DD Diarree & IBD Flashcards
In welke globale oorzaken kunnen we diarree klachten verdelen?
- Inflammatoir (infectieus, niet infectieus)
- Osmotisch
- Secretoire
- Dysmotiliteit
- Medicamenteus
Wat zijn inflammatoire oorzaken voor diarree?
Infectieuze gastro-enteritis op basis van:
- Viraal:
- Noro-, rota-, adeno- of astrovirus. - Bacterieel (toxisch):
- Clostridium difficile
- Staphylococcus aureus - Parasitair
- Giardia lamblia
Niet infectieus:
- IBD
- Ischemie (colitis)
- Maligniteit (vaak als gevolg behandeling)
Wat zijn osmotische oorzaken voor diarree?
- Lactose intolerantie (lactosemalabsorptie): melksuiker, geen of onvoldoende lactase productie dunne darmwand, lactose komt onverteerd in de dikke darm terecht, darmflora, gaan lactose ‘vergisten’.
- Short bowel syndrome: tekort aan functionerend (dunne) darmweefsel, spreken hiervan wanneer <2 meter dunne darm weefsel, malabsorptie, adaptatie
- Non-absorbables
- Bacteriële overgroei (SIBO): kan door veranderde anatomie (operatie) of verstoorde darmpassage
- Coeliakie: auto-immuunziekte, overgevoeligheid voor gluten leidend tot beschadiging van de darmvlokken
- Alvleesklierinsufficiëntie: tekort schieten in aanmaak hormonen en enzymen
Wat zijn secretoire oorzaken van diarree klachten?
- Neuro-endocriene hormonen (NET’s): zeldzame tumoren die hun oorsprong hebben in het neuro-endocriene systeem. Bij NET groeien deze cellen ongeremd en kunnen ze hormonen en hormoonachtige stoffen produceren.
NET kunnen overal in het lichaam voorkomen, maar ontstaan meestal in het maag-darm kanaal, de alvleesklier en de longen.
Wat zijn dysmotiliteitsoorzaken van diarreeklachten?
- IBS: verstoring van met name de dikke darm, te veel of te weinig bewegingen, wordt steeds meer gezien als verstoring hersen-darm-as
- Amyloïdose: stapelingsziekte (voorstadium beenmergkanker) waarbij eiwitten, die het lichaam voortdurend aanmaakt, in een verkeerde vorm worden gevouwen. Ze stapelen zich op in organen en weefsels en veroorzaken zo schade.
- Diabetes
Wat zijn medicamenteuze oorzaken voor diarree klachten?
- Opiaten (morfine-achtigen)
- Ontstekingsremmers (NSAIDs)
- Antibiotica
- Metformine
Wat is IBD?
De term IBD staat voor inflammatory Bowel Disease. Dit staat voor chronische darmziekten die gepaard gaan met ontstekingen, waartoe de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa behoren. Zowel de ziekte van Crohn als Colitis ulcerosa zijn allebei auto-immuunziektes.
Wat is het belangrijkste verschil tussen IBD en Colitis Ulcerosa?
Het belangrijkste verschil tussen de twee ziektebeelden is de plek waar het voorkomt: de ziekte van Crohn kan voorkomen in het gehele GI-tract: van mond tot kont (komt met name voor in het terminale ileum) waarbij aangetaste gebieden (zogenaamde skip lesions) vaak los verspreid zijn. Collitis ulcerosa kan daarentegen alleen voor komen in het colon (het rectum is altijd aangedaan) in een aaneengesloten gebied.
Daarnaast is bij collitis ulcerosa alleen de
slijmvlieslaag van de darmwand ontstoken. Bij de ziekte van Crohn kan de ontsteking in alle lagen van de darmwand doordringen.
Wat is de epidemiologie van IBD?
Openbaart zich meestal
tussen de 15-30 jaar.
Daarnaast heeft colitis ulcerosa rond 60e levensjaar een tweede incidentiepiek.
Wat zijn oorzaken en risicofactoren voor IBD?
- Idiopatisch
- Mogelijke combinatie van genetische factoren
- Dieet
- Bacteriële flora en auto-immuniteit
Risicofactoren:
1. Positieve familieanamnese
2. Roken (IBD)
3. Stoppen met roken (collitis ulcerosa):
roken lijkt een beschermend
effect te hebben tegen het
ontstaan van de ziekte en
hevigere ziekteactiviteit
Wat zijn algemene symptomen voor IBD? en welke specifieke symptomen staan op de voorgrond bij Crohn/Colitis ulcerosa?
- Systemisch: koorts, verminderd gewicht, vermoeidheid, anemie.
- Extra-intestinale symptomen (komen vaker voor bij Crohn): uveïtis, artritis, erythema nodosum, pyoderma gangrenosum.
Chron: Buikpijn op de voorgrond, (bloederige) diarree en aften in de mond. Malabsorptie, obstipatie, ileus en anale klachten (fissuur, fistel en skin tags).
Colitis ulcerosa: Diarree met bloedbijmenging en slijm op de voorgrond (tot 10x per dag), koliekpijn en incontinentie.
Wat zijn LO bevindingen die je kun vinden bij IBD en specifiek voor Chron/Colitis ulcerosa?
- Systemisch: verhoogde
temperatuur, bleke sclerae,
verlaagd gewicht
Chron: aften in de mond, anale
klachten (fissuur, fistel, skin
tags) malabsorptie,
gevoelige buik
Colitis ulcerosa: gevoelige buik, rectaal
toucher: bloed
Wat is het AO voor het aantonen van IBD? en wat zijn de specifieke bevindingen bij Crohn/Colitis ulcerosa?
Kan eventueel calprotectine
meten in de ontlasting of
echo etc. maar dat zijn
onttrekkende bewegingen, er dient gelijk
(ileo)coloscopie gedaan te worden en een biopt te nemen.
Chron: aftoïde ulcera, longitudinale ulcera
(“cobblestone”), skip lesions. Biopt geeft granuloomvorming, aantasting gehele
darmwand
Colitis ulcerosa: erythemateuze
en oedemateuze mucosa, pseudopoliepen,
bloedingen, pussige ulcera. Biopt geeft dystrofie slijmvlies, aantasting beperkt tot
mucosa
Hoe worden Crohn/Colitis ulcerosa behandeld?
Bestaat in principe uit medicatie (remmen van de ontstekingen), vaak is het een kwestie van uitproberen wat het beste werkt.
Chron: ontstekingsremmers, immunosuppressiva, biologicals, anti-integrine
Colitis ulcerosa: mesalazine,
prednison of antiTNF
Wat te doen bij IBD wanneer medicatie niet voldoende helpt om de klachten te verminderen?
Wanneer medicijnen niet
voldoende helpen is een
operatie soms noodzakelijk.
Ook wanneer er een
vernauwing of afsluiting van
de darm is ontstaan.
