Davlatlar Flashcards
Mil.ανν. XX (2 ming yillik) asrda bu davlat tashkil topgan. Davlatning poytaxti qadimda “qonga botgan shahar” degan nom olgan. Nil. avv. XIII asrga kelib podsho Salomanasar davrida o’z qudratining cho’qqisiga erishgan.Asta sekin bu davlat ham zaiflashib, mil.avu VII asrga kelib Bobil va Midiya hujumidan keyin davlat zavolga yuz tutdi.
Ossuriya davlati
X asrda Movaurannahrning shimoliy hududlarini egallagach, Shosh atrofi, Farg’ona va Zarafshon vohasiga kelib o’rnalashgan. Keyinchalik o’troq tizimda yashaydigan xalqlarga birlashib ketgan.Poytaxti-Suyob
Qarluqlar
Davlatda ta’lim va fa’n rivojlangan, urbanizatciya darajasi 70% yaqinlashmoqda, sog’liqni saqlash va ijtimoiy ta’minotda yaxshi yo’lga qo’yilgan. Mamlakat yoshlar davlati hisoblanib, aholining yarimi 30 yoshdan kichik bo’lgan yoshlar ta’shkil qiladi. Zamonaviy muommalari ichida eng dolzarblari ishsizlik va inflyatsiya bo’lib qolmoqda.XVI-XVIII asrlarda dehqon xo’jaligining xonavayron bo’lishi ichki savdoning keskin kamayishiga olib kelgan.
Eron
Industrial – agrar davlatlar qatoriga kiradi. Uning yer osti qazilma boyliklari ancha katta miqdorni tashkil qiladi.Sintetik kauchik, to’qimachilik, oziq–ovqat sanoati,qurilish materiallari ishlab chiqarish va mashinasozlik
rivojlangan.
Armaniston
XX asr oxiri - XXI asr boshlarida mintaqaning eng qoloq mamlakati bo’lib, mamlakat aholisining asosiy qismi qishloq xo’jaligida band. Sanoat juda sust rivojlangan, mamlakat aholisining faqat 5% bu sohada. Uning chegarasi mustamlaka davrida sun’iy bo’lingan bo’lib, ko’plab et no-konfessional mojarolarga sabab bo’lmoqda.
Sudan
VII asr boshlarida Hindistonning shimolida tashkil etilgan yangi imperiya. Imperiya Gang vodiysi bo’ylab Sharqiy Panjobdan Bengal ko’rfazigacha bo’lgan hududlarni o’z ichiga olgan.
Xarsha davlati
XX asrning boshlarida G’arbiy Afrikadagi Fransiyaning mustamlakasi bo’lgan.Bu davlatda harbiy to’ntarishlar va qurolli mojarolar oqibatida fuqarolik urushi vujudga keladi. Faqat BMT aralashishi bilan keskinlik biroz yumshadi, ammo mamlakat iqtisodiyoti vayron bo’lgan edi.
Syerra-Leone
2016-yilda boshlangan urush davlatni iqtisodiy halokat yoqasiga olib keladi. Millionlab odamlar qochoqqa aylandi.
Liviya
Agrar-industrial davlat bo’lib, yerosti qazilma boyliklari boy, asosan, sintetik kauchuk, oziq-ovqat, qurilish materiallari ishlab chiqarishda yetakchi. Gruziya bilan munosabatlari murakkab, Eron bilan jiddiy geosiyosiy kelishmovchiliklar bor. Ozarbayjon va Turkiya bilan chegaralari amalda yopiq.
Armaniston
Savdo-sotiq sust rivojlanib, san’at asarlari va chiroyli ibodatxonalari bo’lmagan
Sparta
Mil.avv.III asrda asos solingan.Asosiy shaharlari Sirdaryo sohillari bo’ylab joylashgan davlat. Hududidan Buyuk ipak yo’lining Shimoliy tarmog’i o’tgan.Ibodatxonalar, istehkomlar, hunarmandchilik mahallalari barpo etilgan.
Qang’
O’rtayer dengizining sharqiy qirg’og’i bo’ylab hozirgi Livan hududida va Suriyaning bir qismida joylashgan qadimgi davlat
Finikiya
Xett
Hozirgi Suriya hududida vujudga kelgan.
Mitanni
Ushbu davlat mil.avv.3-mingyillikda Eronning janubiy-g’arbiy qismida, Mesopatamiya bilan chegarada vujudga kelgan. Bu davlatning poytaxti Suza shahri bo’lgan. Jahondagi eng qadimiy yozuvlardan biri yaratilgan.
Elam
Bu davlat O’rta Osiyo, Sharqiy Eron,Sharqiy Turkiston va Shimoliy Hindiston xalqlarini yagona davlatga birlashtirgan. O’rta Osiyoda V-VII asrlarda mavjud bo’lgan mustaqil hokimlar tobe bo’lgan.VI asrda butunlay parchalangan. V asrning 20-yillaridan VI asrning 70-yillarigacha hukmronlik qilgan.
Eftaliylar
Yuz ustunli zal qurilgan shaharni poytaxt qilgan davlat Mil.avv. IV asrda barham topadi
XIX asr o‘rtalarida Minglar sulolasi boshqargan davlat. 1876-yil tugatildi.
Qo’qon xonligi
O’rta asrlarda aholisining asosiy qismi qishloqlarda yashovchi jamoalaridan, jamoalar esa o’z navbatida yirik patriarxal oilalardan tashkil topgan davlat
Mali
Afrikada XIV asr oxiridan mustaqil faoliyat yurita boshlagan davlat.
Songai
Asteklar
Inklar
Agrar-industrial davlat bo’lib, aholisining asosiy qismi qishloqlarda yashadi. XIX asr oxirida hukmdorning asosiy tayanchi pomeshiklar hamda pravoslav cherkovi edi. XIX asr oxirida Germaniyaning xotirjamligiga putur yetkazgan davlat.
Rossiya
XIX asrda davlat kuchli milliy armiya, davlat apparati va yagona soliq tizimiga ega emas edi.XIX asrning oxiri - XX asrning boshlaridagi xalqaro ahvoli to’la ma’noda Rossiya va Buyuk Britaniya munosabatlariga bog’liq bo’lgan davlat.XX asr boshida ishlab chiqarish yo’q qoloq davlatga aylandi. 2008-yili MDHga qo’shilish istagini bildirgan, hozirda MDH Parlamentlararo assambleyasida kuzatuvchi maqomiga ega.XX asrning 90-yillarida musulmon bo’lmagan aholining o’z kiyimiga sariq belgi taqib yurishi haqidagi dekret jahon jamoatchiligining g’azabini keltirdi.
Afg’oniston
Gambiya
XIX asrning oxirida Nil daryosining boshlanishini ilmiy o’rganish bahonasida ochilib, mustamlakaga aylangan mamlakat.
Buganda
Bunoro
Uganda
Amir Temurning oltindan haykalchasini quydirib, “Yevropa haloskoriga” deb yozdirib qo’ygan davlat. Germaniyani birlashtirish yo’lidagi asosiy to’siq bo’lgan davlat.(1800-1870-yillarda) XX asr boshlarida temir rudasi qazib chiqarish bo’yicha AQSH va Germaniyani ortda qoldirgan.
Fransiya.
Yevropaning eng g’arbiy qismida joylashgan, Atlantika okeani bilan chegaradosh mamlakat.
Portugaliya
Yangi Davr boshlarida tarqoq knyazliklardan iborat davlatning ichki ishlarini katolik cherkovi hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’lgan. Juda katta yerlar, butun boshli shaharlar ham katolik cherkoviga qarashli bo’lib, indulgensiyachi ruhoniylar va cherkov soliqlarini yig’uvchilar butun mamlakat bo’ylab kezib yurardi.
Germaniya
Milodiy I asrda tashkil topgan.
Kushonlar
Ko’p sonli aholiga, yaxshi qurollangan va mashq ko’rgan kuchlarga ega bo’lgan davlat.Xitoy va Sharqning boshqa mamlakatlari bilan bo’lgan xalqaro savdoda muhim o’rin tutgan davlat. Mil.avv.2-1 asrlarda rivojlangan.
Davan
Mil.avv VII asrda tashkil topgan
Baqtriya
Sanga va Frot daryolar orasida joylashgan davlat.
Mesopatamiya
XIX asrning bu davlatida zo’ravonlikka asoslangan davlat boshqaruvi har qanday hurfikrlikni ta’qib qilardi.
Germaniya
Mil.avv.IV asrda Ahamoniylardan, milodiy III asrda Qang’ davlatidam ajralib chiqqan davlat.Turklar va Vizantiya bilan aloqa olib borgan.
Xorazm.
Kavkazorti, hozirgi Turkiya Sharqiy qismida va Armaniston hududlarida joylashgan davlat
Urartu
Yangi davrda bu mamlakatda davlat sanoat korxonalari qurilishlariga homiylik qildi. Asosiy sanoat korxonalari hisobiga davlat mablag’idan qurildi,keyinchalik turli imtiyozlar bilan firmalarga sotildi va ijaraga berildi.1871-1878-yillar qishloq xo’jaligida islohotlar o’tkazilgan. 10 yillik qurollanish dasturini qabul qilgan.1900-1913-yillarda sanoat ishlab chiqarish hajmi bo‘yicha Italiyadan o‘zib ketib,Fransiyaga yaqinlashgan davlat.XIX asrga kelib oddiy kishilar to’laydigan harbiy soliq barcha qatlamlar uchun majburiy uy boshi solig’i bilan XX asrning boshlarida jahonning yetakchi davlatlariga qaram bo’lib qolmagan, nisbatan yuqori darajadagi iqtisodiy va harbiy rivojlanishga erishgan Osiyo mintaqasidagi yagona davlat.“Osiyo inqirozi” davrida iqtisodiyoti o’zining moslashuvchanligi va chidamliligini namoyish qilgan.YIM bo’yicha 3-o’rinda turadi.Osiyocha tafakkur va mehnat an’analariga ega davlat.
Yaponiya
1920-1930-yillarida tashqi siyosatida uncha muhim voqealar ko’p bo’lmagan 1930-yillariga boshiga kelib kapitalistik dunyoning tan olingan yetakchisiga, texnik taraqqiyotning yalovbardoriga aylangan davlat
AQSh
XX asrning 90-yillarida katta iqtisodiy sakrash amalga oshirgan davlat.Ishchilar kasal chog’ida va mehnat qobiliyatini yo’qotganda sug’urta qilish to’g’risida qonun qabul qilingan.XX asr boshida “Yosh turklar” ko’z oldida Usmonli davlatining yagona “himoyachisi”ga aylangan.XXI asrga kelib Yevropada eng kuchli iqtisodiy imkoniyatlarga ega, YIM hajmi bo’yicha jahonda uchinchi o’rinni egalladi.
Germaniya
XIX asrning oxirida Usmonli davlatiga nomigagina qaram davlat. Ikkinchi Bolqon urushida Bolqonning yetakchi davlatiga aylandi. Rossiya va Usmonli urushida faol ishtirok etdi.
Serbiya
XIX asrning oxirida qoloq yarim feodal davlat. Ilk o’rta asrlarda rassomchilikning devoriy rasm chizish sohasi rivoj topgan. Texnik taraqqiyotda G’arbdan orqada qolayotgan bo’lsada, XVIII asrning oxirigacha dunyoning eng qudratli davlatidan biri bo’lib qoldi.Afsonaviy boy mamlakat sifatida yevropaliklarni doim qiziqtirgan.Yevropa uning texnik yutuqlarini o’zlashtirishga harakat qilgan.
Xitoy
Birinchi Bolqon urushidan so’ng hammadan ko’p ulush talab qilgan davlat.
Bolgariya
Usmonlilar va Yevropa davlatlari bilan o’zaro savdo shartnomalarini tuzib, bundan katta foyda olgan Afrika davlatlaridan biri.
Marokash
Islom dini millatni jipslashtiruvchi omil bo’lgan davlat.1947-yili Hindistonning boʻlinishi natijasida nomigagina Buyuk Britaniya monarxiya nazorati ostida dominion bo’lgan.
Pokiston
1398-1399-yillarda Amir Temur hujum qilgan davlat.XIX asr oxirlarida Buyuk Britaniya vitse-qirol boshchiligidagi amaldorlar va politsiya boshchiligida yordamida boshqargan.
Hindiston
1992-1997-yillarda birodarkushlik urushi bo’lib o’tgan davlat.
Tojikiston
XIX asrning oxiri-XX asr boshlarida 20 mln aholi yashaydigan mustamlakachilik imperiyasini tuzgan davlat. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Jazoirni egallagan.
Fransiya
Siyosiy partiya faollari “Buyuk Germaniya’’ g’oyasini sinfiy tinchlikni targ’ib qilish, barcha ijtimoiy nizolarni “inoqlik va muhabbat ruhida’‘hal qilishga da’vat etish va antisemitizmni targ’ib qilish bilan olib borgan davlat.XIX asrning ikkinchi yarmida slavyan xalqlari:chex,slovak, xorvatlar bu imperiya hukmronligi ostida bo’lgan.XIX asr oxiri-XX asr boshlarida sanoatining metallurgiya, mashinasozlik, elektrotexnika tarmoqlari Germaniya tomonidan moliyaviy jihatdan qo’llab-quvvatlangan
Avstriya-Vengriya
Eloq
V asrning 20-yillarida Sirdaryo va Orol dengiz bo’ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga kirib kelgan chorvador aholi.
Toxariston
Choch
1384-yil Turkiya va Sivas elchilari yetib borgan davlat.
Misr
Tashqi siyosatda “irredentizm” harakati mavjud bo’lgan davlat.
Italiya
Ilk o’rta asrlarda Vizantiya va Turk Xoqonligi bilan diplomatik aloqalar o’rnatgan.
Xorazmshohlar davlati
1261-yildan so’ng dunyoning qudratli mamlakatidan unchalik katta bo’lmagan yunon davlati.
Vizantiya
O’zbeklar etnogenezida O’rta Osiyoning markaziy mintaqalari va Xorazmga kelib o’troqlashgan turkiy qabilalar qabilalar faol ta’sir ko’rsatgan davrda hukmron bo’lgan davlat.IV asr boshlarida vujudga kelgan.
Turk Xoqonligi
1141-yilda tugatildi.
Qoraxoniylar
Arab xalifaligi
XX asrning 80-yillari oxirida kommunistik rejimining qulashi jiddiy harbiy to’qnashuv oqibatida yuz berdi va hukumat tepasiga Milliy qutqarish fronti keldi.
Ruminiya
Ushbu davlat IV asrning 70-yillaridan
V asrning ikkinchi yarmigacha O‘rta Osiyoda hukmronlik qilgan. Bu davlatga turkiy qabilalardan biri asos solgan bo‘lib, davlatning markazi Zarafshon vohasida bo‘lgan. Dastlab Zarafshon vohasini egallab, Janubga harakat qilgan va ancha zaiflashib qolgan Kushon podsholigi o‘rnini egallagan. Bu davlat 120 yildan oshiqroq faoliyat yuritgan.
Ushbu davlatda Burjua inqilobi XVIII asrning
so’nggi choragida boshlandi. Bu inqilob butun
dunyo tarixi uchun ham ma’lum ma’noda
burilish nuqtasi bo‘ldi. U olg‘a surgan “Ozodlik,Tenglik, Birodarlik!” g‘oyalari butun dunyo xalqlarining keyingi rivojiga arzigulik ta’sir
ko‘rsatdi.
XVI asrda Usmoniylarga bo’ysunmagan Afrika mamlakati.Uning podshosi mustaqil siyosat olib borgan.Fransiya mustamlakasi bo’lgan.
Jazoir
Mustamlakachilar tomonidan qul savdosiga qarshi kurash bahonasida Afrikadagi bosib olingan mamlakat.
Zanzibar Arab Sultonligi
XIX asr oxirida Afrika qit’asidagi Uganda,Bunoro davlatlarini bosib olgan davlat, Liberallar partiyasi faoliyat olib borgan. “Jahon ustaxonasi” deb nom olgan davlat. Dunyoning birinchi sanoatlashgan mamlakatiga aylangan.
Buyuk Britaniya
Ilk o’rta asrlarda markazi Toxaristonning bo’lgan Shimoliy Hindiston, Afg’oniston, Xurosonning bir qismini o’z ichiga olgan davlat.IV asrda O’rta Osiyoga kirib kelgan qabila.O’rta Osiyoda IV asrning 70-yillaridan VI asrning ikkinchi yarmigacha hukm surgan.
Xioniylar davlati
XIX asrning oxiri XX asr boshlarida Italiyaning mustamlaka rejalari amalga oshmagan, o’z mustaqilligini saqlab qolgan hudud.
Efiopiya
Eritreya
Somali
Rossiya bilan “G’arb-2017” harbiy mashqlarni o’tkazgan.
Belarus
Fransiya Direktoriya boshqaruvi davrida
(1795-1799) unga qaram respublikaga aylantirilgan davlat.
Gollandiya
XX asrning 20-30-yillarida iqtisodiy evolyutsiya, iqtisodiy raqobat, iqtisodiyotga ta’sir qilishning iqtisodiy usullari o’rniga jamiyatni boshqarishning ma’muriy-buyruqbozlik, favqulodda noiqtisodiy usullarini tanlagan davlat.
SSSR
SSSR qulaganidan so’ng yuz bergan o’zgarishlar Sharqiy Yevropadagi boshqa davlatlarga nisbatan biroz murakkab kechdi.
Yugoslaviya
Davlatdagi mojarolarni hal qilish uchun BMT harbiy kuchlari kiritildi.
Bosniya
1231-yilda mo’gullar bostirib kirdi.
Ozarbayjon
Ikkinchi jahon urushidan soʻng,mamlakatda bitta partiya diktaturasi saqlanib qoldi.Sovuq urush yillarida Gʻarb bilan birga boʻldi.Buyuk Britaniya va AQSH moliyaviy va iqtisodiy yordam koʻrsatdi. Turkiya “Marshall rejasi”ga kiritildi,NATOga aʼzo boʻldi.Gʻarb davlatlari bilan hamkorlik va ularning yordamiga qaramasdan,1980-yillargacha iqtisodiy oʻsish surʼatlari past boʻldi.Demokratik jarayonlar sekin rivojlanib, siyosatda armiyaning roli yuqoriligicha qoldi.Bu bir qator harbiy toʻntarishlarga olib keldi.
Turkiya
Ikkinchi jahon urushidan oldin Fransiyaning mandati ostida edi.1943-
yili De Gollning qarshiligiga qaramasdan, oʻz mustaqilligini eʼlon qildi.Ammo real mustaqillikka 1946-yili chet el qoʻshinlari mamlakat hududidan olib chiqib ketilgandan soʻng erishildi. Rasman parlament respublikasi deb eʼlon qilinganiga qaramasdan,barqaror demokratik anʼanalar shakllanmadi, hokimiyat uchun keskin kurash boshlandi.
1940-yillarning ikkinchi yarmida burjua demokratik davlatini qurishni oʻz
oldiga maqsad qilib qoʻygan milliy burjuaziya hukumatlari bir-birini almashtirdi.Eng chuqur siyosiy inqirozni boshdan kechirgan.
Shimoliy Hindistonda 75 yil hukm surgan.
Kidariylar
Xorazmda IV-X asrlarda mavjud bo’lgan davlat.
Afrig’iylar
