chp3 lead compound Flashcards

1
Q

Describe the different methods used to find the lead compound

A
  1. Σύνθεση, απομόνωση, καθαρισμός:
  • Διαχωρισμός του μίγματος
  • απομάκρυνση προσμίξεων
  • in vitro χημική σύνθεση
  1. Συνδυαστική Χημεία - Combinatorial Chemistry:
  • προσομοίωση μέσω Η/Υ μεγάλου αριθμού και δομικά διαφορετικών μεταξύ τους μορίων
  • βελτιστοποίηση συνάφειας και εκλεκτικότητας με τον στόχο
  • βελτιστοποίηση των αρχικών μορίων που εμφανίζουν κάποια δραστικότητα «hits» ώστε να γίνουν μόρια με καλύτερη δραστικότητα και καλύτερες ιδιότητες «leads»
  1. Ανάπτυξη ελέγχου βιολογικής δραστικότητας - Assay development:
  • μέτρηση της δραστικότητας του φαρμάκου
  • διάκριση συγγενών ουσιών
  1. High throughput screening:
  • χρήση αυτοματοποιημένου συστήματος για γρήγορο έλεγχο χιλιάδων/εκατομμυρίων ενώσεων για εύρεση βιολογικής δραστικότητας σε μοντέλα οργανισμών, κυττάρων, βιολογικής πορείας ή σε μοριακό επίπεδο
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Name different areas of pharm chem that can be used to discover/develop new lead compounds

A
  1. Library development:
  • συλλογή των αποθηκευμένων μορίων μαζί με τις σχετικές βάσεις δεδομένων
  1. SAR studies:
  • μοντέλα δομής δράσης
  • βοηθάει να εξακριβωθεί η φαρμακοφόρος δομή
  1. In silico screening:
  • έλεγχοι που γίνονται στον Η/Υ μέσω προγραμμάτων προσομοίωσης
  1. Χημική σύνθεση - Chemical synthesis:
  • σύνθεση της «οδηγού» ενώσεως σε ικανή ποσότητα και ποιότητα ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν οι μελέτες για βιολογική δραστικότητα σε διάφορα μοντέλα
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

what is the φαρμακοφόρος δομή

A

It’s the part of the structure in a compound, such as certain FG, that have to be maintained in order for the compound to maintain its function

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

What are the first steps followed when lead modification has to be done

A
  1. 3D structure determination of the molecular target and its complexes with low-molecular weight ligands
  2. Molecular modelling and design of new ligands
  3. Further syntheses and biological tests of selected candidates
  4. Optimization of selectivity, bioavailability and pharmacokinetics
  5. Pharmaceutical formulation
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

What different modifications can be tested and done for lead optimisation

A
  • Bioisosteric replacement of atoms and groups —> replacing an atom with one that has the same number of electrons
  • Formation of rings - rigidization
  • Cleavage of rings
  • Modification of side chains and linkers
  • Modification of ADME properties
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

what official methods can be used to improve lead compounds?

A
  1. Me too“ and „me better“ approach:
    - similar drugs that are just better
  2. Use of „privileged“ structural elements:
    - structures that are known to be good with bio targets
  3. Selective optimization of side activities (SOSA):
    - improves effect
    - reduces side effects
  4. Virtual screening:
    - screening the data available of all drug candidates to predict the affinity to our bio target
  5. Fragment-based ligand design:
    - small molecular fragments get tested and combined to form a larger compound that can bind tightly on the target
  6. Structure-based ligand design:
    - design a new candidate based on the 3D structure of the target
  7. Computer-aided ligand design:
    - combines many computer methods to predict and optimize the binding on target
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

what type of compounds get chosen usually when trying to narrow down the choices?

A

Compounds or libraries that are either
- lead-like
- drug-like (same characteristics but different structure)
- have the potential of oral bioavailability
- are similar to a lead

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

what rules do the new lead compounds need to follow

A
  1. Lipinski bioavailability rules
  2. neural nets (e.g. drug-like character):
    - neural networks can be trained to predict the drug-likeness or pharmacokinetic properties of molecules based on their structural features
  3. pharmacophore analyses:
    - identifying the essential structural and chemical features
  4. similarity analyses:
    - identifying potential drug candidates with similar pharmacological properties
  5. scaffold hopping:
    - replacing the core scaffold or framework of a molecule while preserving its biological activity
    - usually if the initial one is toxic
  6. docking and scoring:
    - predict the binding mode and affinity of a ligand (small molecule) to a target protein
    - quality of the binding pose and predict the binding affinity of the ligand
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

What is Lipinskis rule of 5

A

«Ο κανόνας των 5» του Lipinski λέει ότι πρέπει να αναμένουμε χαμηλή απορρόφηση ή διαπερατότητα όταν:

  • υπάρχουν >5 δότες –H (άθροισμα ομάδων –ΝΗ και -ΟΗ)
  • Μ.Β. > 500
  • logP >5 (συντελεστής μερισμού π.χ. H2O / n-Octanol)
  • > 10 δέκτες δεσμών υδρογόνου (άθροισμα N και Ο)

—> Αν ένα μόριο δεν πληροί 2 από τα 4 κριτήρια, τότε μάλλον θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα απορρόφησης.
—> Εξαιρούνται οι βιολογικοί μεταφορείς και τα πεπτιδομιμητικά φάρμακα!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Other than Lipinsksis rules of 5, what are other υπολογιστικά εργαλεία that can be used to test the new compound

A
  1. υπολογισμός της πολικής επιφάνειας (Polar surface area)
  2. αριθμός των περιστρεφόμενων δεσμών (απλοί δεσμοί / όχι σε δακτύλιο / με ελαφρύ άτομο)

—> these are used to test the υδροφιλία which can be a problem usually

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

explain the process of drug development for imatinib

A

slide 8

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

define Drug-like compounds

A

= Ενώσεις με αποδεκτές φαρμακευτικές ιδιότητες, αποδεκτή βιολογική δράση και αποδεκτό προφίλ ασφαλείας

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

what characteristics do Drug-like compounds need για να έχει καλή βιοδιαθεσιμότητα (μετά από per os χορήγηση)

A
  1. επαρκή υδατοδιαλυτότητα
  2. διαπερατότητα διά μέσου βιολογικών μεμβρανών
  3. ικανοποιητική σταθερότητα στα διάφορα μεταβολικά ένζυμα
  4. αντίσταση στην αποδόμηση μέσα στο ΓΕΣ (σταθερότητα στο pH και στα ένζυμα)
  5. επαρκή χημική σταθερότητα για επιτυχή μορφοποίηση (σε σταθερή δοσολογική μορφή)
  6. αντοχή στο φαινόμενο «πρώτης διόδου» (first-pass effect)(πρώιμος μεταβολισμός απόκύτταρα ήπατος ή εντέρου)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Name a popular screening used during the whole process + what it can test

A

High-throughput screening (HTS):
a. η καθαρότητα της ένωσης (απορρόφηση UV, MS, NMR, κ.ά.)
b. η διαλυτότητα
c. η λιποφιλία (logP)
d. ο συντελεστής ιονισμού (pKa) (dissociation constant)
e. η διαπερατότητα
f. ο καθορισμός της σταθερότητας του μορίου σε διάλυμα και σε στερεά κατάσταση (solution / solid-state stability)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

explain why we need to check the καθαρότητα της ένωσης

A

Λάθος αποτελεσματικότητα ή τοξικότητα μπορεί να οφείλεται σε προσμίξεις και όχι στην ένωση που εξετάζουμε

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

what kind of διαλυτότητα is tested?

A

“Kinetic solubility”
—> καθίζηση διαλύματος του φαρμάκου σε DMSO στο μέσο ελέγχου (test medium)
—> η μορφή που θα πάρουμε (κρυσταλλική ή άμορφη) δεν είναι γνωστή με αυτή τη μέθοδο και η μετρήσιμη διαλυτότητα είναι συνήθως μεγαλύτερη από την αληθινή
—> είναι χρήσιμη για την αναγνώριση περιορισμών δραστικότητας (λόγω διαλυτότητας) ή in vitro τοξικότητας ή εξαιρετικά δυσδιάλυτων ενώσεων

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

why is λιποφιλία (logP) tested

A

Καθορίζει την κατανομή ενός φαρμάκου ανάμεσα σε μια υδατική και μια λιπιδική φάση (π.χ. Φωσφολιπιδική διπλοστιβάδα)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

why is συντελεστής ιονισμού (pKa) tested

A

Για να κατανοήσουμε το βαθμό ιονισμού του φαρμάκου κάτω από κανονικές συνθήκες και να αξιολογήσουμε την ικανότητα σχηματισμού αλάτων

19
Q

What is affected by the διαπερατότητα

A

Η φυσική ροή ενός φαρμάκου, διαμέσου μιας βιολογικής μεμβράνης, εξαρτάται από τη διαλυτότητα και τη διαπερατότητά του

20
Q

Name different methods, including HTS, that can test for the permeability

A
  1. High throughput artificial membrane permeability:
    - λιπιδική διπλοστιβάδα σε μικροφίλτρο
    - μπορεί να εκφραστεί και ως συνάρτηση του pH
    - an artificial lipid membrane is made to test the permeability
    —> PAMPA: Parallel Artificial Membrane Permeability Assay
  2. Caco-2 μονοστιβάδα:
    - μοντέλο για εντερική διαπερατότητα (ανθρώπου)
    - χρησιμοποιείται ευρέως στην ανακάλυψη φαρμάκων και στην επιλογή υποψηφίων φαρμάκων
    - Μέτρηση ροής διαλύματος του φαρμάκου, σε φυσιολογικό ρυθμιστικό διάλυμα, διαμέσου μονοστιβάδας ανθρώπινων κυττάρων παχέος εντέρου (σε μικροφίλτρο)
21
Q

After the compounds passed all these initial tests explain what physical properties need to be tested

A
  1. πειραματικός προσδιορισμός pKa και logP:
  • ως συναρτήσεις του pH
  1. θερμοδυναμική διαλυτότητα:
  • ως συνάρτηση του pH
  1. σταθερότητα διαλύματος / αιωρήματος
  2. χαρακτηρισμός στερεάς κατάστασης:
  • σταθερότητα στερεάς κατάστασης
  • δυνατότητα σχηματισμού άλατος
  • χαρακτηρισμός πολυμορφικής μορφής
  • μέγεθος τεμαχιδίων και υγροσκοπικότητα
  • ρυθμός διάλυσης (dissolution rate)
22
Q

Is the κλινική αξιολόγηση done at the same time as the tests for φυσικοχημικών και φυσικομηχανικών ιδιοτήτων? why is it good or bad?

A

Αυτό γίνεται παράλληλα με την κλινική αξιολόγηση:
(+) —> εξοικονόμηση χρόνου, αν η κλινική αξιολόγηση συνεχιστεί χωρίς προβλήματα
(-) —> σπατάλη χρόνου και χρήματος, αν η κλινική αξιολόγηση τερματιστεί

23
Q

List all the stages of discovery and development (focusing on the development) + what needs to be applied throughout all those stages

A
  1. Προμορφοποίηση
  2. Αξιολόγηση βιοφαρμακευτικών παραμέτρων
  3. Σχεδιασμός συστημάτων διαχείρισης κλινικών δοκιμών (CTMs: Clinical Trial Management Systems)
  4. Μελέτες παραγωγικής κλιμάκωσης και «τεχνολογική μεταφορά» από το εργαστήριο στο εργοστάσιο παραγωγής
  5. Έναρξη μακροπρόθεσμων μελετών σταθερότητας (για να καθοριστεί η ημερομηνία λήξης του προϊόντος)
  6. Παραγωγή biobatches (βιολογικών παρτίδων - αναφοράς)
  7. Επικύρωση διαδικασίας παραγωγής (Validation) και παραγωγή commercial batches (εμπορικών παρτίδων)
  8. Διαχείριση κύκλου ζωής του φαρμάκου

—> ΠΡΟΣΟΧΗ! Εφαρμόζονται Κανόνες Ορθής Βιομηχανικής Πρακτικής (GMP: Good Manufacturing Practices) από την αρχή μέχρι το τέλος.

24
Q

Describe the different characteristics that are studied during Προμορφοποίηση

A
  1. Κάποιες φυσικοχημικές ιδιότητες είναι ανεξάρτητες της φυσικής μορφής του φαρμάκου (π.χ. κρυσταλλική μορφή) αλλά είναι συνάρτηση της χημικής φύσης του φαρμάκου
  2. Διάφορα άλατα του φαρμάκου ή διάφορες κρυσταλλικές μορφές – με διαφορετικές φυσικές ιδιότητες όπως σχήμα, σημείο τήξης και διαλυτότητα – επηρεάζουν πάρα πολύ την παραγωγή και την αποτελεσματικότητα της φαρμακομορφής
25
Q

Name the different characteristics that aren’t affected by the form of the drug

A
  1. συντελεστής ιονισμού Ka και pKa (οξέος / βάσης)
  2. συντελεστής μερισμού και η λιποφιλία (logP)
  3. σταθερότητα των διαλυμάτων του φαρμάκου

—> Μια αλλαγή στη φυσική μορφή ΔΕΝ αλλάζει αυτές τις ιδιότητες

26
Q

what does logP show us

A

Μας δείχνει πώς «μερίζεται» («κατανέμεται») ένα φάρμακο ανάμεσα σε μια υδρόφοβη λιπιδική φάση (ή οργανικό διαλύτη) και στο νερό, σε φάση ισορροπίας.
—> πόσο διαλυτό είναι το φάρμακο σε κάθε φάση
—> πώς θα κατανεμηθεί το φάρμακο μέσα στο σώμα

27
Q

explain the different values of logP and what it shows + how that is applied to the body

A

1 έως 5

υδρόφοβα → λιπιδικές διπλοστοιβάδας κυττάρων
υδρόφιλα → ορός αίματος

—> απαραίτητο για ικανοποιητική γαστρεντερική απορρόφηση μετά από per os χορήγηση φαρμάκων
—> σε συγκεκριμένο pH.
—> μέτρο κυτταρικής διαπερατότητας - βιολογικής δράσης και τοξικότητας

28
Q

What tests can be done to test the σταθερότητας διαλυμάτων φαρμάκου + what info they give

A

Οι μελέτες εξαναγκασμένης «αποδόμησης» (degradation)

Δίνουν πληροφορίες για:

  • «μονοπάτια» (οδούς) αποδόμησης
  • πιθανή αναγνώριση προϊόντων αποδόμησης του φαρμάκου
  • καθορισμό της δομής των προϊόντων αποδόμησης
  • καθορισμό της σταθερότητας του φαρμάκου
29
Q

During the degradation tests, what are the typical συνθήκες εξαναγκασμένης αποδόμησης

A
  • επίδραση ισχυρού οξέος / ισχυρής βάσης
  • οξείδωση
  • φωτοσταθερότητα
  • θερμική σταθερότητα
  • θερμική σταθερότητα και σταθερότητα υπό διάφορα % υγρασίας

—> μέχρι 10%

30
Q

why is the pH tested in the degradation tests

A
  1. pH στο ΓΕΣ (1 - 7,5), σημαντικό για απορρόφηση
  2. Απαραίτητη η γνώση της γενικής σταθερότητας του φαρμάκου, για να αναπτυχθεί η απαραίτητη στρατηγική «σταθεροποίησης»
31
Q

what are the different ways the drug gets degraded (chemical reactions)

A
  • υδρόλυση
  • οξείδωση
  • ρακεμοποίηση
  • φωτοαποδόμηση
32
Q

what amount of degradation is considered acceptable?

A

Δεν υπάρχει γενικός κανόνας αλλά γενικώς οι Balmach και Korn θεωρούν ότι αποδόμηση < 2-5% είναι ΑΠΟΔΕΚΤΗ

—> Σε προσομοιωμένες in vivo συνθήκες = 37°C, pH 1,2 - 8, συνθήκες νηστείας και μη

33
Q

List the different characteristics that differ when there are different άλατα του φαρμάκου ή διάφορες κρυσταλλικές μορφές + describe each

A
  1. Διαλυτότητα:
  • επηρεάζεται πάρα πολύ από τη στερεά κατάσταση του φαρμάκου
  • Διεξάγονται εκτεταμένες μελέτες σχετικά με τη διαλυτότητα της μορφής του φαρμάκου —> σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία και το pH
  • Μελετάται επίσης η διαλυτότητα σε μη υδατικούς διαλύτες και σε προσομοιωμένα γαστρεντερικά υγρά
  1. Επιλογή μορφής άλατος
  2. Πολυμορφισμός:
    = η ικανότητα ενός φαρμάκου να κρυσταλλώνεται σε 2+ κρυσταλλικά συστήματα, τα οποία έχουν διαφορετική διάταξη των μορίων στο κρυσταλλικό πλέγμα
  3. Σταθερότητα στερεάς κατάστασης:
  • χρόνος παραμονής στο ράφι (shelf-life) ενός προϊόντος καθορίζεται από τη σταθερότητα του φαρμάκου, οπότε απαιτείται εκτενής διερεύνηση
  1. Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου - εκδόχων:
  • σταθερότητα ενός φαρμάκου, χωρίς έκδοχα, είναι μεγαλύτερη από τη σταθερότητά του στην τελική φαρμακομορφή
  • Τα έκδοχα μπορεί να αλληλεπιδρούν χημικά με το φάρμακο
  1. Ιδιότητες κόνεων:
  • Για τις φαρμακομορφές per os, είναι πολύ σημαντικές οι ιδιότητες των κόνεων όπως η ροή, η πυκνότητα και η συμπιεστότητα.
34
Q

when is the drug chosen to have a salt form?

A

Αν η NCE είναι ουδέτερη ή αν το pKa της δεν ευνοεί το σχηματισμό άλατος, τότε πρέπει να αναπτύξουμε την ουδέτερη μορφή

Αν η NCE είναι οξύ ή βάση, τότε η επιλογή πρέπει να γίνει ανάμεσα στο άλας της ένωσης ή την ένωση αυτή καθε αυτή

35
Q

What characteristics do salts give the drug? for what reasons can it be done?

A

Τα άλατα δίνουν:
- ψηλό ρυθμό διάλυσης (dissolution rate)
- ψηλή βιοδιαθεσιμότητα σε φάρμακα δυσδιάλυτα στο νερό

—> Για ένα ευδιάλυτο (στο νερό) φάρμακο, η μορφή του άλατος μπορεί να μη χρειάζεται, εκτός αν προσδίδει κάποιο πλεονέκτημα, ως προς τη φυσική μορφή του φαρμάκου

36
Q

what questions do we need to ask to make a choice for the μορφής του άλατος

A
  1. Το οξύ ή η βάση προτιμάται λόγω βιοφαρμακευτικών κριτηρίων;
  2. Είναι εύκολος ο σχηματισμός του άλατος;
  3. Ποιο άλας (συγκεκριμένα) έχει τις πιο επιθυμητές φυσικοχημικές και βιοφαρμακευτικές ιδιότητες;
  4. Το φάρμακο υπάρχει σε κρυσταλλική ή σε άμορφη κατάσταση; Κι αν υπάρχει σε κρυσταλλική κατάσταση, εμφανίζει πολυμορφισμό;
37
Q

what different forms can a drug have? which ones can have polymorphism?

A
  1. κρυσταλλικές μορφές (με ή χωρίς πολυμορφισμό)
  2. άμορφα στερεά
  3. επιδιαλυτώματα (ενσωμάτωση ενός ή περισσοτέρων μορίων διαλύτη μέσα στο κρυσταλλικό πλέγμα)
38
Q

List the methods που χρησιμοποιούνται για τη διερεύνηση ύπαρξης πολυμορφισμού

A
  • εξάχνωση
  • κρυστάλλωση με διαφορετικούς διαλύτες
  • θερμική επεξεργασία
39
Q

List the methods για το χαρακτηρισμό των πολυμορφικών μορφών

A
  1. κρυσταλλογραφικές τεχνικές (με ακτίνες Χ)
  2. μικροσκοπικός χαρακτηρισμός της μορφολογίας
  3. θερμικός χαρακτηρισμός (DSC Differential Scanning Calorimetry, TGA Thermogravimetric Analysis)
  4. θερμιδομετρία διαλύματος
  5. φασματογραφικές μέθοδοι στερεάς κατάστασης (IR, Raman, NMR)

—> Η μορφή με τη μικρότερη διαλυτότητα (και άρα με τη μικρότερη ελεύθερη ενέργεια – θερμοδυναμικά) είναι η σταθερότερη από τις πολυμορφικές μορφές, στη συγκεκριμένη θερμοκρασία.

40
Q

what is tested to determine the Σταθερότητα στερεάς κατάστασης

A
  1. ACC testing:
    - 2-4 εβδομάδες σε 50-80°C
    - με (75% RH) ή χωρίς υγρασία
  2. Test φωτοσταθερότητα:
    - σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ICH
41
Q

For the stability, what did Balbach και Korn πρότειναν ότι είναι ΑΠΟΔΕΚΤΗ η αποδόμηση

A

a) < 3-5% στους 60°C χωρίς υγρασία, για 2 εβδομάδες

b) < 10-20% στους 60°C με υγρασία 100%, για 2 εβδομάδες

42
Q

Name some έκδοχα which χρησιμοποιούνται, συνήθως, για τη δημιουργία φαρμακομορφών per os

A
  • Αραιωτικά μέσα
  • Συνδετικά μέσα
  • Λιπαντικά (βελτιωτικά ροής και αντιπροσκολλητικά)
  • Χρωστικές
43
Q

Which drugs are most affected by the powder characteristics

A

φαρμακευτικά προϊόντα με high συγκέντρωση φαρμάκου (≥50% w/w), οι ιδιότητες της κόνεος του δραστικού φαρμακευτικού συστατικού (API) παίζουν σημαντικό ρόλο στο κατά πόσο εύκολα ή δύσκολα γίνεται η μορφοποίηση