diagnostyka układu krwiotwóczego Flashcards
Funkcje krwi:
dostarcza do tkanek i komórek organizmu tlen i substancje odżywcze
pobiera z komórek dwutlenek węgla i inne zbędne produkty przemiany materii
transportuje związki regulujące pracę organizmu
zwalcza czynniki chorobotwórcze
bierze udział w regulacji temperatury ciała
FIZJOLOGIA TERMOREGULACJI
bierze udział w utrzymaniu homeostazy organizm
hemopoeza -
proces wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi
zachodzący w układzie krwiotwórczym (szpik) poprzez proliferację i dojrzewanie
komórek macierzystych.
rodzaje szpiku
- Szpik kostny czerwony – wykazujący największą aktywność krwiotwórcza (ok. 50%
ogólnej masy szpiku u ludzi zdrowych) - Szpik kostny galaretowaty – barwy brunatnej, o mniejszej aktywności
krwiotwórczej, postać przejściowa pomiędzy szpikiem czerwonym a żółtym - Szpik kostny żółty – praktycznie nieczynny krwiotwórczo, o barwie żółtej,
w wyglądzie przypominający tkankę tłuszczową
pobieranie szpiku - ilość
0,5 - 1 ml
procedura pobrania szpiku
- znieczulenie miejscowe
- wykonuje TYLKO lekarz
- aspiracja do strzykawki specjalną igłą z zachowaniem warunków aseptycznych
miejsca pobrania szpiku u dzieci
- wyrostek kolczysty kręgu
- kość piętowa
- trzon kości piszczelowej.
miejsca pobrania szpiku u dorosłych
- rękojeść mostka
- górna część trzonu mostka
- talerz kości biodrowej w okolicy 2,0 cm poniżej i 2,0 cm ku tyłowi od przedniego górnego kolca
linie komórkowe szpiku kostnego
- linia czerwonokrwinkowa (erytrocytarna): krwinki czerwone (erytrocyty),
l- inia granulocytarna (mielocytarna): granulocyty obojętnochłonne (neutrofile), kwasochłonne (eozynofile), zasadochłonne (bazofile), - linia monocytarna: monocyty,
- linia płytkotwórcza (trombocytarna): płytki krwi (trombocyty),
- linia limfocytarna: limfocyty
szereg czerwonokrwinkowy
komórka pnia szpiku
proerytroblast
erytroblast zasadochłonny
erytroblast polichromatofilny
erytroblast ortochromatofilny
retikulocyt
erytrocyt
retikulocyt
pierwsza forma w szeregu czerwonokrwinkowym bez jądra kom,
pozostałości RNA, rybosomów mitochondriów
wartości referencyjne retikulocytów
Dorośli 5-15% (‰ )
Noworodki 6-30%(‰ )
o mogą występować we krwi na obwodzie
parametry retikulocytowe:
RMI- wskaźnik dojrzałości retykulocytów
CHr- średnia zawartość hemoglobiny w
retikulocytach
retikulocytopenia
RETYKULOCYTOPENIA
zmniejszenie liczby retikulocytów we krwi obwodowo poniżej < 5‰
oznacza niedoczynność erytropoetyczną szpiku kostnego
* na urządzeniach retikulocyty są policzone jako limfocyty, więc uwaga na wynikach
co to normocyt
=prawidłowy erytrocyt
budowa normocytów
bezjądrzasta komórka o kształcie dwuwklęsłego dysku
wewnętrzny szkielet błonowy erytrocytu
o sprężyste aktyna i spektryna
pozbawiona organelli komórkowych
właściwości normocytów
- zdolność zmiany kształtu umożliwia przeciskania się przez włośniczki
- pełni funkcję transportową
- głównym składnikiem jest hemoglobina
- żyje w krążeniu ok. 120 dni
szereg płytkotwórczy
komórka pnia szpiku
megakarioblast
promegakariocyt
megakariocyt zasadochłonny
megakariocyt kwasochłonny
megakariocyt z płatowatym jądrem
trombocyt
trombocyty -
to fragmenty cytoplazmy megakariocytów zawierające ziarnistości i szklistą otoczkę
ile żyje średnio trombocyt
czas życia płytek wynosi 7-11 dni
funkcje plytek krwi, skutki nadmiaru i niedoboru
biorą dział w procesie krzepnięcia krwi
ich niedobór lub defekt czynnościowy warunkują niektóre typy skaz krwotocznych
zwiększona ilość usposabia do powikłań zakrzepowych
ile płytek uwalnia jeden megakariocyt w 1h i co się z nimi dzieje po uwolnieniu
w ciągu godziny jeden megakariocyt uwalnia 200-1000 trombocytów, które po
uwolnieniu pozostają przez 2 dni w śledzionie tworząc w niej częściowo
niewymienialną pulę
inną część stanowi pula wymienialna zawierająca ok. 30% płytek znajdujących się w
krążeniu
wartości referencyjne nadpłytkowości
o nadpłytkowość pierwotna: PLT14>600 x 10^9/L
o nadpłytkowości wtórne: PLT najczęściej 400-600 x 10^9/L
nadpłytkowość -
nadmierny wzrost liczby płytek krwi we krwi obwodowej, a w mielogramie
wzmożona megakariopoeza
jak nadpłytkowość sprzyja procesom zakrzepowym i zatorowym
na skutek wzmożonej adhezji i agregacji płytek krwi