64 codons zijn er 3 die niet coderen voor een aminozuur. Wat doen zij wel?

Het codon voor ‘start’ codeert wel voor een aminozuur, zodat eiwitten vaak met hetzelfde
aminozuur beginnen. Welke code + aminozuur is dit?

Answer 29

Zij fungeren als start / stop codon

Universeel: AUG = aminozuur Met

Question 30

Wat is Replicatie?

Answer 30

kopie van beide strengen (enzym: DNA polymerase)

Question 31

mRNA makes ‘sense’ van het transcriptieprocess:

Answer 31

• DNA bevat de code voor het eiwit en dat is niet zomaar gemaakt
  daarbij is er een tussenstap voor nodig (=mRNA)
• De ene DNA streng koppelt los van de andere DNA streng.
• Sense streng= de DNA streng die de echte code voor het eiwit bevat
• RNA heeft 4 bases: A = adenine vormt altijd een paar met U = uracil, G =
  guanine vormt altijd een paar met C = cytosine