Bloed en bloedcellen Flashcards
Wat doet bloed?
Transporteren moleculen en cellen voor de homeostase.
Hoe kan het interne milieu veranderen?
Interne verandering pH of temperatuur
Prikkels, beschadiging of micro-organismen van buitenaf
Interne voedingstoffen en afvalstoffen concentraties
Interne communicatie
Waarmee wordt een bloedvat afgedekt?
Eén cellaag endotheel, om grote vaten spierlagen voor transport.
Wat voor soort vaten zijn er en wat zijn hun eigenschappen?
Arteriën: gespierde wand om druk door te kunnen geven
Venen: Kleppen die de terugstroom van bloed verhinderen
Capillairen: hebben een 1 laag dikke cellaag waardoor stofwisseling plaats kan vinden
Continue cappilairen: kleine gaatjes voor kleine stoffen
Gefenestreerde capillairen: hebben dunnere gedeelten
Sinusoïdale capillairen: grote gaten (beenmerg/lever)
Waaruit bestaat bloed?
Bloedplasma: 92% water en 8% plasma eiwitten (fibrinogeen, albumine, globuline) + moleculen en zouten
Cellen: (witte- rode bloedcellen + bloedplaatjes)
Wat is serum?
Serum = plasma - stollingsfactoren
Wat is de hematocriet bij mannen en vrouwen?
Hematocriet: hoeveelheid bloedcellen
Vrouw: 0,4 - 0,5
Man: 0,45 - 0,55
Welke vorm hebben rodebloedcellen en hoezo?
Een biconcave (bolvormige) vorm.
Vergroting oppervlakte
Makkelijk door capillairen verplaatsen
Wat is de Latijnse benaming voor rode bloedcellen?
Erytrocyten
Hoe ontstaat de biconcave vorm van erytrocyten?
Door membraanskelet bestaande uit bindingen van spectrine met ankyrine.
Waaruit bestaan bloedcellen vooral en wat is de functie hiervan?
Hemaglobine, binding O2
(CO2 vergiftiging: binding hemaglobine aan CO2 die niet meer breekt > gebrek aan O2 transport)
Wat is de functie van albumine?
Constant houden osmotische druk in cappilairen.
Waaruit bestaan de globulinen fracties?
Alfa-globuline: enzymen-inhibitoren en transporteiwitten
Beta-globuline: transferrine (vervoert ijzer) en LDL (cholesterol)
Gamma-globuline: immunoglobulinen (antistoffen)
Wat is elektroferese in het bloed?
Scheiding eiwitten door verschil in ladingen
Wat houden de letters in bij de bloedgroepen?
Bloedgroep A heeft antigeen A
Bloedgroep B heeft antigeen B
Bloedgroep AB heeft antigenen A en B
O heeft geen antigenen, wel antilichamen voor antigeen A en B
Welke bloedgroep kan aan welke bloedgroep doneren?
A doneert A en AB
B doneert B en AB
O kan alleen O ontvangen (universele donor)
AB doneert AB (universele ontvanger)
Bij donatie alleen erytrocyten!
Wat zijn trombocyten en wat is hun functie?
Bloedplaatjes, bloedstolling
Hoe ontstaan trombocyten?
Door megakaryocyten in het beenmerg.
Afsnoering van cytoplasma van membraan megakarocyt.
Hoe verloopt bloedstolling?
Schade bloedvat: schade opmerken en uitscheiden stoffen endotheel
Bloedplaatjes hechten aan beschadigde deel (plug)
Activatie stollingscascade: omzetting protrombine in trombine > fibrinogeen omgezet naar fibrine > netwerk fibrinedraden (bevorderen herstel en tegenhouden bacteriën) = succesvolle bloedstolling
Wat zijn leukocyten?
Witte bloedcellen
Wat voor soorten witte bloedcellen zijn er?
Eosinofiele granulocyten
Neutrofiele granulocyten
Basofiele granulocyten
Lymfocyten (B- en T-cellen)
Monocyten
Waarvoor zijn neutrofiele granulocyten verantwoordelijk?
Acute reactie ontstekingsprikkel voor fagocyteren en doden bacteriën door:
Collagenase (door bindweefsel heen gaan)
Lysozym (doorknippen celwand bacterie)
Lactoferrine (binding groeifactor bacterie: bacterie barst)
Waarvoor zijn eosinofiele granulocyten verantwoordelijk?
Bestrijding parasitaire infecties, allergische reacties, remming ontstekingen en internalisatie Ag-Ab (antigeen-antilchaam) complexen
Waarvoor zijn basofiele granulocyten verantwoordelijk?
In gang zetten IgE-respons > vorming histamine > vasodilatatie
Stimulatie activiteit neutrofiele en eosinofiele granulocyten via chemotaxis
Waarvoor zijn lymfocyten verantwoordelijk?
B-cel: produceren antistoffen (vooraal aanwezig in beenmerg)
T-cel: Opruimen afwijkende cellen zoals geïnfecteerde of tumorcellen
Twee vormen:
Klein en inactief:
Recirculatie via bloed- en lymfevaten
Groot en actief:
Via lymfeklier naar plaats van ontsteking
Waarvoor zijn monocyten verantwoordelijk?
Pathogenen fagocyteren en doden met enzymen of radicalen micro-organismen bij acute en chronische ontstekingen
Welke vormen monocyt zijn er?
Macrofaag: Fagocytose pathogenen opnemen
Dendritische cel: Stimulatie naïeve T-cellen als APC (antigeen presenterende cel)
Is bloed bindweefsel?
Ja, het bevat de 4 componenten:
Cellen
Vezels (fibrinogeen)
Amorfe tussenstof (eiwitten/stollingsfactoren)
Weefselvloeistof (plasma)
Waar worden bloedcellen gevormd?
Beenmerg, ijzer essentieel
Waar komt ijzer vandaan in het lichaam?
10% uit voedsel, de rest door recycling.
Wat gebeurt er na de vorming van T-cellen?
Controle door thymus > kunnen ze binden aan HLA? > herkennen ze lichaamseigen cellen en laten ze deze heel? > vrijgegeven aan bloed
Waar komen de bloedcellen vandaan voor en maanden na de geboorte?
Prenatale: dooierzak
Daarna: lever
Maanden na: beenmerg
Begin femur tibia, ribben.
Hogere leeftijd: sternum, vertebrae en pelvis
Wat is de levensduur van erytrocyten?
120 dagen. 240.000 per seconde gemaakt
Wat zijn hematopoietische stamcellen?
Hier komen bloedcellen uit, lijken op kleine lymfocyten maar kunnen delen.
Pluripotent (kunnen differentiëren tot meerdere bloedcellen)
Lage delingsfrequentie hoge delingscapaciteit
Lange termijn herstel bevorderen na transplantaties
Wat houdt leukemie in?
Kwaadaardige ontsporing bloedcelvorming.
Ongecontroleerde proliferatie (groei en deling)
Verminderde celdood
Verstoring > mindere functionaliteit
Genetische aandoening
