De rest Flashcards
3 verantwoordelijkheden beroepsethiek
professionele, functionele en persoonlijke verantwoordelijkheid
Wat is beroepsethiek?
▪Vorm van ideologie die met het beroep van een professional gepaard gaat
▪“Het geheel van waarden, normen, gedragingen en verhoudingen met de samenleving dat het vertrouwen van mensen in artsen ondersteunt en rechtvaardigt’”
▪Medische beroepsethiek gaat over de goede manieren van handelen van artsen in de gezondheidszorg
Waarin komt beroepsethiek onder andere tot uitdrukking?
opleidingen, beroepsverenigingen, beroepsopvatting, richtlijnen, wetten en de artseneed
Professionele verantwoordelijkheid
- opleidingen,
- beroepsverenigingen,
- beroepsopvatting,
- richtlijnen,
- wetten en de artseneed.
Persoonlijke verantwoordelijkheid
- Relaties
- Persoonlijke opvattingen
Functionele verantwoordelijkheid
- Instituut
- Instelling
- Collegialiteit
- Werkrelatie
- Huisregels
Eed van Hippocrates
- Eed was vooral bedoeld om te onderscheiden tussen kwakzalvers en ‘echte’ genezers die het vertrouwen van patiënten verdienden
- Beoefening van de geneeskunst stelt morele eisen aan de beoefenaar
- Nadruk op relaties, collegialeverhoudingen
Artseneed (1878)
- Eed vooral bedoeld om monopolie op geneeskunst te rechtvaardigen
- Alleen beroepsgeheim behouden
- Opvattingen van de patiënt zijn niet relevant: ‘de arts heeft de plicht alles aan te grijpen en alles op te zoeken wat tot het wekken van verwachtingen kan dienen en wat den blik kan afleiden van de zich samenpakkende wolken’. (K)NMG, 1936)
- Gevaren en grenzen geneeskunde niet erkend/gezien
Artseneed: vervolg (20e eeuw)
- Meer aandacht voor slachtoffers medisch technische macht
- Meer aandacht voor gevaren geneeskunde
- Meer aandacht voor gevaren wetenschappelijk onderzoek: verklaring van Helsinki (1964)
- Van medische macht naar erkenning grenzen
Artseneed (2003)
- Geen wet meer: vrijwillig →symbool
- Patiënt speelt centrale rol
- Belangrijke symbolische waarde: formele toetreding tot gemeenschap
- Geeft weinig praktisch houvast
Vier ethische principes
- Niet-schaden
- Weldoen
- Respect voor autonomie
- Rechtvaardigheid
Professionele standaard
Algemeen aanvaarde opvattingen over een (bepaald deel van) de geneeskunde: ‘handelen zoals van een gemiddeld ervaren en bekwame beroepsgenoot in gelijke omstandigheden had mogen worden verwacht’
Ethiek
▪ Waarden/idealen (bv beroep doen op eigen verantwoordelijkheid in kader Corona!)
▪ Niet afdwingbaar
▪ Gaat vooraf aan recht
▪ Continu proces van ‘discussie, zoeken naar consensus’ in beroepsgroepen, maatschappij
▪ Niet alle ethiek in rechtsregels
Recht
▪ Normen
▪ Nodig om waarden te realiseren
▪ Afdwingbaar/ sancties
▪ Consensusvorming: gestolde ethiek (maatschappelijk-beroepsmatig-politiek compromis)
Wat hoort naast normen nog meer bij beroepsethiek?
Competenties en cultuur
Wat voor druk ervaart de gezondheidszorg?
- Schaarste
- Diversiteit/pluriformiteit
- Marktwerking
- Wensen van de patiënt
Galenus
ca. 130-215
Hij is de onderbouwer van de sappenleer > gele gal, zwarte gal, bloed en slijm
Hij dacht na over de betekenis en de rol van de geneeskunde
Traditionele doelen geneeskunde
- Behoud van leven
- Het bestrijden van ziekte
- Het verlichten van pijn
Medicalisering
Steeds meer dingen worden over het medische domein getrokken
VB:
1. vroeger werd je gewoon zwanger, tegenwoordig begint de zorg al preconceptioneel
2. Vroeger was ouder worden normaal, nu is ouder worden een ziekte
Nieuwe doelen geneeskunde
- Preventie van ziekte en letsel, bevordering en behoud van gezondheid
- Verlichten van pijn en lijden, veroorzaakt door aandoeningen
- Genezing en verzorging van zieken en zorg voor diegenen die niet genezen kunnen worden
- Vermijden van vroegtijdige dood en nastreven van vreedzame dood
- Preventie van ziekte en letsel, bevordering en behoud van gezondheid
- preventieve geneeskunde
- gezondheidsvoorlichting en -opvoeding
- Verlichten van pijn en lijden, veroorzaakt door aandoeningen
Lijden komt niet alleen door ziekte, maar ook door behandelingen
Lijden komt niet alleen door fysieke symptomen
> Lijden betreft de hele persoon en gaat veel verder dan alleen het bestrijden van pijn
- Vermijden van vroegtijdige dood en nastreven van vreedzame dood
Niet te snel stoppen met behandeling, maar ook niet koste wat het kost de dood vermijden. Stervensbegeleiding en palliatieve zorg
In de geneeskunde doen we ook dingen die niet onder curatieve, preventieve en palliatieve geneeskunde vallen, namelijk:
- Voorspellende geneeskunde
- Transformerende geneeskunde
Verschil dringend advies en een plicht
Een dringend advies is geen wet voor, geen rechtsnorm
> een plicht wel
Rechtsnorm
Schrijft gedrag of handelswijzen voor, is ergens gepubliceerd en moet voor iedereen kenbaar zijn
> het moet afdwingbaar zijn
Functies van het recht
- Orde houden
2. Beschermt kwetsbaren
Gezondheidsrecht
Regels met betrekking tot gezondheidszorg en ander recht voor zover van toepassing op verhoudingen in de gezondheidszorg
> Gezondheidszorg kent heel veel wet- en regelgeving
Wanneer mag je jezelf arts noemen?
Als je staat ingeschreven in het BIG register
Welke twee grondrechten zijn erg belangrijk binnen de gezondheidszorg/
- Artikel 10 > recht op privacy
2. Artikel 11 > onaantastbaarheid van het lichaam
Op welke wijze moet informatie gegeven worden?
- Op duidelijke wijze
- In principe mondeling
- Schriftelijke informatie als aanvulling op verzoek patiënt
> afhankelijk van de situatie kan er een zwaardere informatieplicht gelden
Toestemming
Mondeling volstaat tenzij in een wet staat dat schriftelijk noodzakelijk is, bijv. wetenschappelijk onderzoek
Welke factoren hebben te maken met de verschuiving van sterfte op jonge leeftijd naar oude leeftijd?
- Hygiëne
- Schoon drinkwater !!!
> Heeft te maken met hoe de samenleving zich ontwikkelt en hoe ziektefactoren worden aangepakt
Consequenties lagere levensverwachting van lager opgeleiden
- Hogeropgeleiden kunnen langer doorwerken dan mensen met een lagere opleiding
- Ook tijdens de zwangerschap komen er meer problemen voor bij vrouwen met een lager opleidingsniveau
- Hoger opgeleiden krijgen ziektes minder, overlijden erdoor minder en worden dus ouder
> Gezondheidszorg is klaarblijkelijk niet geheel in staat om dit verschil op te lossen
Preston curve
Exponentieel verband tussen welvaart en levensverwachting
Ziektebeloop
A: het moment waarop verhoogd risico ontstaat
B: het moment waarop de eerste detecteerbare veranderingen in het lichaam
C: het moment waarop de patiënt voor het eerst waarneembare verschijnselen heeft
D: het moment waarop het beloop van de ziekte niet meer te beïnvloeden is en een slechte afloop heeft
Primaire preventie
Proberen A en B te voorkomen