Dadl Cyfoes Yr Ymagwedd Gwybyddol - Dibynadwyedd Llygad-dystion

Question 1

gwybyddol - nid yw llygad dystion yn dibynadwy - gwybodaeth wedi’r digwyddiad

Answer 1

• Loftus a Zanni (1975) = 7% o’’r rhai a gafodd y cwestiwn ‘did you see a broken headlight?’ Wedi gweld ‘headlight’, tra fod 17% o’r rhai a gafodd y cwestiwn ‘did you see the broken headlight’ yn dweud fod nhw wedi gweld un, er fod y ddau grwp o bobl wedi gweld yr un fideo

Question 2

gwybyddol - nid yw llygad dystion yn dibynadwy - mae troseddau’n brofiadau emosiynol

Answer 2

• freud = atgofion poenus yn cael ei trosglwyddo i’r anymwybodol (atalnwyd, sef mecanwaith i amddiffyn yr ego) = ac felly nad yw’n dibbynadwy oherwydd mae nhw’n rhy dramatig neu nad ydy nhw’n cofio

Question 3

gwybyddol - nid yw llygad dystion yn dibynadwy - dydy plant ddim yn dibynadwy

Answer 3

• Pazzula a Lindsay (1998) = astudiaeth i fewn i 2000 o bobl a ffeindio fod plant o dan 5 yn llai tebygol o adnabod cyflawnwyr

Question 4

gwybyddol - nid yw llygad dystion yn dibynadwy - mae’r cof yn ail-llunio

Answer 4

• sgemau = anfantais yw gall y wybodaeth sydd eisoes yn ein sgemau ail llunio digwyddiad
• Yarmey (1993) = 240 o fyfyrwyr yn gwylio 30 fideo o ddynion ‘da’ a ‘drwg’ ac roedd cytundeb rhyngddon nhw ac felly mae eu sgemau’n tebyg ac yn gallu effeithio ar eu dystiolaeth fel llygad dystion

Question 5

gwybyddol - mae llygad dystion yn dibynadwy - gwybodaeth wedi’r digwyddiad

Answer 5

• Loftus (1979b) = wedi wneud astudiaeth a camarwain y cyfranogwyr i ddweud oedd y dyn wedi dwyn pwrs ‘brown’ (coch oedd hi mewn gwirionedd) = 98% wedu dweud gwelon nhw coch ac felly mae nhw’n dibynadwy

Question 6

gwybyddol - mae llygad dystion yn dibynadwy - mae troseddau’n brofiadau emosiynol

Answer 6

• seicolegwyr yn dweud fod ni fel llygad-dystion yn creu atgofion hir-dymor manwl o ddigwyddiadau emosiynol (sef atgofion llachar)
• Cahill a McGaugh (1995) hormonau sy’n gysylltiedig a emosiwn e.e. Adrenila yn helpu ni ffurfio atgofion yn well

Question 7

gwybyddol - mae llygad dystion yn dibynadwy - plant yn dibynadwy

Answer 7

• Davies et al (1989) = plant rhwng 6 a 7 ac 10 a 11 yn llai debygol o dychmygu pethau neu dweud celwydd am llenyddiaeth y mae nhw wedi cael ei ddangos

Question 8

gwybyddol - mae llygad dystion yn dibynadwy - gall y cof adlunio, ond dydy hyn ddim yn golygu mae’n annibynnadwy

Answer 8

• Yuille a Custall = tystiolaeth llygad dystion i droseddau mewn bywyd go iawn yn lle labordy yn llawer cywirach (ac felly nad yw sgemau yn effeithio ar dystiolaeth mewn ffordd wael)

Question 9

gwybyddol - goblygiadau moesegol ac economaidd o llygad-dystion

Answer 9

• Huff et al (1986) = 60% o 500 o gam-euog farnau yn ddeillio o gamgymeriadau llygad-dystion
• tystiolaeth llygad dystion annibynnadwy yn costus iawn = costio’r DU £124b y mlynedd oherwydd costau ail-dreualon ayyb