Alle medicijnen Flashcards
Dosulepine
Triamcinolon
Warfarine
Vitamine K antagonist (zeer langwerkend 1-2 dagen)
W; remming vitamine-K afhnkelijke stollingsfactorsynthese (II, VII, IX en X) met enig delay door aanwezige voorraden.
D: INR: 2,-2,5 profylaxe trombose, 3 - 4,5 na kunstklep
Bw:
- Bloedingen –> vitamine K
- Alopecia, huidnecrose, hypersensitiviteit
- Interacties met antibiotica
Haloperidol (Haldol)
Klassieke antipsychotica
W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking.
I: delier, psyhocse
Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:
- Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
- Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
- Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,
- Serotonine-receptor: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
- Cave onttrekking.
Fusidinezuur
Steroïde achtige stof die de bacteriële DNA synthese verminderd. Werkt alleen tegen gram positieve bacteriën.
Bw:
- Tromboflebitis bij iv infusie
- geelzucht
- N, V,
Methylfenidaat (Ritalin)
Fentanyl
Opioïden
W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen.
Bw:
- Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid.
- Ademhalingsdepressie, constipatie
- Afhankelijkeheid
Intox: Naloxon
Rivaroxaban (xarelto)
DOAC (Factor Xa remmers)
D: 2dd 15 mg voor 3 weken gevolgd door 1dd 20 mg
Bw:
- Gastrointestinaal: N+ V+
- Interacties met conazolen (antifungale therapie)
Buscopan
Eptifibatide
Fraxodi
Langwerkende heparine
W: remmen van antitrombine III met klein beetje plaatjesaggregratiewerking en remming factor X
Bw:
- Bloeding –> protamine
- Osteoporose (inhibitie osteoblasten)
- Trombocytopnie (5-10 dagen na start)
- Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
Paracetamol:
- Dafalgan
Metamizol
NSAID
1000 mg max 4dd
W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten
I: pijn, reuma, jicht, spit
Bw:
- Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen
- Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole
- Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
Hydrochloorthiazide
Thiazide diureticum
- Remmen Na ⇔ Cl transport in distale tubulus
- Verminderinge perifere vasculaire weerstand
D: 12,5 - 25 - 50 mg 1dd
Bw: hypokaliëmie, hypoMgnesiëmie
hyperkaliëmie, hyperuremie, hyperlipidemie
Dabigatran (Pradaxa)
DOAC factor IIa remmer
D: Therapeutsich:150 mg 2×/dag na behandeling met een parenteraal anticoagulans gedurende ten minste 5 dagen
BW:
- GI: N+, V+, buikpijn, dyspepsie
- Bloeding –> idarucizumab (monoklonaal antilichaam en antidotum)
Formeterol
Sumatriptan
Anti-migraine (aanvallen)
W: serotonine receptor agonisten waardoor intracraniéle vasoconstrictie en inhibitie van de neurotransmissie in het trigeminussysteem.
I: Migraine, acute aanval
Bw:
- Warmte in het hoofd, de nek, de borst en ledematen + flushing
- Duizeligheid, slaperigheid
- Misselijkheid en braken
- Angina (conronaire vasoconstrictie)
Diuretica algemeen
Liraglutide (saxenda, victoza)
GLP-1 agonisten
W: binden aan en activeren de GLP-1 receptoren in de pancreas waardoor meer intrinsieke insulineproductie in Beta-cellen. Stimuleren ook gewichtsverlies.
BW:
- N, V, diarree, buikpijn, gewichtsverlies
- CZS: vermoeidheid, agitatie, duizeligheid
- Injectiesite reacties.
Lorazepam (temesta)
Langwerkende benzodiazepine (12 - 16 uur)
D: 10 - max 20 mg per dag
W: inhibitie van de GABAA receprot
I: Delier, anxyiolytica, insomnie, alcoholonthouding.
Bw: afhankelijkheid, tolerantie
Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen
Verwardheid, slaperigheid.
Diclofenac (voltaren)
NSAID
25 mg max 3dd
W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten
I: pijn, reuma, jicht, spit
Bw:
- Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen
- Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole
- Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
Hydroxychloroquine (Plaquenil)
Anti-malaria middelen
W: maakt de pH in de macrofagen hoger (meer basisch) waardoor veranderde interactie tussen T-helper en antigeen presenterende cellen.
Bw:
Hoofdstuk 51
Cetrizine
(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist (anti-histaminica)
W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB.
I: allergische reacties
Bw:
- Licht antimuscarinerg
Flupentixol
Klassieke antipsychotica
W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking.
I: delier, psyhocse
Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:
- Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
- Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
- Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,
- Serotonine-receptor: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
- Cave onttrekking.
Buproprion
Glimiperide
Sylfonylureumderivaat
W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte.
Bw:
- GI: N, V, diarree, constipatie
- Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels
- Gewichtstoename
- Hypersensitiviteit
- Hyponatriëmie door verhoogde renale ADH sensitiviteit
Ranitidine (zantac)
Histamine (H2) receptor antagonist
W: verminderde zuursecretie op prikkels.
BW:
- Diarree, GI verstroging
- Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid.
Clomipramine
Tricyclische Antidepressiva
W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW).
D:
I:
Bw:
- Serotonine: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien.
- α1: hypotensie
- Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie.
- Cave onttrekking
- Cytocrhoom P450 inhibitie.
Misoprostol
Prostaglandine analgoog
Beschermd de mucosa tegen NSAID geinduceerde ulcers. In combinatiepreparaten met diclofenac of naproxen.
I: bescherming tegen NSAIDs, weeënopwekker.
Bw: diarree, krampen, baarmoedercontracties, menorraghie en postmenopeuzaal bloedverlies.
Metformine
Biguanide
W: verminderde gluconeogenese in de lever. Verhooge insulinegevoeligheid in weefsels door upregulatie GLUC-1 receptor. Gewichtsverlies en verlaagde triglyceriden.
Bw:
- GI: anorexie, misselijkheid, smaakverandering, diarree
- Vitamine B12 tekort door verminderde absorptie
- Verhoogde kans op lactaatacidose bij lage eGFR
Digoxine
Anti-aritmica
W: partiele binding Na+K+-ATP-ase waardoor hogere intracellulaire Na gradiënt en minder Ca exchange, verlaging membraanpotentaal (snellere exacibiliteit)
- Verlaging sinusritme
- Vertragen voorgeleiding over AV-knoop
Bw:
- GI: N+, V+, diarree (centraal effect)
- NP: moeheid, duizeligheid, gestoord kleurenzien (NTP-ase netvlies)
- ECG veranderingen
- Ectopale slagen of VT
- Gynaecomastie (door steroïdenstructuur stimulatie oestrogeenreceptoren)
Intox:
- Antilichamen
- Atropine voor bradycardie
Colchicine
Anti-jicht
W: verstoort de vorming van microtubuli in de neutrofiele granulocyten waardoor recruitment naar aangedane gewricht/weefsel niet optreet.
I: Acute jicht, pericarditis, familiare mediterreaanse koorts
BW:
- Buikpijn, misselijkheid, braken en diarree
- Uitslag
Maprotiline
Tricyclische Antidepressiva
W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW).
Bw:
- Serotonine: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien.
- α1: hypotensie
- Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie.
- Cave onttrekking
- Cytocrhoom P450 inhibitie.
Pantoprazol
Protonpompremmer
W: inhibieren van ATP ase in de pariëtale cellen van de maag.
Bw:
- Vitamine B12 deficiëntie (gestoorde absoraptie)
- Hypomagnesiëmie
- Osteoporose
Carbamazepine (tegretol)
Anti-epileptica (natriumkanaalblokker)
W: blokkeren Na kanalen waardoor inhibitie signaalactiviteit en verhoogde insult-drempel.
Bw:
- GI: misselijkheid, braken, droge mond
- Oedeem
- CZS: hoofdpijn, duizeligheid, ataxie
- Hyponatriëmie (verhoogde ADH gevoeligheid)
- CYP3A4 inductie
Gliclazide
Sylfonylureumderivaat
W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte.
Bw:
- GI: N, V, diarree, constipatie
- Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels
- Gewichtstoename
- Hypersensitiviteit
- Hyponatriëmie door verhoogde renale ADH sensitiviteit
Ticagrelor (Brilique)
Trombocytenaggregatieremmer (adenosine difosfaat receptor antagonist)
D: oplaaddosis van 180 mg, vervolgens 90 mg 2×/dag
W: irreversibele inductie van adenosine difosfaat receptor waardoor plaatjesaggregratieremming
Bw: GI: N+, V+, dyspepsie
Telmisartan
Angiotensine II receptor blokker
W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie
I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie
Bw:
- Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid
- Artralgie, spierpijn
Tirofiban (aggrestat)
Trombocyten aggregratieremmer (nieuwe generatie)
D: alleen nog i.v.
Escitalopram (lexapro)
SSRI’s (serotonine heropname remmer)
W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen.
Bw:
- GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie
- Anorexie met gewichtsverlies
- Hyponatriëmie
- CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie
- Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies
- CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
Mirtazipine
Ezetimibe (Ezetrol)
Cholesterol absorptie inhibitie
In de kleine darm wordt de NPC1L1 transporter geblokkeerd om cholesterolopname met 50% te reduceren. Triglyceriden, galzuren en vetoplosbare vitaminen worden wel normaal opgenomen. Totaal 20% reductie LDL in monotherapie.
Bw:
- GI: N, V, diarree
- Hoofdpijn
- Angio-oedeem
Barnidipine
Aprepitant
Anti-emetica (neurokinine 1 antiagnoist)
W: moduleren effect perifere en centrale serotoninereceptor waardoor verminderde gevoeligheid voor cisplatin.
Bw:
- Constipatie, diarree, anorexie
- Duizeligheid, hoofdpijn, de hik.
Tramadol
Doxazosine
Selectieve Alpha-1 blokker. Antihypertensief
D: 4 -6 - 8 mg
- Vermindering van de arteriële en de veneuze vaatweerstand.
- Verbetering cardiovasculair profiel door HDL verhoging en verlaging triglycerides
Bw:
- Hypotensie (posturaal)
- Neuropsychiatrisch: hoofdpijn, lehtargie, duizeligheid
- Rhinitis
- Incontinentie / toegenomen mictie
Ethinylestradiol / levonogestrol
Ketoconazol
Levothyroxine
Amitriptyline
Tricyclische Antidepressiva
W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW).
D:
I:
Bw:
- Serotonine: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien.
- α1: hypotensie
- Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie.
- Cave onttrekking
- Cytocrhoom P450 inhibitie.
Desloratidine (aereus)
(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist (anti-histaminica)
W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB.
I: allergische reacties
Bw:
- Licht antimuscarinerg
- Wat slaperigheid, minder dan 1e generatie
Montelukast
Anti-leukotriëen
W:
Bw: CYP 3A4 interactie, hoofdpijn en buikpijn
Isosorbidemononitraat
Nitraten (langwerkend)
Werking: Vasodilatatie door verminderde influx van calcium:
- Verminderde preload door veneuze dilatatie
- Verminderde afterload door verlaagde arteriële vaatresistentie
- Betere coronairdoorbloeding.
Bw:
- (veno) Hypotensie (posturaal), syncope, reflextachycardie
- (art): hoofdpijn, flushing
- Tolerantie (streef naar nitraatvrije periode)
Cave: gelijktijdig gebruik sildenafil (viagra) –> hypotensie.
Tranexaminezuur (Cyclokapron)
Antifibrinolytica
- D: i.v.: 500–1000 mg 2–3×/dag langzaam i.v.*
- Oraal: 1–1,5 g (15–25 mg/kg) 2–3×/dag.*
W: inhibitie van activatie van plasminogeen (en opruimen stolsels)
Bw: N+, V+, diarree
Tamsulosine
Selectieve alpha1-receptor antagonist.
D: 0,4 mg 1dd
W: relaxatie van glad spierweefsel in de blaas.
I: BPH
Dopamine
Niet selectieve Beta en Alpha receptor agonist
Zopiclon (Imovane)
Kortwerkende GABAa modulator (slaapopwekker)
D: 7,5 mg per dag
W: inhibitie van de GABAA receprot
I: Insomnie, andere slaapproblemen.
Bw: afhankelijkheid, minder tolerantie
Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen
Verwardheid, slaperigheid.
Amlodipine (Norvasc)
Calciumkanaalblokker (dihydropyridines)
Dosering: 5 mg 1dd (max 10 mg 1dd)
W: blokkeren calciumkanalen waardoor ↓ perifere vasculaire weerstand en ↓ RR.
Bw:
- Venodilatatie: Reflextachycardie, hypotensie,
- Ateriodilatatie: hoofdpijn, flushes, duizeligheid.
- Enkeloedeem
Anakinra
Interleukine-1-receptor antagonist
W: remmen van pro-inflammatoire IL-1 cytokine
D: dagelijkse injectie
Bw:
- Verhoogd infectierisico
- Lokale injectieplek afwijkingen
- Neutropenie
Nortriptyline (Nortrilen)
Tricyclische Antidepressiva
W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW).
Bw:
- Serotonine: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien.
- α1: hypotensie
- Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie.
- Cave onttrekking
- Cytocrhoom P450 inhibitie.
Heparine
Heparine
W: remmen van antitrombine III met klein beetje plaatjesaggregratiewerking en remming factor X
Bw:
- Bloeding –> protamine
- Osteoporose (inhibitie osteoblasten)
- Trombocytopnie (5-10 dagen na start)
- Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
Rituximab (Truxima)
Anti CD20 B-cell
D; i.v.
W: door aan CD20 te binden worden mature en gedifferentieerde B-cellen gedepleert waardoor er minder auto-antilichamen worden geproduceerd.
Bw:
- (33%) cytokinine release syndroom, koorts, rillingen misselijkheid en braken, allergische reactie.
- Pancytopenie
- Hartfalen, exacerbatie angina of arritmie.
- Reactievatie hepatitis B infectie.
Lormetazepam
Omeprazol
Protonpompremmer
W: inhibieren van ATP ase in de pariëtale cellen van de maag.
Bw:
- Vitamine B12 deficiëntie (gestoorde absoraptie)
- Hypomagnesiëmie
- Osteoporose
Allopurinol
Anti-jicht
W: inhiberen enzym in de urumzuurformatie.
Bw:
- GI bijwerkingen
- Exacerbatie jicht eerste paar weken (door depletie wordt er veel intracellulair urinezuur vrijgezet)
- Hypersensitiviteit
- Interacties met azathioprine
Dipyridamol (persantin)
Trombocytenaggregatieremmer (phosphodiesterase-remmer)
Bw:
- GI: diarree, N+, V+
- Hypersensitiviteit
Atenolol
Selectieve B1- blokker (cardiaal)
25 -50 - 100 mg 1dd
W: blokkade cardiale B1 receptoren, waardoor ↓ hartfrequentie, ↓ contractiliteit en ↓ RR.
Bw:
- B1: pulmonlae hypertensie (slechte LVEF), kritieke ischemie
- Psycho: ↓ libido, depressie, hallucinaties, slaapproblemen
- Ontrekking door toename receptoren (tachycardie)
Cave gelijktijdig gebruik Ca-kanaalblokkers (ook ↓ HF en contractiliteit)
Valproïnezuur (depakine)
Anti-epileptica
W: verhoogde GABA synthese,
Bw:
- Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree
- Gewichtsverlies (stimulatie honger)
- CNS: aggresie, tremor, hoofdpijn, sedatie
- Trombocytopenie, verminderde plaatjesactiviteit
- Hepatotoxiciteit
Cyclizine (primatour)
Anti-emetica (histamine receptor antagonist)
W: antagoneren van histamine H1 receptor
Bw: sedatie en hoofdpijn. Soms wat antimuscarinerge effecten zoals droge mond, urinerentie en gestoord zien.
Exenatide
GLP-1 agonisten
W: binden aan en activeren de GLP-1 receptoren in de pancreas waardoor meer intrinsieke insulineproductie in Beta-cellen. Stimuleren ook gewichtsverlies.
BW:
- N, V, diarree, buikpijn, gewichtsverlies
- CZS: vermoeidheid, agitatie, duizeligheid
- Injectiesite reacties.
Paracetamol
4dd 500mg
Intox:
- Leverschade
Acenocoumarol
Vitamine K antagonist
W; remming vitamine-K afhnkelijke stollingsfactorsynthese (II, VII, IX en X) met enig delay door aanwezige voorraden.
D: INR: 2,-2,5 profylaxe trombose, 3 - 4,5 na kunstklep
Bw:
- Bloedingen –> vitamine K
- Alopecia, huidnecrose, hypersensitiviteit
- Interacties met antibiotica
Gabapentine
CNS ca kanaal blokker
W:
Bw:
- Misselijkhied, braken, droge mond, dyspepsie, diarre, constipatie
- CNS: slaperigheid, duizelighied, ataxie, hoofdpijn, tremor, dysartrie.
- Toename gewicht
- Rhinitis, kuchen, kortademigheid.
Glibenclamide
Zeer lang werkende sylfonylureumderivaat
W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte
Bw:
- GI: N, V, diarree, constipatie
- Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels
- Gewichtstoename
- Hypersensitiviteit
Budesonide (pulmicort)
Inhalatie corticosteroïd
W: anti-inflammitoir
Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
Nifedepine (adelat)
Calciumkanaalblokker (dihydropyridines)
- D: Retard: 20–40 mg 2×/dag*
- OROS en Retard MGA: 30 - 120 mg 1×/dag.*
W: blokkeren calciumkanalen waardoor ↓ perifere vasculaire weerstand en ↓ RR.
Bw:
Venodilatatie: Reflextachycardie, hypotensie,
Ateriodilatatie: hoofdpijn, flushes, duizeligheid.
Enkeloedeem
Ramipril
ACE remmer
W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio > en venodilatatie
I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM)
Bw:
- Droge hoest (ophoping kinines in de longen)
- Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen.
- GI: misselijk, braken, veranderde smaak
- Angio-oedeem
Lamotrigine (lamictal)
Anti-epileptica (Na-kanaal blokkers)
W: blokkeren van Na kanalen waardoor verminderde exicibiliteit van neuronen en verhoogde insultdrempel.
Bw:
- GI: N+, V+, constipatie, anorexie
- CNS: duizeligheid, slaperigheid, tremor, insomnie.
- tandvleeshypertrofie, hisutisme, acne
- Huiduitslag en andere vormen van hypersensitiviteit
- Artralgie, rugpijn.
Beclometason (Qvar inhalatie)
Inhalatie corticosteroïd
W: anti-inflammitoir
Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
Trazodon
Ondansetron (Zofran)
Anti-emetica (perifere serotonine receptor antagnoist)
I: met name chemotherapie geïnduceerde misselijkheid.
W: door centrale (chemotriggerzone) en perifere blokkade van serotoine receptoren verminderde miselijkheid en braken.
Bw:
- CZS: hoofdpijn, slapeloosheid, duizeligheid
- Constipatie
- QTc verlenging
Levocetrizine
(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist (anti-histaminica)
W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB.
I: allergische reacties
Bw:
- Licht antimuscarinerg
- Wat slaperigheid.
Eprosartan
Angiotensine II receptor blokker
W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie
I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie
Bw:
- Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid
- Artralgie, spierpijn
Pregabaline
CNS ca kanaal blokker
W:
Bw:
- Misselijkhied, braken, droge mond, dyspepsie, diarre, constipatie
- CNS: slaperigheid, duizelighied, ataxie, hoofdpijn, tremor, dysartrie.
- Toename gewicht
- Rhinitis, kuchen, kortademigheid.
Nitroglycerine
Nitraten (langwerkend)
Werking: Vasodilatatie door verminderde influx van calcium:
- Verminderde preload door veneuze dilatatie
- Verminderde afterload door verlaagde arteriële vaatresistentie
- Betere coronairdoorbloeding.
Bw:
- (veno) Hypotensie (posturaal), syncope, reflextachycardie
- (art): hoofdpijn, flushing
- Tolerantie (streef naar nitraatvrije periode)
Cave: gelijktijdig gebruik sildenafil (viagra) –> hypotensie.
Tiotropium
Antimuscarine receptor
W: selectief binden aan M3 receptor waardoor bronchodilatatie
Bw:
- Droge mond, hoest
- N+, constipatie
- Hoofdpijn
- Urineretentie (bij BPH)
- Exacerbatie glaucoom
Verapamil (isoptin)
Calciumkanaalblokkers
D: 80 - 360 mg dag
W: blokkeren calciumkanalen cardiaal waardoor coronairdilatatie, vertraging in sinusritme en verminderde contractiliteit
Bw:
- venodilatiie: enkeloedeem,
- arteriodilatatie: hoofdpijn, flushing, duizeligheid
- Hartfalen (bij slechte LVEF), bradycardie, totaalblok
- Constipatie door verminderde contractiliteit darmen
- Tandvleeshyperplasie
Losartan
Angiotensine II receptor blokker
D: 50 mg 1×/dag, indien nodig (na 3–6 w.) verhogen tot 100 mg
W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie
I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie
Bw:
- Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid
- Artralgie, spierpijn
Triamtereen
Kaliumsparend diureticum
Remmen Na ⇔ K+ / H+ pomp in verzamelsysteem. Waardoor meer natriurese en ietsjes meer diurese.
I: hartfalen, nefrotisch syndroom, oedeem/ascites
D: 50-100 mg dag
Bw: hyperkaliëmie,
Quetiapine (Seroquel)
Atypische antipsychotica
W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen (
Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:
- Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
- Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
- Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,
- Serotonine-receptor: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
- Cave onttrekking.
Methadon
Langwerkende opioïden
W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen.
Bw:
- Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid.
- Ademhalingsdepressie, constipatie
- Afhankelijkeheid
Intox: Naloxon
Fluvoxamine
SSRI’s (serotonine heropname remmer)
W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen.
Bw:
- GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie
- Muscarine: droge mond, visusstoornissen
- Anorexie met gewichtsverlies
- Hyponatriëmie
- CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie
- Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies
- CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
Fraxiparine
Laag molecuulgewicht Heparine (LMWH)
D: profylactisch 2850 IE 1dd
W: remmen van antitrombine III
Bw:
- Bloeding –> protamine
- Osteoporose (inhibitie osteoblasten)
- Trombocytopnie (5-10 dagen na start)
- Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
Infliximab (Flixabi, Remicade, Zessly, Inflectra)
Monoklonaal antilichaam tegen TNF alpha
W: doordat TNF-alpha infiltmatieprocessen aanstuurt zorgt.
D: intraveneus. 5 - 20 dagen half life.
Bw:
- GI: N, V, dyspespsie
- Hypersensitiviteit en lokale reactie
- Afwijkend bloedbeeld: anemie, leukopenie of trombocytopenie
- Hartfalen exacerbatie
- Tuberculosis / hepatitis B opvlamming.
Tolbutamine
Sylfonylureumderivaat
W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte.
Bw:
- GI: N, V, diarree, constipatie
- Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels
- Gewichtstoename
- Hypersensitiviteit
Paroxetine (Seroxat)
SSRI’s (serotonine heropname remmer)
W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen.
Bw:
- GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie
- Muscarine: droge mond, visusstoornissen
- Anorexie met gewichtsverlies
- Hyponatriëmie
- CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie
- Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies
- CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
Perindopril
ACE-remmer
W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio > en venodilatatie
I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM)
Bw:
- Droge hoest (ophoping kinines in de longen)
- Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen.
- GI: misselijk, braken, veranderde smaak
- Angio-oedeem
Methyldopa
Centrale selectieve Alpha-2 agonist
D: 250 mg 2–3×/dag optitreren tot onderhoud (500 - 2.000 mg)
Bw:
- Afwezigheid van ejaculatie
- Diarree
- Droge mond
Miconazol
Morfine
Opioïden
W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen.
Bw:
- Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid.
- Ademhalingsdepressie, constipatie
- Afhankelijkeheid
Intox: Naloxon
Saxagliptine
DD4 antagonist
W: voorkomt de afbraak van GLP-1 (glucoseverlagende hormonen) en GIP waardoor insulineproductie verhoogd is en glucagaon verlaagd wordt.
Bw:
- GI: N + V
- CZS: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid
- Oedeemvorming
Apixaban (Eliquis)
DOAC (Factor Xa remmers)
D:
- Therapeutisch: 10 mg tweemaal per dag gedurende de eerste 7 dagen, vervolgens 5 mg tweemaal per dag
- Profylactisch (preventie CVA/AF) 5 mg 2dd
- Preventie recidief DVT / LE: 2,5 mg 2dd
Bw:
- Gastrointestinaal: N+ V+
- Interacties met conazolen (antifungale therapie)
Salbutamol (salamol, ventolin, airomir)
Kortwerkende B2 antagnoist (sympathicomimeticum):
W: relaxatie glad spierweefsel longen
Bw: tachycardie, tremor
Methylfenidaat (ritalin)
Amfetamine derivaat
W: onduidelijk, wss dopaminerge stimulatie prefrontaal
Bw:
- Droge mond, N+, V+ overgeven
- Palpitatie, hypertensie
- Slaapstoornissen, hoofdbijn, duizeligheid, irritatie
Hyperiplant
Rivastigmine
Antichilinesterase (anti-Alzheimer)
W: reversibele inductie of acetylcholinesterase waardoor betere cholinerge functie (bij Alzheimer gaan met name cholinerge neuronen te gronde)
BW:
- Anorexia, N+, V+, diarree, buikpijn
- Bradycardie
- NP: duizeligheid, hallucinaties, agitatie, slapeloosheid
- Uitslag, jeuk
Bisoprolol (Emcor)
Selectieve B1- blokker (cardiaal)
- HT: 5 mg -10 - 20 1dd (max 20 mg per dag)*
- HF: 1,25 - 5 mg 1dd*
W: blokkade cardiale B1 receptoren, waardoor ↓ hartfrequentie, ↓ contractiliteit en ↓ RR.
Bw:
- B1: pulmonlae hypertensie (slechte LVEF), kritieke ischemie
- Psycho: ↓ libido, depressie, hallucinaties, slaapproblemen
- Ontrekking door toename receptoren (tachycardie)
Cave gelijktijdig gebruik Ca-kanaalblokkers (ook ↓ HF en contractiliteit)
Sildenafil (viagra)
Phosphodiesterase inhibitor.
W: persisterende NO vasoconstrictie in zwellichamen in de penis. Verlengde erectie, niet het opwekken van erectie.
Bw:
- Misselijkheid, braken, dyspespie
- Hypotensie, duizeligheid, flushing, hoofdpijn, neusverstopping (systemische vasodilatatie)
- Visusveranderingen.
- Priapisme
- Interacties, mn met nitraten.
Clozapine
Atypische antipsychotica
W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen
Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:
- Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
- Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
- Alpha1-receptor: hypotensie erectiestoornissen,
- Serotonine-receptor: slaperigheid
- Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
- Cave onttrekking.
Metoclopramide
Temazepam
Kortwerkende benzodiazepine (slaapopwekker)
- D: 10 - max 20 mg per dag*
- W*: inhibitie van de GABAA receprot
I: Insomnie, andere slaapproblemen.
Bw: afhankelijkheid, tolerantie
Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen
Verwardheid, slaperigheid.
Levodopa / carbidopa (sinemet)
Dopamine-precursor
W: wordt na passage BHB omgezet in dopamine. Wordt perifeer gemetaboliseerd, waardoor in combinatiepreparaten et DOPA decarboxylase remmer bestaan.
Bw:
- Dopaminerg: N en V door stimulatie chemoreceptoren (buiten BHB). Hypotensie, flushing door vasodilatatie.
- Dyskinesie, rusteloosheid, hallucinatis, angst.
- Hyperseksualiteit en andere impulscontrole stoornissen.
Sertraline (zoloft)
SSRI’s (serotonine heropname remmer)
W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen.
Bw:
- GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie
- Muscarine: droge mond, visusstoornissen
- Anorexie met gewichtsverlies
- Hyponatriëmie
- CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie
- Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies
- CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
Codeïne
Opioïden
W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen. Nauwelijks bloed-hersenbarrière penetratie waardoor geen aanwezigheid in CZS.
Bw:
- Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid.
- Ademhalingsdepressie, constipatie
- Afhankelijkeheid
Intox: Naloxon
Methylprednisolon (medrol)