College 5 JOHN DEWEY EN PRAGMATISME Flashcards
Filosofie
filosofie is het verlangen naar wijsheid of kennis over de wereld en onszelf wat bevredigd wordt door te denken en kritisch te zijn. Vraagtekens stellen bij vanzelfsprekendheden
Wetenschapsfilosofie
filosofische reflectie met betrekking tot het fenomeen wetenschap (= sociaal verschijnsel); filosofische reflectie met betrekking tot een
specifieke wetenschappelijke discipline, zoals economie, natuurkunde, psychologie, sociologie etc.
Francis Bacon
Francis Bacon was het niet eens met de Artistoreliaanse manier van onderzoek doen,
aangezien dit altijd rust op betrouwbare informatie, maar dit bestaat bijna niet.
- Deductie: het afleiden van een nieuwe stelling, bewering of hypothese uit
bestaande stellingen of theorieën; van algemeen naar specifiek. - Inductie: door middel van sensorische waarnemingen een nieuwe theorie
ontdekken; van specifiek naar algemeen.
֍ Experimenten wordt uitgevoerd om zoveel mogelijk data te verwerven voor het ontwikkelen van nieuwe theorieën.
Er moet een nieuw fundament van wetenschap komen door inductie en experimenten.
Als men kennis wil vergaren zat dit gebeuren door middel van experimenten op te
stellen.
was een christelijke denker
Hij wilde de wetenschap gebruiken om weer een paradijselijke toestand te creeeren op aarde
“het doel van wetenschap ligt buiten de wetenschap”
Wetenschappelijke Revolutie
De nieuwe manier van kennis vergaren (= wetenschappelijke revolutie) levert men
veel dingen op:
* Afwijzen van de autoriteitsmethode: de uitspraak van alleen een hoog persoon
is niet genoeg, daarvoor is ook de onderzoeksmethode van belang.
* Meer waarde hechten aan observatie dan aan (mogelijk) foutief redeneren.
* Toepassen van inductie: generaliseren op basis van een gelimiteerd aantal observaties.
* Stimuleren van experimenten: nog meer data verzamelen om hypothesen
waarschijnlijker te maken of te toetsen.
* Herontdekking van wiskunde: als gereedschap voor het bouwen van modellen.
heliocentrische wereldbeeld door Copernicus
men dacht niet langer dat de aarde in het middelpunt van het universum stond, maar dat zon het middelpunt is waar andere planeten, waaronder aarde, omheen draaien
Johannes Kepler (Astronomia Nova)
Hoe is wiskunde te koppelen aan het
universum. kwam erachter dat de planeten niet in cirkels gaan maar in elipsen.
Isaac Newton (Philosophiae Naturalis Principia Mathematica)
een natuurfilosofie op basis van wiskundige principes, waar een overzicht wordt gegeven van alles wat er tot nu toe te weten is over het fysica van de wereld en het universum.
Uitkomst Wetenschappelijke Revolutie
- Methode: observatie, inductie en experimenten.
- Wereldbeeld: de wereld is een “mechanisme”, vraag “hoe” in plaats van
“waarom”. - Beschrijvingen: op basis van wiskunde
Amerikaans Pragmatisme
Bij het Amerikaans Pragmatisme staat centraal “waarom” we wetenschap bedrijven.
Volgens Bacon gaf het christendom cruciale punten aan voor waar wetenschap bij te
gebruiken is.
* Meer nadruk op Vita Activa (actief handelen) dan op Vita Comtemplativa (denken).
* Doel: Herstellen van Gods paradijs op aarde.
֍ Herstellen van controle over de natuur.
֍ Herstellen van de goddelijke onschuld van mensen
galileo galilei
telescoop
The Fixation of Belief
Charles Sanders Peirce onderzocht hoe mensen reageren op omstandigheden en hij constateerde dat mensen niet tegen een toestand van doorleefde twijfel/ grote onzekerheid kunnen.
Men is voortdurend op zoek naar een geruststellende/ troostende toestand van het
hebben van vaste overtuigingen. Wanneer men bepaalde overtuigingen heeft die
voldoen in het leven wat je leeft, dan voelt men zich prettig. Indien men wel een irritante
twijfel (irritation of doubt) heeft, gaat men een manier van onderzoek doen om dit te
verlichten (= Peirceaanse antropologie). Het gaat er niet om of onze overtuigingen
juist of onjuist zijn, zolang het ons maar een goed gevoel geeft.
Vier manieren om van twijfel/ onzekerheid naar vaste overtuigingen te komen
(methods of fixation of belief).
- KOPPIGHEID (tenacity):
het beperken van contact met anderen, om zo de overtuigingen te behouden.
+ Efficiënte manier om twijfel te vermijden. - Sociale impuls is hier tegen.
- AUTORITEIT:
aanwijzen van een autoriteit waar je in gelooft.
+ Geloofwaardigheid in de gemeenschap is weer terug. - Sommige mensen hebben een gevoel van toevalligheid door hun overtuigingen en gaan op zoek naar een andere methode.
- A PRIORI:
bouwen van een systeem van axioma’s (= zelf-evidente waarheden) die men voor waar aanneemt en die vormen de premissen van een groot systeem waarin men bereidt is om alles te aanvaarden wat uit de premissen
naar voren komt.
+ Logische redenatie. - Stelt onderzoek gelijk aan iets als ontwikkeling van voorkeuren.
- WETENSCHAP
+ De uiteindelijke conclusie zal voor iedereen hetzelfde zijn.
Waarvoor dient wetenschap (francis bacon en pragmatisme)
Francis Bacon –> Herstellen van Gods paradijs
Pragmatisme –> Wegblijven en wegnemen van twijfel. Een praktijk van doen
Pragmatistisch maxime
een concept heeft enkel betekenis in de mate waarin het duidelijk wordt wat dat concept aan praktische consequenties met zich meedraagt. De waarde van een concept hangt af van hoe men het gebruikt in de praktijk. Hoe beter men weet welke concepten in welke contexten moeten worden gebruikt, hoe beter je het concept begrijpt. Wat een concept betekent, kom men pas achter wanneer het gebruikt wordt, en hoe meer het gebruikt wordt in een situatie van handelen, hoe meer betekenis het krijgt
John Dewey
John Dewey (1859–1952) was een Amerikaanse pragmatist en was belangrijk voor veel gebieden, van de psychologie tot democratie en wetenschap etc. Het
Amerikaans pragmatisme is de voorganger van een bepaalde soort sociologie met
inhoud.
* Reconstruction in Philosophy (1920).
* Human Nature and Conduct (1922).
* Experience and Nature (1925).
* The Public and its Problems (1927)
* The Quest for Certainty (1929)
* Logic: The Theory of Inquiry (1938).
Dewey leeft bij de ideeën van Peirce en geeft een eigen draai aan zijn ideeën om het
zo nog duidelijker te maken dat wetenschap iets is om iets mee te doen. De reden
waarom men kan denken, is omdat denken gebruikt kan worden om zaken op te
lossen. Denken = problemen oplossen, waarbij er een psyche/ geest bestaat die
reageert op twijfel in verschillende fase:
John Dewey, reageren op tijfel in verschillende fasen
- Dogmatic
- Critical:
- Axiomatisch:
- Wetenschappelijk:
John Dewey, reageren op tijfel in verschillende fasen –> Dogmatic
het aanvaarden van ideeën, concepten en overtuigingen als gefixeerd. Deze volstaan over het algemeen in het oplossen van urgente problemen. Zolang dat het geval is doet men niks aan het systeem van
overtuigingen en ideeën en concepten wat we hebben. Dit gaat goed totdat we
iets tegenkomen waarmee we met onze bestaande ideeën niet meer uit de
voeten kunnen. Wanneer een samenleving zodanig complex wordt, dat problemen niet meer opgelost te kunnen komen. Er komt een botsing van verschillende ideeën en men komt er niet meer uit.
John Dewey, reageren op tijfel in verschillende fasen –> Critical
fase van grote instabiliteit, waar er zowel gediscussieerd wordt als dat
er een daadwerkelijkheid botsing kan komen. Dit wil men vermijden.
John Dewey, reageren op tijfel in verschillende fasen –> Axiomatisch
het bereiken consensus over de premissen
(vooronderstellingen). Hierdoor kun je volgens de syllogistische logica
redeneringen opzetten, waaruit voorkomt dat wanneer we een consensus hebben over de premissen zijn we het ook eens over de conclusies hieruit (alles aanvaarden wat uit de premissen komt). Desondanks blijft er twijfel bij mensen bestaan die zich afvragen waarom specifiek die bepaalde premissen
aangenomen worden (= relativisme).
John Dewey, reageren op tijfel in verschillende fasen –> Wetenschappelijk
men komt tot de conclusie dat wanneer de
wetenschappelijke manier van onderzoek gevolgd wordt, dezelfde conclusies uitkomen. Dewey verschilt hierin van Peirce dat wetenschap gekarakteriseerd moet worden als de methode van ontdekkingen doen. Wetenschap valt samen met het uitvogelen van de empirische relaties tussen dingen die we observeren. Doordat we de werkelijkheid beter kunnen begrijpen en haar problemen kunnen oplossen, valt dit samen met het controleren van de werkelijkheid. Het gaat niet alleen om wetenschap doen, maar juist om wat er gerealiseerd kan worden met
de uitkomsten.
Pragmatisme en Charles Darwin
Pragmatisten accepteren de resultaten van onderzoeken door Darwin, waarbij mensen
het resultaat zijn van een lang evolutionair proces. Blijkbaar heeft dit evolutionair
proces ervoor gezorgd dat mensen wezens worden die niet houden van twijfel,
waardoor dit dus een evolutionair voordeel moet hebben, volgens Dewey en Peirce.
Het denken van de mens is er slechts, omdat we dat nodig hebben om problemen op
te lossen, het is als het ware een biologische functie. Darwin heeft aangegeven hoe
het kan dat bepaalde gewoonten en instincten zijn ontstaan in een biologisch lichaam.
We zijn een natuurlijke soort (homo sapiens) van een het evolutionair proces dat
sporen heeft achtergelaten in het lichaam en brein die ervoor zorgen dat we doen wat
we doen. Het bedrijven van wetenschap is een intelligente manier van problemen
oplossen
Wetenschap gaat erover om het proberen te controleren van een omgeving waarin
men zich bevindt, en waarin men doelstellingen heeft die gerealiseerd moeten worden.
Dit gaat in tegen alles wat de Westerse filosofie (Plato en Aristoteles) ooit heeft
betoogd. Volgens Aristoteles bestaan wetenschap en filosofie, omdat we dingen willen weten. Oftewel wetenschap bestaat omwille van wetenschap zelf. Dewey, Peirce en
James gaan hier tegenin en zeggen dat wetenschap bestaat om er iets mee te doen.
Samenvatting Pragmatisme
- Vroeger: wetenschap is dingen proberen te
achterhalen. - (Nu) Dewey: wetenschap is een instrument om met de wereld om te gaan.
Belang van Sociologie voor Psychologie
Pragmatisme geeft een nieuwe visie op wetenschap, om praktische problemen op te
lossen. De psychologie en sociologie als wetenschap richten zich beide op bepaalde,
praktische problemen (depressie en verdeeldheid). Het verschil tussen deze twee is dat psychologen zich richten op individuele problemen en sociologie op problemen
tussen en binnen groepen
