College 4 - Stress en leefstijl Flashcards
Leefstijl
De keuzes die je maakt om je leven in te richten.
Ongezonde leefstijl
Ongezonde levenskeuzes die je maakt (eten, roken, etc.; vaak is het een cluster van meerdere ongezonde keuzes)
Sedentaire leefstijl
Een maatschappij waarin fysieke activiteit niet veel nodig is; machines, computers, auto’s, etc.
- Je kunt fysiek actief zijn en toch een sedentaire leefstijl hebben; de hele dag zitten op kantoor, met de auto gaan, en een uur naar de sportschool.
Inactiviteit en sterfte
- Hartziekten
- Kanker
- Meer risico op vallen bij ouderen
- Verstoorde stemming
- Obesitas, cholesterol, diabetes
Fysieke activiteit = stress
Bewegen activeert de fysiologische korte termijn stressrespons.
–> houdt je klaar voor fight/flight
–> verbetert anti-tumor immuniteit
Stress effecten op fysieke activiteit
- Korte termijn stress en chronische stress zijn gerelateerd aan lagere fysieke activiteit.
– stress ervaren –> minder sporten
Energie opslag
- Parasympatische zenuwstelsel: slaat energie op (insuline slaat voedingsstoffen op)
- Sympatische zenuwstelsel: laat energie vrij
Energie vrijlating
- Activatie sympatische zenuwstelsel
- Insuline aanmaak neemt af
- Glucocorticoïden aanmaak neemt toe
- Hormonen breken triglycerides (vet) , fatty acids en glycerol in circulatory systeem
- Glycogen wordt afgebroken tot glucose wat in de bloedstroom gaat
- Aminozuren –> lever –> glucose –> energie
Addison’s ziekte
Onderactieve stress respons; geen energie mobiliseren, door onvoldoende glucocorticoïden
- Vermoeidheid
- Haarverlies
- Geprikkeldheid
- Gewichtsverlies
- Lage bloeddruk
Shy-Drager Syndrome
Verstoring in mobiliseren van energie: inadequate werking van adrenaline en noradrenaline
- Bloeddruk
- Hartslag
- Blaas
- Motorsysteem
Spieratrofie
- Eiwitten worden constant afgebroken, waardoor er geen ‘voedsel’ is voor spierherstel
- Dit kan worden geïnduceerd door hoge niveaus van glucocorticoïden
Atherosclerose
Bij mobilisering van energie, komt er meer glucose in je bloedbaan.
Atherosclerose is de opbouw (plaque) van vetten, cholesterol en andere stoffen in en op de slagaderwanden. De plaque kan ervoor zorgen dat de slagaders vernauwen, waardoor de bloedstroom wordt geblokkeerd. De plaque kan ook barsten, wat leidt tot een bloedstolsel
Endocrinologie
- CRH is snel
- ACTH (glucocorticoïden) is langzaam
- Hoge niveaus van CRH + Lage niveaus van glucocorticoïden: begin van de stressor –> eetlust is onderdrukt
- Lage niveaus van CRH + Hoge niveaus van glucocorticoïden = herstel –> eetlust opgewekt
Hyperfagisch
- Hyperaanmaak van glucocorticoïden
- Zoete cravings
- Ingetogen eters
- Emotionele eters
Hypofagisch
- Volgt geen dieet
- Normale glucocorticoïden aanmaak tijdens stress
- Gezonde eetlust post-stress
- Geen emotionele eter
Functies glucocorticoïden tijdens stress
- Stimuleren eetlust na stress
- Blokkeren de opname van vet en glucose tijdens stress
- Verhogen de opslag van ingenomen voedsel als insulineniveaus hoog zijn
Herstelfase
- Glucocorticoïden nemen toe
- Insuline neemt toe
Tijdens stressor
- Glucocorticoïden nemen toe
- Insuline neemt af
REM slaap
- Sympatische systeem is actief
- Glucocorticoïden niveau stijgt
Eetlust
- Na lange continue stress is eetlust laag (kort herstel)
- Na frequente stress is eetlust hoog voor ‘ongezond’ eten
Slaapfase: slow wave slaap (diepe slaap)
- Parasympatische systeem is actief
- Glucocorticoïden niveau daalt
Slaaptekort
- Stimuleert aanmaak van glucocorticoïden
–> breekt energie af in het brein
–> beïnvloedt je geheugen
Dopamine
- Vrijgelaten vanuit ventral tegmental area
- Dopamineaanmaak vindt vooral plaats tijdens de anticipatiefase; anticipatie op beloning.
Als je niet weet wat de uitkomst gaat zijn, neemt de dopamineaanmaak nóg verder toe.
Thrill seekers
Mensen die een overmatig niveau van controleverlies en onvoorspelbaarheid nodig om nog dopamine aan te maken
- dopamine breekt bij hen ook snel af na event
–> op zoek naar middelen
