Col1. Experimenteel onderzoek 1 Flashcards
Experimenteel onderzoek
Onderzoek om inzicht te krijgen in causale relaties;
- prospectief
- gecontroleerd
- systematische manipulatie
Manipulatie
Het actief variëren van bepaalde factoren in de werkelijkheid
Prospectief
Met voorbedachte rade; je manipulatie is doordacht/ doelgericht/ weloverwogen, omdat je een bepaalde verwachting hebt over de gevolgen
Controle
Zorgen voor interne validiteit; dat andere factoren geen invloed hebben op de vergelijking van de situaties -> alternatieve verklaringen voor het effect uitsluiten
Onafhankelijke variabele
De factor die gemanipuleerd wordt, heeft verondersteld effect op de AV
- heeft meerdere verschillende niveaus; bijv. de verschillende groepen of de verschillende interventies
Afhankelijke variabele
De factor die gemeten wordt, de uitkomstvariabele, wordt beïnvloed door OV
Interne validiteit
De mate waarin het geobserveerde effect veroorzaakt wordt door de manipulatie -> kun je de alternatieve verklaringen UITSLUITEN
Primaire variantie
Systematisch, gewenst
- verschillen die het gevolg zijn van de manipulatie
Secundaire variantie
Systematisch, NIET gewenst;
- verschillen die NIET het gevolg zijn van de manipulatie, maar WEL systematisch bijv door een confounder, effect-modificator, effect-mediator
- > Bedreigt interne validiteit!
Error
Niet-systematisch, NIET gewenst
- random, bedreigt de betrouwbaarheid van de meting
Counfounder
Variabele met effect op de AV, waarvan je het effect kunt VERWARREN met die van de OV
- correleert met OV
- beïnvloedt AV
- wordt niet veroorzaakt door OV
Effect modificator
Variabele die het verband tussen OV en AV BEINVLOED; er is een INTERACTIE
Effect mediator
Effect van OV op AV is indirect; verloopt VIA een andere variabele
- variabele zit tussen relatie OV met AV
Repeated measures
Variëren van de OV BINNEN dezelfde groep proefpersonen
- = within subjects design
- pretest - tussen - posttest
Autonome rijping
Bedreiging int.val. bij Rep.Meas.
- natuurlijke veranderingen in p.p. over tijd die NIET het gevolg zijn van de OV of het testen
- oplossing: controlegroep
Regression to the mean
Bedreiging int.val. bij Rep.Meas.
- als mensen een extreme score hebben op de 1e test, is de kans groot dat de score op de 2e test minder extreem is (kansverdeling)
- oplossing: extreme waarden niet meenemen
History
Bedreiging int.val. bij Rep.Meas.
- gebeurtenissen tussen de metingen buiten het onderzoek om (bijv. media publiciteit) beïnvloeden de uitkomsten van de nameting
- oplossing: lastig
Testing
= carry over effets, bedreiging int.val. bij Rep.Meas.
- eerdere metingen beïnvloeden prestaties op latere metingen (vermoeidheid, oefening etc)
- oplossing: volgorde testcondities variëren (mits symmetrische en omkeerbaar effecten) OF niet herhaald meten
Randomisatie
Oplossing voor testing;
- testcondities voor iedere indiv p.p. in random volgorde aanbieden
- met name bij heel veel p.p. en/of heel veel condities
Blok randomisatie
Oplossing voor testing;
- als er meerdere testcondities meerdere keren voorkomen
- blokken samenstellen waarin iedere testconditie 1x voorkomt, binnen ieder blok voor iedere p.p. opnieuw randomiseren
Counterbalancing
Oplossing voor testing;
- NIET meer random, maar zelf ervoor zorgen dat alle testcondities even vaak voorkomen
- compleet vs incompleet
Compleet counterbalancing
Alle mogelijke volgordes van testcondities worden aangeboden in het experiment
Incompleet counterbalancing
Slechts een aantal van alle mogelijke volgordes van testcondities worden aangeboden, maar wel zo dat iedere testconditie in iedere fase evenveel voorkomt
Between subjects design
Variëren van de OV BINNEN tussen verschillende groepen van proefpersonen
Selectie
Bedreiging int.val. bij Bet.Groups;
- Groepen veschillen bij aanvang op relevante aspecten (bijv. leeftijd of competentiniveau)
- risico op counfounding
- Oplossing: randomisatie
Zuiver experiment
Onderzoek waarbij er gecontroleerd is voor selectie door het randomiseren van proefpersonen
Selectieve uitval
= Differential attrition
= Subject mortality
Bedreiging int.val. bij Bet.Groups;
- uitval van proefpersonen met bepaalde kenmerken, of meer uitval in ene groep dan in andere groep
-> steekproef niet langer random, maar onbedoeld selectie op bepaalde eigenschappen
- Oplossing: in-exclusie criteria, intention to tread, doseren OV
Intention to treat
Manier om in statistische analyse te controleren voor selectieve uitval; altijd álle proefpersonen analyseren en niet alleen het selecte groepje dat je overhoudt
Doseren OV
Zorg ervoor dat de intensiteit van de manipulatie/ interventie niet te hoog/laag is, waardoor in de ene groep meer mensen uitvallen dan in de andere groep
Mixed design
OV zowel tussen proefpersonen als binnen proefpersonen variëren
- >= 2 groepen, >= 2 meetmomenten
