Chapter 8

Question 1

Behavior analysis

Answer 1

gedragsanalyse
Het gebruik van principes van operante conditionering om gedrag te voorspellen. Vanuit dit perspectief heeft men “begrip” gekregen in de mate waarin men toekomstige gedragingen kan voorspellen en beïnvloeden.

Question 2

behaviorism

Answer 2

behaviorisme
Een school van psychologisch denken die stelt dat het juiste onderwerp van studie waarneembaar gedrag is, niet de geest, en dat gedrag moet worden begrepen in termen van zijn relatie tot waarneembare gebeurtenissen in de omgeving in plaats van in termen van hypothetische gebeurtenissen binnen het individu.

Question 3

classical conditioning

Answer 3

klassieke conditionering
Een trainingsprocedure of leerervaring waarin een neutrale stimulus (de geconditioneerde stimulus) een reflexieve reactie uitlokt doordat deze wordt gepaard met een andere stimulus (meestal een ongeconditioneerde stimulus) die die reflexieve reactie al uitlokt; oorspronkelijk bestudeerd door Pavlov.

Question 4

concept

Answer 4

concept

Een regel of andere vorm van mentale informatie om stimuli in groepen in te delen.

Question 5

conditioned response

Answer 5

geconditioneerde reactie
Bij klassieke conditionering, een reflexieve respons die wordt opgewekt door een stimulus (de geconditioneerde stimulus) vanwege de eerdere koppeling van die stimulus met een andere stimulus (de ongeconditioneerde stimulus) die al een reflexieve respons uitlokt

Question 6

conditioned stimulus

Answer 6

geconditioneerde stimulus
Bij klassieke conditionering, een stimulus die een reflexieve respons (de geconditioneerde respons) komt uitlokken vanwege de eerdere koppeling met een andere stimulus (de ongeconditioneerde stimulus) die al een reflexieve respons uitlokt.

Question 7

continious reinforcement

Answer 7

continue versterking

Bij operante conditionering, elke toestand waarin de reactie altijd wordt versterkt.

Question 8

critical period

Answer 8

kritieke periode
Een relatief korte periode in de ontwikkeling van een individu waarin een bepaalde vorm van leren het beste kan plaatsvinden.

Question 9

discrimination training

Answer 9

discriminatie training
De procedure, bij zowel klassieke als operante conditionering, waarbij generalisatie tussen twee stimuli wordt verminderd of afgeschaft door de reactie op de ene stimulus te versterken en de reactie op de andere te doven.

Question 10

discriminative stimulus

Answer 10

discriminerende stimulus
Bij operante conditionering, een stimulus die dient als een signaal dat een bepaalde reactie een bepaalde bekrachtiger zal produceren.

Question 11

drug tolerance

Answer 11

tolerantie voor medicijnen
Het fenomeen waarbij een medicijn achtereenvolgens kleinere fysiologische en gedragseffecten produceert, bij elke gegeven dosis, als het herhaaldelijk wordt ingenomen.

Question 12

evaluative conditioning

Answer 12

evaluatieve conditionering
De verandering in de sterkte van het wel of niet leuk vinden van een stimulus als gevolg van het gepaard gaan met een andere positieve of negatieve stimulus

Question 13

extinction

Answer 13

uitsterven
Bij klassieke conditionering, het geleidelijk verdwijnen van een geconditioneerde reflex die ontstaat wanneer een geconditioneerde stimulus herhaaldelijk optreedt zonder de ongeconditioneerde stimulus. (p. 268) Bij operante conditionering, de afname van het responspercentage dat ontstaat wanneer een operante respons niet langer wordt gevolgd door een bekrachtiger.

Question 14

fixed-interval schedule

Answer 14

schema met vast interval (FI)
Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een vaste tijdsperiode moet verstrijken na elke versterkte reactie voordat deze een bekrachtiger produceert

Question 15

fixed-ratio schedule

Answer 15

schema met vaste ratio (FR)
Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een antwoord een bepaald vast aantal keren (meer dan eens) moet worden geproduceerd voordat het een bekrachtiger produceert.

Question 16

generalization

Answer 16

generalisatie
Bij klassieke conditionering zal het fenomeen waarbij een stimulus die op een geconditioneerde stimulus lijkt, de geconditioneerde respons uitlokken, ook al is deze nooit gepaard gegaan met de ongeconditioneerde stimulus. (p.269) Bij operante conditionering, het fenomeen waarbij een stimulus die lijkt op een discriminerende stimulus, de snelheid verhoogt waarmee het dier de operante respons produceert, ook al is de respons nooit versterkt in de aanwezigheid van die stimulus

Question 17

habituation

Answer 17

gewenning
De afname van de omvang of waarschijnlijkheid van een reflexieve respons die optreedt wanneer de stimulus meerdere of vele keren achter elkaar wordt herhaald

Question 18

imprinting

Answer 18

bedrukking
De term van ethologen voor een relatief plotselinge en onomkeerbare vorm van leren die alleen kan optreden tijdens een kritieke periode in de ontwikkeling van het individu

Question 19

latent learning

Answer 19

latent leren
Leren dat niet wordt aangetoond in het gedrag van de proefpersoon op het moment dat het leren plaatsvindt, maar kan worden afgeleid uit het effect op het gedrag van de proefpersoon op een later tijdstip.

Question 20

law of effect

Answer 20

wet van effect
Het principe van Thorndike dat reacties die een bevredigend effect hebben in een bepaalde situatie, in die situatie vaker zullen terugkeren, en dat reacties die een onaangenaam effect hebben, minder snel zullen terugkeren in die situatie.

Question 21

learning

Answer 21

aan het leren
Het proces of de reeks processen waardoor zintuiglijke ervaringen op een bepaald moment iemands gedrag in de toekomst kunnen beïnvloeden.

Question 22

negative punishment

Answer 22

negatieve straf
Bij operante conditionering vermindert het soort straf waarbij het verwijderen van een stimulus (zoals het nemen van voedsel of geld) wanneer een reactie optreedt, de kans dat de reactie terugkeert.

Question 23

negative reinforcer

Answer 23

negatieve bekrachtiger
Bij operante conditionering verhoogt een stimulus (zoals elektrische schok of hard geluid) die wordt verwijderd na een reactie en waarvan de verwijdering de kans vergroot dat de reactie opnieuw zal optreden.

Question 24

negative reinforcement

Answer 24

negatieve bekrachtiging
Bij operante conditionering resulteert de toestand waarin een reactie leidt tot het verwijderen van een negatieve bekrachtiger

Question 25

observational learning

Answer 25

observerend leren

Leren door naar anderen te kijken.

Question 26

operant conditioning

Answer 26

operante conditionering
Een trainings- of leerproces waarbij de consequentie van een gedragsreactie de waarschijnlijkheid beïnvloedt dat het individu die reactie opnieuw zal produceren; ook wel instrumentele conditionering genoemd.

Question 27

operant responses

Answer 27

operante reactie
Elke gedragsreactie die een betrouwbaar effect heeft op de omgeving dat de waarschijnlijkheid beïnvloedt dat het individu die reactie opnieuw zal produceren; ook wel instrumentele respons genoemd.

Question 28

overjustification effect

Answer 28

overrechtvaardigingseffect
Het fenomeen waarbij een persoon die in eerste instantie een taak zonder beloning uitvoert (behalve het plezier van de taak), die taak minder snel zal uitvoeren zonder beloning na een periode waarin hij of zij is beloond voor het uitvoeren ervan.

Question 29

partial reinforcement

Answer 29

gedeeltelijke wapening

Bij operante conditionering, elke toestand waarin de reactie soms een bekrachtiger produceert en soms niet

Question 30

positive punishment

Answer 30

positieve straf
Bij operante conditionering vermindert het type straf waarbij de presentatie van een stimulus (zoals een elektrische schok of uitbrander) wanneer een reactie optreedt, de kans dat de reactie opnieuw zal optreden.

Question 31

positive reinforcer

Answer 31

Positieve bekrachtiging

Bij operante conditionering resulteert de toestand waarin een reactie in een positieve bekrachtiger wordt.

Question 32

punishment

Answer 32

straf
Bij operante conditionering vermindert het proces waardoor het gevolg van een reactie de kans dat de reactie terugkeert, kleiner.

Question 33

reflex

Answer 33

reflex

Een eenvoudige, relatief automatische, stimulus-responssequentie die wordt gemedieerd door het zenuwstelsel.

Question 34

reinforcement

Answer 34

versterking
Bij operante conditionering, de presentatie van een positieve bekrachtiger of het verwijderen van een negatieve bekrachtiger wanneer er een reactie optreedt, waardoor de kans groter wordt dat het onderwerp de respons zal herhalen.

Question 35

reinforcer

Answer 35

bekrachtiger
Bij operante conditionering, elke stimulusverandering die optreedt na een reactie en de kans vergroot dat de reactie wordt herhaald

Question 36

response

Answer 36

reactie
Elke goed gedefinieerde gedragsactie, vooral een die wordt uitgelokt door een of andere vorm van omgevingsstimulatie of provocatie.

Question 37

shaping

Answer 37

vormgeven
Een operante conditioneringsprocedure waarin opeenvolgende nauwere benaderingen van de gewenste respons worden versterkt totdat de respons uiteindelijk optreedt.

Question 38

social learning

Answer 38

sociaal leren

Leren vindt plaats in een situatie waarin de ene persoon zich op dezelfde manier gaat gedragen als de andere.

Question 39

spontaneous recovery

Answer 39

spontaan herstel
In zowel klassieke als operante conditionering, de terugkeer - als gevolg van het verstrijken van de tijd zonder verdere testen of training - van een geconditioneerde respons die eerder met uitsterven was bedreigd.

Question 40

stimulus

Answer 40

stimulus
Een goed gedefinieerd element van de omgeving dat mogelijk inwerkt op het zenuwstelsel van een individu en daardoor het gedrag van het individu kan beïnvloeden.

Question 41

symbolic play

Answer 41

symbolisch spel
Een soort spel met een “alsof” -oriëntatie op objecten, acties en andere mensen. Symbolisch spel neemt toe tijdens de vroege kinderjaren als gevolg van het groeiende vermogen van kinderen om symbolen te gebruiken om iets anders dan zichzelf weer te geven.

Question 42

unconditioned response

Answer 42

onvoorwaardelijke reactie

Een reflexieve reactie die niet afhankelijk is van eerdere conditionering of leren

Question 43

unconditioned stimulus

Answer 43

ongeconditioneerde prikkel

Een stimulus die een reflexieve respons opwekt zonder enige voorafgaande training of conditionering.

Question 44

variable-interval schedule

Answer 44

schema met variabel interval (VI)
Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin een onvoorspelbare periode, variërend rond een bepaald gemiddelde, moet verstrijken tussen de ontvangst van de ene bekrachtiger en de beschikbaarheid van een andere.

Question 45

variable-ratio schedule

Answer 45

Variabele ratio (VR) schema
Bij operante conditionering, een schema van versterking waarin de respons een bepaald gemiddeld aantal keren moet worden geproduceerd voordat een bekrachtiger verschijnt, maar het aantal dat voor een bepaald geval nodig is, varieert willekeurig rond dat gemiddelde

Question 46

vicarious reinforcement

Answer 46

plaatsvervangende versterking
In Bandura’s sociaal-cognitieve theorie, leren van het observeren van andermans gedrag en de consequenties daarvan, zonder de noodzaak om specifieke bekrachtiging voor iemands gedrag te ontvangen.

Question 47

Westermarck effect

Answer 47

Westermarck-effect
Observatie dat mensen die van jongs af aan samen zijn opgevoed, zelden een seksuele aantrekkingskracht tot elkaar ontwikkelen.