A&O week 9 Flashcards
leider
Een individu die taak-relevante groepsactiviteiten aanstuurt en primaire verantwoordelijkheid draagt voor het uitvoeren van deze functies.
leiderschap
Het vermogen een groep (of volgers) e beïnvloeden tot het bereiken van een visie of set van doelen.
de “Great Man” theorie
Traditionele theorie van leiderschap; het leven van een gerespecteerde leider onderzoeken naar cue’s die hebben geleid tot zijn/haar grootheid. Leiders zijn heldhaftig, mythisch en vaak mannelijk. Leiderschap is aangeboren, niet aangeleerd. Weinig waarde voor perspectief van A&O psychologie.
de Eigenschap benadering
Traditionele theorie van leiderschap; poging om aan te tonen dat leiders bepaalde eigenschappen bezitten waar niet-leiders niet over beschikken. Leiderschap is aangeboren, niet aangeleerd. Er is geen consistente relatie gevonden tussen eigenschappen en effectiviteit van leiderschap; meer voor de opkomst van leiderschap.
de gedrag benadering
Traditionele theorie van leiderschap; er wordt uitgegaan van 2 dimensies van leiderschap. Dit zijn 2 belangrijke soorten gedrag waar leiderschap bij betrokken is:
- overweging: hoe considerate leiders zijn, mate van empathie. Gedrag wijst op wederzijds vertrouwen en respect tussen supervisor en groep.
- initiatie van de structuur: sturen van activiteiten, mensen vertellen wat ze moeten doen en wat er gedaan moet worden
Leiderschap kan worden aangeleerd. Geïdentificeerd in de Ohio-State onderzoeken.
de Onvoorspelbaarheid/Contingency benadering
Theorie van leiderschap; er is niet een beste manier, effectief leiderschap hangt af van de situatie. Zowel karakteristieken van de volger als van de situatie en de leider zelf zijn belangrijk in het bepalen welke soort leiderschap het meest effectief is.
Hersey & Blanchard’s situationele theorie: stelt voor dat leiderschap afhangt van de ‘volwassenheid’ (ervaring) van de ondergeschikten –> bekwaamheid, vaardigheid en kennis
- lage volwassenheid: gestructureerd leiderschap
- gemiddelde volwassenheid: afname gestructureerde stijl; toename considerate stijl
- hoge volwassenheid: vermindering van beide stijlen van leiderschap
Leader-Member Exchange (LMX)
Nieuwe benadering van leiderschap; focust op de interactie tussen leiders en volger/leden. Leiders nemen verschillende soorten gedrag aan mer hun ondergeschikten (verschil in-group vs. out-group leden). Bij een hogere kwaliteit LMX-relatie zijn volgers uitkomsten hoger.
transformationeel leiderschap
Nieuwe benadering van leiderschap; gedrag van inspirerende politieke leiders die volgers transformeren door een beroep te doen op edelere motieven, zoals rechtvaardigheid en vrede.
strategieën om volgers te transformeren dmv transformationeel leiderschap
- geïdealiseerde invloed: leiders neigen grote idealen te hebben en een standpunt in te nemen tegenover bepaalde dingen
- inspirerende motivatie: voordelige visie van de toekomst creëren
- intellectuele stimulatie: stimuleren om op een andere manier over dingen na te denken
- geïndividualiseerde overweging: leider is zich ervan bewust dat alle volgers individuen zijn
charismatisch leiderschap
Nieuwe benadering van leiderschap; persoonlijk kenmerk van een leider dat volgers hypnotiseert en hen dwingt zich te identificeren met de leider en deze na te streven. Volgers kunnen erg loyaal zijn tot de leiders, waardoor deze weg kan komen met veel dingen.
transformationeel vs. charismatisch leiderschap
Transformationele leiders proberen mensen in hun kracht te zetten. Leiderschap wordt bepaald door een bepaalde eindtoestand of visie. Charismatische leiders proberen hun volgers een beetje down te houden en er wordt focus gelegd op de loyaliteit van volgers. Leiderschap wordt bepaald door karakteristiek gedrag van de leider.
power vs. status
Power is vermogen; macht/controle over valued resources. Status is de waargenomen stand in een groep.
high vs. low power
High power is macht/controle over valued resources. Low power is het afhankelijk zijn van anderen voor valued resources. High-power groepsleden ervaren minder stress, behalve als de hiërarchie onstabiel is. Wanneer deze stabiel is, ervaren low-power leden de meeste stress.
leiders tegenover het delen van power
Organisaties vragen leiders hun power te delen; verantwoordelijkheid en autoriteit delegeren en ideeën van ondergeschikten opnemen/inzetten bij het maken van beslissingen. Leiders aarzelen echter vaak hun macht te delen:
- leiders zijn vaak bezorgd dat wanneer ze hun power delen, hun eigen macht verminderd en hun positie wordt bedreigd
- hypothese: leiders in onstabiele power omstandigheden zijn minder waarschijnlijk hun macht te delen.
Maakt macht corrupt?
Ja, maar niet altijd. Machtshouders neigen anderen naar beneden te halen: afwijzen van anderen, gebrek aan empathie, objectiveren/onmenselijken van anderen. Machtshouders neigen zichzelf te ‘verhogen’: gedrag vanuit eigenbelang, recht en morele hypocrisie.
power als gelegenheid vs. verantwoordelijkheid
Power als gelegenheid: er wordt gebruik gemaakt van resources en gelegenheden die worden voorzien door power (“making things happen”).
power als verantwoordelijkheid: perspectieven en interesses van anderen worden in overweging genomen (“taking care of things”).
Dit modereert de relatie tussen power en advies nemen.
persoon-situatie interactie approach
Effecten van power voor onethische uitkomsten hangen af van relatie oriëntatie, morele identiteit en testosteron.
opkomst van leiderschap
Studie van de kenmerken van individuen die leiders worden, waarbij de basis wordt onderzocht waarop ze werden gekozen, benoemd of aanvaard. Extraversie is de belangrijkste eigenschap waarop leiders worden gekozen.
effectiviteit van leiderschap
Studie naar welk gedrag van een aangewezen leider (ongeacht hoe deze positie is bereikt) leidt tot een door de werkgroep/organisatie gewaardeerd resultaat. De effecten van het gedrag van een leider zijn niet altijd direct duidelijk/waarneembaar.
destructief leiderschap
Het systematisch en herhaalde gedrag van een leider/leidinggevende/manager dat het legitieme belang van de organisatie schendt door het ondermijnen en/of saboteren van de doelen, taken, middelen en effectiviteit van de organisatie en/of motivatie, het welzijn of het werkplezier van zijn/haar ondergeschikten.
toxic triangle van destructief leiderschap
Destructief gedrag van leiders wordt mogelijk gemaakt door gevoelige volgers en een gunstige omgeving. Alle drie de elementen moeten aanwezig zijn om destructief gedrag van leiders te laten ontstaan.
tyrannieke leiderschap
Een tyrannieke leider kan de doelen van de organisatie accepteren, maar probeert die doelen te bereiken door ondergeschikten actief te manipuleren/vernederen. Het feit dat een tyrannieke leider vaak organisatiedoelen bereikt kan resulteren in zeer verschillende evaluaties van zijn/haar effectiviteit.
ontspoord (derailed) leiderschap
Een ontspoorde leider gedraagt zich beledigend, maar hij/zij houdt zich ook bezig met anti-organisatiegedrag zoals luiheid, fraude en diefstal. Ontspoorde leiders worden vaak gekarakteriseerd als leiders die een flinke kuil hebben geslagen op hu weg naar succes.
supportive-disloyal leiderschap
Een supportive-disloyal leider toont aandacht voor ondergeschikten, maar schendt de doelen van de organisatie door het bereiken van doelen te ondermijnen. Deze ondermijning kan het gevolg zijn van stelen van middelen van de organisatie, het toekennen van buitensporige voordelen aan ondergeschikten of het aanmoedigen van zwendel/wangedrag door ondergeschikten
abusive supervision
Niet-fysieke vormen van vijandigheid/agressie die worden uitgevoerd door managers tegen werknemers die rechtstreeks aan hen rapporteren. Leidt tot lagere werk- en levenstevredenheid, lagere organisatorische commitment en hogere levels van stress.
succesvol vs. effectief leiderschap
Er is sprake van succesvol leiderschap als een situatie optreedt wanneer een volger zijn/haar gedrag verandert in functie van de inspanningen van de leider. Er is sprake van effectief leiderschap als hierbij zowel de leider als de volger zich tevreden en effectief voelen.
leider vs. leiderschap ontwikkeling
Leider ontwikkeling is het proces dat gericht is op het ontwikkelen/onderhouden/verbeteren van individuele leiders attributen zoals kennis, vaardigheden en capaciteiten.
Leiderschap ontwikkeling is het proces dat zich concentreert op de relatie tussen leider en volger en op het ontwikkelen van een omgeving waarin de leider relaties kan opbouwen die de samenwerking en uitwisseling van middelen verbeteren.
power motief
Het verlangen om controle of macht te verwerven die voortvloeit uit her feit dat mensen leren dat het uitoefenen van controle over anderen of de omgeving aangenaam is.
Mensen due streven naar leiderschapspositie hebben een hoog gedragsmotief in combinatie met een hoge activiteitsremming en lage affiliatie behoeften.
activiteitsremming (activity inhibition)
Ter die wordt gebruikt om een persoon te beschrijven die niet impulsief is.
affiliatiebehoefte
Behoefte aan goedkeuring of connecties met anderen.
typen gedrag geïdentificeerd door onderzoekers van de Universiteit van Michigan
- taak-georiënteerd gedrag: type gedrag dat wordt gezien als belangrijk onderdeel van de activiteiten van een leider; vergelijkbaar met initiëren van de structuur
- relatie-georiënteerd gedrag: vergelijkbaar met overweging/consideration
- deelnemend gedrag: laat ondergeschikten meer deelnemen aan de besluitvorming en moedigt meer tweerichtingscommunicatie aan.
prototypische leiders
Hoe meer kenmerken van de leider overeenkomen met kenmerken die volgers bezitten en waarderen, des te effectiever de leider. Wanneer prototypische leiders een doel niet bereiken, krijgen ze meer steun van hun volgers dan leiders die niet prototypisch zijn.
Richtlijnen voor leiders die een transformationele stijl willen aannemen
- formuleer een heldere en aansprekende visie
- leg uit hoe de visie kan worden bereikt
- gebruik dramatische, symbolische acties om belangrijke waarden te benadrukken
- geef mensen de mogelijkheid om de visie van de leider te verwenzenlijken
transactionele leiderschap
Nieuwe benadering van leiderschap; leiders laten volgers zien hoe ze hun persoonlijke doelen kunnen bereiken door een bepaald gedragspatroon aan te nemen. De leider ontwikkelt sociale contacten met volgers waarin bepaald gedrag wordt beloond. Er wordt duidelijk gemaakt welk gedrag van de volgers kant zal worden beloond. Volgers kunnen dat gedragspatroon overnemen als ze de beloofde beloningen willen behalen.
Bestaat uit 3 lagen: passief management by exeption, actief management by exeption & contingent reward.
Gedrag van transactionele leiders om volgers te motiveren
- indruk maken op volgers van het belang en de implicaties van de taken die ze uitvoeren
- volgers overtuigen om egocentrische strategieën te negeren en zich te concentreren op de doelen van de werkgroep of organisatie
- een beroep doen op hogere-orde behoeften zoals een bijdrage leveren, impact hebben, de samenleving verbeteren door hun inspanningen.
authentiek leiderschap
Stijl van leiderschap die de echtheid en integriteit van de leider benadrukt (levensverhaal). Gedefinieerd door positief zelfbeeld, emotionele intelligentie, integriteit, een verlangen om te leren, voortdurende zelfcontrole, hoog zelfbeeld en een geschiedenis van positieve leider-volger relaties in het verleden. Er zal altijd een verlangen zijn om de ware authentieke aard van een leider te ontdekken.
karakterisering van charismatische leiders
- sterke behoefte aan macht
- uiterst zelfverzekerd
- vertonen gedrag dat bedoeld is om indruk te maken op volgers
- articuleren een aansprekende visie op een toekomstige stand van zaken
- ze zijn een voorbeeld voor hun volgers door hun eigen gedrag
- ze stellen hoge doelen voor volgers en spreken het vertrouwen uit dat de volgers die doelen zullen bereiken
- ze proberen een beroep te doen op fundamentele motieven van volgers, zoals behoefte aan macht, verbondenheid of prestatie; ze doen dit beroep vaak door middel van inspirerende toespraken geschriften.
