Bearla - Gaeilge Flashcards
unrealistic , unattainable
míréadúil , = unrealistic
Tá scála ama míréadúil curtha i bhfeidhm ar an atheagrú, agus tá eagla orm nach chun leas na Gaeilge é. ►
attribute, property, symptom
attribute, property, symptom
airí, 3 f. (gs. ~). 1. Desert. An rud is ~ air, what he deserves. Is maith an ~ air é, he deserves it well. Ní hé is ~ air, it is not what he deserves. Más ~ air é, if he deserves it. ~ an mhagaidh, laughing-stock. Is ~ sheachanta é, he is one to be avoided. 2. Deserving person.airí1, m. (gs. ~, pl. ~onna).
Symptom; attribute, characteristic, property.
airí , 2 f. (gs. ~). (In phrases) Airgead, prátaí, etc., na h~, plenty of money, of potatoes, etc.
tax evasion
Imgabháil canach
tax avoidance = seachaint bain3 cánach
nausea,
nausea, s. 1 a Samhnas m, masmas m, iompú m goile. b Tinneas m farraige. 2 Déistin f, gráin f.
highlands ( of Scotland )
garbhc hríoch »
~garbhcríocha na hAlban, the Highlands of Scotland.
To show cause, reason
»To show cause, reason, = fáth a thabhairt, = cúis a shuíomh
risk
priacal, m. (gs. & npl. -ail, gpl. ~). Peril, risk. 1. Bhí sé i b~ a anama, he was in peril of his life. Ar do phriacal féin, at your own risk. 2. (In phrase) Bean i b~, woman in childbirth. (Var: priacail f)
don chineál sin priacail.= for that kind of risk.
Tá a fhios ag an saol gurb í an Nua-Shéalainn (mar aon leis an Astráil) an áit is fearr don chineál sin priacail. ►
measúnú priacail. =. risk assessment
Scríobh mé measúnú priacail sa choláiste agus chuir mé cóip chuig an mhaor slí sa chomhairle contae, John Street.
. ►measúnú priacail. =. risk assessment
Bhí tuairisc uimhir 5 ar an chlár fógraí an mhí seo agus measúnú priacail Al Capone scríofa air: “If nobody moves, nobody gets hurt”. ►
risk assessment
measúnú priacail. =. risk assessment
on all sides, in every direction.
deiseal agus treiseal. = on all sides, in every direction.
deiseal1, m. (gs. -sil), treiseal, s. (In phrase)
Deiseal agus ~,
- Righthand direction, direction of sun. (a) (As adv.) Dul ~, to follow direction of sun, to go clockwise. Casadh, iompú, ~, ar ~, to turn right. Fad is a bheas grian ag dul ~, whilst the sun follows its course, to the end of time. S.a. LÚB1 4,
TREISEAL. (b) (As int.) ~! (to person with obstruction in throat, or sneezing) Bless you! (c) (gs. as attrib.a.) An taobh deisil, the right-hand side; the right side (de rud, of sth.). 2 = DEISIÚR.
Deiseal , 2 m = DEISE1 1.
a stitch in time saves nine
Ní hé lá an chatha lá chnuasaithe = a stitch in time saves nine.
gathering ill will
ag cnuasach drochaigne, gathering ill will.
fix yourself up properly.
Cuir crot is críoch ort féin, ==»>fix yourself up properly.
Cuir crot is críoch ……
interrogate
interrogate, v.tr. Ceistím, cuirim ceastóireacht ar (dhuine).
spin-doctoring
iarracht casadh dearfach a chur ar an scéal = SPIN
Speaking in media interviews this week, Foras na Gaeilge spokespersons alluded to a case of lead organisations providing employment for the staff of the unsuccessful organisations, however this has been dispelled as ‘spin-doctoring’ by some participants in the process. In just one of the remits, “Awareness Raising, Language Protection and Representation” three organisations will have their funding discontinued from the end of June which will leave fourteen staff members unemployed:
Dar le roinnt tráchtairí nach bhfuil anseo ach iarracht casadh dearfach a chur ar an scéal. I gceann amháin de na catagóirí mar shampla, ‘Ardú Feasachta, Cosaint Teanga, agus Ionadaíocht’ cuirfear deireadh le maoiniú do thrí eagraíocht, rud a fhágfaidh 14 fostaí dífhostaithe:
representation
Proportional representation
representation, s. Proportional representation, ionadaíocht chion mhar.
1 a Samhlú m, léiriú m. b Th: Léiriú (dráma, páirte). 2 a Pol: Proportional representation, ionadaíocht chionmhar. b Coll: Teachtaí mpl. 3 To make false representations to s.o., faisnéis bhréagach a chur ina luí ar dhuine. 4 a Ráiteas m. b Gearán foirmiúil. 5 Phil: Athláithriú m. = proportional » Proportional representation, ionadaíocht chionmhar.
he got sunstroke
~ fuair sé goin ghréine, he got sunstroke,
goin teasa, = heat-stroke. . ~ goin ocrais, = pang of hunger.
chléibh, chroí, body-, heart-, wound; piercing sorrow. ~
Bhí goin air chun a dhinnéir, = he was hungry for his dinner.
Goin choinsiasa, twinge of conscience
let sleeping dogs lie
Ná hoscail doras na hiaróige, = let sleeping dogs lie
Lucht iaróige, trouble-makers
2. After-effect, complication; mark (of blow). ~ shlaghdáin, = after-effect of cold. An iaróg a bhaint as rud, to remove the bad effect of, take the sting out of, sth.
in full compensation for the loss.
íoc1, m. (gs. as s. ~a, as vn. ~tha; pl. ~aí).
mar íoc iomlán sa chaill,
íoc1, m. (gs. as s. ~a, as vn. ~tha; pl. ~aí). 1. vn. of ÍOC3.
2. Payment. ~ fiach, deachúna, payment of debts, of tithes.
In íoc a shaothair, = in recompense for his work. Déanadh a rogha duine an t-~, no matter who bears the expense. Is maith an t-ól go dtaga an t-~, one must pay for one’s whistle. 3. Charge, rate, tax. Cíos is ~, rent and rates. Gan chíos gan ~, free of charges. Fear ~a, tax-, debt-, collector. 4. Requital, atonement. In ~ ár bpeacaí, in atonement for our sins. Mar ~ ina oilc, in requital for his evil doings. In ~ a athar, in revenge for his father. Lit: ~ an Chrainn, the atonement on the Cross. (Var: f)
in full compensation for the loss
caill
mar íoc iomlán sa chaill, = in full compensation for the loss.
this is ruinous weather.
caill1, f. (gs. ~e, pl. ~eanna)
Tá caill ar an aimsir seo,
1. Loss. = Is mór an chaill air é, = it is a great loss to him.
Is beag an chaill é, he, it, =. is no great loss. Bhain ~ dóibh, they sustained a loss. Rinneadh ~ ar na barra, the crops were badly damaged. Ní dhearnadh ~ air, no great harm was done to him, to it. Tá caill ar an aimsir seo, this is ruinous weather.
Tá ~ ar an oíche anocht, =. it is a fearful night; tonight will bring death to someone.
Prov,» misfortunes never come singly; Prov
Prov: Nuair a thagann an chaill tagann an fhaill
= misfortunes never come singly.
(In phrases) Níl caill air (mar oibrí, ag an léann), he is not bad (as a worker, at learning).
when the opportunity occurred.
faill » Breith ar an bhfaill,; an fhaill a fhreastal, to seize an opportunity.
caill » Nuair a thagann an chaill tagann an fhaill, misfortunes never come singly.
coimhéad » = An fhaill a choimhéad, to watch for an opportunity.
faill »= Fuarthas a fhaill, he was caught unawares.
faill ». An fhaill a ligean thart, to let an opportunity pass.
faill » Tá an fhaill agus an acmhainn aige, he has the time and the wherewithal.
scaoil ». Ná ~ an fhaill uait, don’t let the chance go by.
tapaigh » Níor thapaigh tú an fhaill, you weren’t quick enough to take your chance.
he was friendly with them on account of his wife.
On account of…
Ba chara dóibh é as los a mhná, = he was friendly with them on account of his wife. As los a nirt, by reason of his strength.
I los croiche Críost, in virtue of the cross of Christ.
As a los sin, =. on that account.
Lit: Ar aon los, = on purpose. = D’aon gnó
separation; dismantlement.
cur » cur ó chéile, separation; dismantlement.
feothan, m. (gs. & npl. -ain, gpl. ~).
feothan, m. (gs. & npl. -ain, gpl. ~).
- Gust. ~ gaoithe, gust of wind. ~ geimhridh, wintry gust.
- Breeze. ~ farraige, sea-breeze. ~ seoltóireachta, sailing breeze.
- Puff (of pipe); sip (of drink). S.a. MADRA. (Var: feothán m)
In power
ard ». In ard a shaoil, a réime, = at the peak of his life, career.
barr » I mbarr a réime, = at the height of his career.
buaic » Bhí sé ar bhuaic a réime, = he was at the height of his career.
fág i » Ní fhágfar i bhfad i réim iad, =. they won’t be left in power for long.
rian » Tá an duine bocht gan réim gan rian, = the poor fellow has lost the use of his limbs.
teann » I dteann a réime, at the height of his career.
tionscnamh »réime nua, setting-up of new regime.
opinion
opinion, s. a Tuairim f, barúil f. In my opinion, de mo dhóighse, do réir mo bharúlasa, dar liomsa. In the opinion of experts, dar leis na heolaithe. I am of the opinion that . . ., is é mo thuairim go . . ., tá má barúlach go . . . l am entirely of your opinion, tigim leat go hiomlán; táim ar aon intinn ar fad leat. It is a matter of opinion, níl ann ach do bharúil; cúrsaí tuairime é. He gave his opinion, d’inis sé a thuairim. I asked him for his opinion, d’fhiafraíos de cad ba dhóigh leis. To form an opinion on sth., tuairim a bhaint as rud. What is your opinion of him? céard é do mheas air? cad é do bharúil de? . Jur: To seek counsel’s opinion, comhairle consailéara a iarraidh.
Toll; tax, tribute. town toll.
dola1, m. (gs. ~, pl. ~í). 1. Thole-pin. 2. (Wooden) peg.
dola2, m. (gs. ~, pl. ~í). 1. Harm, damage; loss, distress. ~ a dhéanamh, to do harm; to cause distress. Gníomh ~, doleful deed. Ba mhó a shola ná a dhola, he gained more than he lost. ~í an duine bhoicht, the poor man’s difficulties. Cén ~ atá ort? What’s grieving you? Croí cloiche nach nglacfadh ~ leis, it is a hard heart that would not be moved by it. 2. Charge, expense; imposition, burden. An ~ a íoc, to pay the reckoning. Do dholaí a réiteach, to clear one’s expenses, meet one’s obligations. Níl fiacha ná ~í air, he has neither debts nor expenses. Mo chuid den ~, my share of the cost. 3. Toll; tax, tribute. ~ cathrach, town toll.
heart by-pass operation
hobráid sheach-chonaire croí, Strus oibre a deir sé ba chiontach le hobráid sheach-chonaire croí a bheith aige roinnt blianta ó shin agus bhuail an tragóid a lámh ar a shaol chomh maith agus é ina fhear óg. ►
Téarmaí gaolmhara · ardaitheoir fir3 seach-chonaire=by-pass hoist s
Memory lane
chonair na cuimhne = memory lane
Chas Alan Desmond lena chomh-Chorcaígh agus craoltóir aithnidiúil, John Creedon, le breathnú siar ar chonair na cuimhne a thug aneas trí Montrose é agus ó dheas arís lena theaghlach cois Laoi na sreabh. ►
Pathway
chonair - Siúlann Pat Butler ardmhá spioradálta na scannánaíochta an tros so ar chonair a leag dís sárléirtheoirí ‘fíoreisceachtúla’ amach roimhe. ►. chonairí an tsléibhe = the mountain pathways
Bhéarfaidh Tony Birtill amach ar chonairí an tsléibhe san alt seo thú, go barr binne i gCymru y Ddraig Gôch, in Albain na dTréan agus i Sasain na Sócmhainní. ►
Ease, respite, lull
sàmhnas aimsire = respite in weather
sámhnas, m. (gs. -ais). 1. Ease, respite. ~ a thabhairt d’othar, to ease a patient. Shíl mé go mbeadh ~ agam, I thought I could rest myself. 2. Lull. Tiocfaidh ~ ar ball, (of wind, rain) it will ease off after a while. ~ ar chaint, lull in conversation.
relevant
relevant ; comhaid ábhartha = pertinent files
“ Tuigtear dom go ndearnadh cuardach iomlán ar na comhaid ábhartha sa Roinn agus nach bhfuil taifid dá leithéid ann. ►
“ Níl fuaim The Doors ceangailte le tréimhse ar bith agus tá téamaí na n-amhrán chomh hábhartha i saol an lae inniu is a bhí sna seascaidí agus sna seachtóidí. ►
wisdom
Gaois = wisdom, meaning
“ Gaois an Fhocail; Is nós le státseirbhísigh a bheith ríchúramach agus siosmaideach leis na focail a úsáideann siad i gcruinnithe agus go deimhin sna miontuairiscí a scríobhtar ar na cruinnithe sin. ►gaois
“Is cóir daoibh éisteacht go géar le gach uile rud a deir sé, nó tá gaois in achan uile fhocal dá dtig as a bhéal. ►
sensible
siosmaideach = sensible; is siosmaidí = more sensible; “ Tá ócáidí ann fosta nuair is siosmaidí agus nuair is saoire i bhfad scaifte airí agus a gcuid comhairleoirí is státseirbhísigh a eitilt in aon árthach amháin. ►
“ Má fheiceann tú aon táirge faoi lipéad Gaeilge, déan an rud siosmaideach. ►úsáid shiosmaideach ; sensible use: “ Lena chois sin, tá uirlisí taighde úra ar fáil anois d’iriseoirí trí chnaipe a bhrú, ach úsáid shiosmaideach a bhaint astu. ►Tá mórán le rá acu atá siosmaideach faoi chúrsaí foilsitheoireachta agus léitheoireachta. ►
Priority
tosaíocht NF ; priority; gin uatha: tosaíochta, ; ain iolra: tosaíochtaí,; gin iolra tosaíochtaí ; tosaíochtaí eile = other priorities
Ach is dócha go bhfuil tosaíochtaí eile acu sa saol seachas Rolex. ►
san ord tosaíochta = in the order of priority; Tá an Roinn Talmhaíochta imeallaithe i dtreo na gcliathán mar aireacht san ord tosaíochta le blianta beag anuas. ►. ár dtosaíochtaí = our priorities
Caithfimid ár dtosaíochtaí maidir le cúrsaí oideachais a chur ina gceart. ►
medical supervision
feitheoireacht mhíochaine = medical supervision
Áiseanna agus feitheoireacht mhíochaine níos fearr ag ionaid traenála agus imeartha. ►. taca míochaine = medical aid
Ní hann do bhonneagar stáit a chuirfeadh taca míochaine ar fáil, gan trácht ar thacaíocht aigneolaíoch. ►
exemption
díolúine ó ionchúiseamh = exemption from prosecution
Sa bhliain 2008 rinne cúirt sa Spáinn 40 ceannaire de chuid an RPF a dhíotáil as coir an chinedhíothaithe a bheith déanta acu, ach bhí díolúine ó ionchúiseamh ag Kagame mar gheall ar é a bheith ina cheann stáit. ►
To Eliminate , exterminate
díothaigh Vb
PAST díothaigh, PRESENT díothaíonn, FUTURE díothóidh, VERBAL NOUN díothú, VERBAL ADJECTIVE díothaithe
exterminate, eliminate
medical experiments
turgnaimh leighis = medical experiments; Tá stair dhorcha ag baint leis na boghtaí seo – rinneadh go leor turgnaimh leighis iontu le linn na meánaoise.
because
arae = because ; ▼
arae ba ar a gabháltas sise a rugthas ar na coiníní freisin. ►
‘Ní móide go bhfuil sé dleathach ar fad saothar Gaeilge Chonleth Ellis a scaradh ón a shaothar Béarla, arae is mar fhile Béarla is túisce a chuir an pobal aithne air…’
however
ámh = however; Cuireadh an tuilleamh coigríche seo i mbaol ar na mallaibh, ámh, mar gheall ar fhadhbanna áirithe leis an gcaidreamh taidhleoireachta idir an Astráil agus an India. ►
fós , àfach, ámh, = however
Usage frequency
Minicíocht úsáide · ▼minicíocht nf, frequency
gin minicíochta, Iol minicíochtaí, Gin iolra minicíochtaí
»
Níl aon dá phinneog dhaonna mar a gcéanna, ach tá an fheidhm cheannann chéanna acu - minicíochtaí áirithe a threisiú agus minicíochtaí eile a mhaolú. ►
diplomacy
taidhleoireacht = diplomacy; Agus is cóir cuimhneamh go ndeir oifigigh na tíre seo a oibríonn sa Bhruiséil go bhfuil an caipiteal polaitiúil agus an taidhleoireacht chumasach i bhfad níos tábhachtaí na meáchan na vótaí. ►fhadhbanna áirithe leis an gcaidreamh taidhleoireachta idir an Astráil agus an India
demand
heavy demand
a leabhar mór-ráchairte = his book that is in heavy demand
Rowling a leabhar mór-ráchairte Harry Potter, agus b’fhéidir go dtiocfaidh cuid den draíocht sin chugamsa fosta. ► ráchairt
Tá ráchairt ar chúrsaí deireadh seachtaine ar fud na tíre agus bhí cúpla ceann ar siúl le seachtainí beaga anuas in Dallas agus in Toronto. ►
Chaff
Chaff = lóchán 2. Light, wind-blown, grass, etc. 3. Worthless matter,
gabh » Ní ghabhtar seanéan le lóchán, “an old bird is not caught with chaff’, we learn from experience.
omen
sola1, m. (gs. ~, pl. ~í). Lit: 1. (Good) omen, augury. 2. Gain, profit; good fortune, success.; sola2, f. (gs. ~). Bot: Sola.
dola2, m. (gs. ~, pl. ~í). 1. Harm, damage; loss, distress. ~ a dhéanamh, to do harm; to cause distress. Gníomh ~, doleful deed. Ba mhó a shola ná a dhola, he gained more than he lost.
Crumbled matter, bits, remnants.
spruadar, m. (gs. -air). Crumbled matter, bits, remnants. ~ móna, turf-mould. ~ tuí, bits of straw. ~ luatha, scattering of ashes. ~ bia, remnants of food. Cúil spruadair, refuse dump. (Var: sprúdar)
Rag ( newspaper )
liarlóg = rag
“ Sin a lán airgid le caitheamh ar liarlóg mar seo. ►liarlóg leamh =
insipid rag
most desperate conditions
cúinsí is ainnise = most desperate conditions
» awful, terrible ~ tá an aimsir go hainnis = the weather is awful
conas atá tú? - tá mé go hainnis = how are you? - I am terrible
sanctimonious statement
ráiteas béalchráifeach = sanctimonious statement
“ Dhéanfadh sé maitheas d’urlabhraithe Fhine Gael agus an Lucht Oibre smaoineamh air seo sula n-eisíonn siad ráiteas béalchráifeach eile ag cur na freagrachta maidir le drochiompar i measc na nGardaí ar Fhianna Fáil amháin. ►
Ideal, ambition
” Chuir mé mo bhean, mo chlann, mo phost, mo mhuintir in áit na leathphingine ar son na huaillmhéine seo amháin”
incitement to evil.
adhaint oilc ; Tine adhaint, to kindle a fire. » Kindle.; brosna » Decayed twigs, kindling; brosnach » Decayed twig, stick suitable for use as kindling.
fadaigh » Set, kindle.; téigh » Kindle, glow.
adhain »
brosna »
~ a chruinniú, to gather sticks, kindling.
brosna »
Níl coill gan ~ a loiscfeadh í, any forest can be fired with its own kindling.
fríd »
Is lú ná ~ máthair an oilc (na cointinne, an drochábhair), a small spark kindles a large fire.
Don’t stir it up
adhain1, v.t. & i. (pres. adhnann, fut. adhanfaidh, vn. ~t).
- Kindle. Tine a adhaint, to kindle a fire.
- Inflame. Duine a adhaint, to inflame s.o.
Ná hadhain fearg, troid, = don’t stir up anger, a fight.
Sensitive
“ Bhí cur síos ann mar gheall ar an rochtain a bhí acu d’eolas tábhachtach agus do shonraí pearsanta íogair ar nós claonadh gnéis agus a laigí ar nós dúil sa deoch mheisciúil. “íogair, a1. 1. Sensitive, delicate; ticklish, touchy. Tá an tsúil ~, the eye is easily hurt. Cás ~, delicate case.
with due respect to those present.
Í gcead don chuideachta,
Tá a chuideachta leis, he has brought his companions along. I g~ a chéile, together. I g~ na ~, along with the rest.
Social amusement, fun
chuideachta = 2. Social amusement, fun. ~ a dhéanamh, to have fun; (of children) to play. Rinne sé ~ dúinn, he kept us amused. Is againn a bhí an chuideachta, we had such fun. Tá ~ agaibh orm, you are poking fun at me. Níl ann ach ~, it is only fun. Ní ~ ar bith a leithéid sin, that kind of thing is no joke. (Var: gs. ~n; ~nas m)
I was giving at the knees.
I was giving at the knees. = Bhí na hioscaidí ag lúbadh fúm,
ioscaid, f. (gs. ~e, pl. ~í). 1. Hollow at back of knee. Beidh mise sna hioscaidí agat, I’ll be following right behind you. 2. (a) Tiny amount. ~ tobac, little bit of tobacco. ~ tae, little grain of tea. (b) (Of relationship) Degree. ~ ghaoil a bheith agat le duine, to be distantly related to s.o. (Var: ioscad f, pl. ioscadaí)
Tiny amount.
Ioscaid
(a) Tiny amount: Ioscaid tobac, little bit of tobacco.
Ioscaid tae, little grain of tea.
( b) (Of relationship) Degree. ~ ghaoil a bheith agat le duine, to be distantly related to s.o. (Var: ioscad f, pl. ioscadaí)
to let oneself be attracted towards sth.
Do mheanma a thabhairt faoi rud, =
to let oneself be attracted to sth
I thought in my own mind, to myself, (that).
Smaoinigh mé i mo mheanma (go), = I thought in my own mind, to myself, (that).
lúbaire fir4
DEFINITIONS AND PHRASES caimiléir » duine cam, lúbaire bithiúnach draíodóir » fear draíochta; lúbaire, rógaire, cleasaí; duine rúnmhar falcaire » lúbaire; bláth beag fiáin
Dola
dola2, m. (gs. ~, pl. ~í).1. Harm, damage; loss, distress. ~ a dhéanamh, to do harm; to cause distress. Gníomh ~, doleful deed. Ba mhó a shola ná a dhola, he gained more than he lost. ~í an duine bhoicht, the poor man’s difficulties. Cén ~ atá ort? What’s grieving you? Croí cloiche nach nglacfadh ~ leis, it is a hard heart that would not be moved by it. 2. Charge, expense; imposition, burden.