9. predavanje_GREJANJE

Question 1

Sastav vazduha?

Answer 1

Kiseonik 21%
Azot 79%
Ugljen-dioksid 0,04%
u malim količinama argona, helijuma, neona, kriptona, ksenona, vodene pare, prašine, mikroba

Question 2

Koja su 4 faktora stanja vazduha?

Answer 2

1. Temperatura vazduha
   
   • 16-23* je najugodnija temperatura
2. Brzina vazduha
   
   • višoj temperaturi odgovara veća brzina kretanja vazduha:
     - brzina vazduha 0 m/s _ najugodnija temperatura vazduha 20-23C
     - brzina vazduha 0,3 m/s _ najugodnija temperatura vazduha 23-25C
3. Vlažnost vazduha
   - 30-70% najugodnije
   - vlažnost vazduha od 50% je ugodna pri svakoj temperaturi
   30C vlažnost do 50% _ ugodno
   15C vlažnost do 90% _ ugodno
4. Temperature okolnih površina i predmeta u prostoriji
   - zračenje unutrašnjih obloga (zidova, podova, plafona) i nameštaja

Question 3

Koji je zadatak grajanja?

Answer 3

Zadatak je da u zatvorenim prostorima nezavisno od spoljne temperature održi stalnu i propisanu temperaturu

Question 4

Kako se dobija potrebna količina toplote (i goriva)?

Answer 4

Dobija se na osnovu proračuna gubitaka toplote

Question 5

Odakle se gubi toplota u kući i zgradi?

Answer 5

• U kući:
  
  • Zidovi 25%
  • Krov 22%
  • Prozori 20%
  • Podrum 20%
  • Provetravanje 13%
• U zgradi:
  
  • Zidovi 40%
  • Prozori 30%
  • Provetravanje 17%
  • Krov 7%
  • Podrum 6%

Question 6

Koji su osnovni termotehnički pojmovi?

Answer 6

1. Toplota
   
   • je energija elektromagnetnog zračenja
2. Količina toplote (kcal kilogram kalorija)
   
   • potrebna da se 1kg vode zagreje za 1*C
3. Specifična toplota
   
   • količina toplote u kalorijama koja je potrebna da se 1kg određenog tela zagreje za 1*C
4. Temperatura
   
   • je intezitet (stepen, nivo) toplote
5. Prenošenje toplote
   
   • s toplijeg tela (materije) se prenosi na hladnije sve dok im se ne izjednače temperature
6. Prenošenje toplote s jednog tela na drugo

Question 7

Na koje načine može da se prenose toplota sa jednog tela na drugo?

Answer 7

1. Sprovođenjem (kondukcijom):
   
   • zagrejane čestice predaju svoju toplotu dodirom susednim česticama (metali najbolji, a gasovi najlošiji sprovodnici toplote)
2. Strujanjem (konvekcijom)
3. Zračenjem (radijacijom):
   
   • od toplijeg na hladnije telo bez zagrevanja sredine kroz koju prolaze zraci

Question 8

Strujanje vazduha?

Answer 8

Kruženje toplog vazduha u prostoriji u zavisnosti od mesta grejnog tela

Question 9

Kroz šta može doći do gubitka toplote?

Answer 9

Kroz zidove (transmisija)
Kroz proepe, pukotine, zazore, pore i druge otvore u konstrukcijama (infiltracija)
Upijanjem toplote u masivne konstrukcije pri zagrevanju (akumulacija)

Question 10

Koji je značaj toplotne zaštite?

Answer 10

• Zdravlje korisnika objekata
• Troškovi investicije (smanj. instal. grejanja)
• Troškovi eksploatacije
• Troškovi održavanja zgrade

Question 11

Zaštitne mere pri projektovanju zgrada?

Answer 11

• Zaštita od gubitka toplote/hladnoće (transmisijom, infiltracijom i akumulacijom)
• Pogodna orjentacija zgrada u odnosu na strane sveta i pravce vetrova
• Pogodna dispozicija prostorija po osnovi i po visini
• Smanjenje površina s velikim gubitkom toplote/hladnoće

Question 12

Koja je najpogodnija strana sveta za osunčanje?

Answer 12

Južna strana

Question 13

Kakva mogu biti goriva po postanku?

Answer 13

1. Priroda (uglavnom biljnog porekla)
2. Veštačka (kiks, briketi)

Question 14

Kakva mogu biti goriva prema agregatnom stanju?

Answer 14

1. Čvrsta (drvo, ugalj)
2. Tečna (nafta, benzin, mazut)
3. Gasovita

Question 15

Od kojih elemenata se sastoje uređaji za grejanje?

Answer 15

1. Elementi za proizvodnju toplote ložišta
2. Elementi za razvođenje toplote mreže cevi ili kanala
3. Elementi za odavanje toplote grejna tela

Question 16

Šta može biti nosilac toplote?

Answer 16

Voda, para i vazduh
vodeno, parno i vazdušno grejanje

Question 17

Kakvo može biti grejanje prema dometu dejstva?

Answer 17

1. lokalno (svi elementi zajedno)
2. centralno (jasno odvojeni elementi)

Question 18

Vrste lokalnog grejanja?

Answer 18

Ognjišta, kamini i peći (na čvrsta, tečna i gasna goriva; električne peći)

Question 19

Koji je zadatak dimnjaka?

Answer 19

• Da putem promaje dovede u ložište potrebnu količinu vazduha - kiseonika
• Odvođenje nastalih gasova u atmosferu

*Loš dimnjak: ugrožava zdravlje korisnika prostora, povećan rizik odpožara, ekonomska šteta

Question 20

Dimnjak tipa “Shunt”?

Answer 20

Kvadratni sabirni kanal 20x20 koji je po spratovima povezan sa priključnim kanalom 20x12

Question 21

Koji su najčešći uzroci loše cirkulacije gasova u dimnjaku?

Answer 21

• Loše gorivo
• Vlažni zidovi dimnjaka
• Preopterećenje dimnjaka
• Propusni zidovi dimnjaka
• Suženje preseka dimnjaka
• Hlađenje dimnjaka u tavanu i u spolj. zidu
• Oštećena dimnjačka vrata
• Neočišćen dimnjak, peć, priključak
• Pogrešni priključci

Question 22

Šta je centralno grejanje?

Answer 22

Proizvodnja potrebne toplote na jednom centralnom mestu pomoću sredstava za prenošenje toplote razvodi se putem cevi ili kanala, a preko grejnih tela ili otvora u zidu odaje prostorijama koje se greju

Question 23

Kakvo može biti centralno grejanje prema obimu?

Answer 23

• Grejanje samo jednog stana (etažno grejanje)
• Grejanje kuće (zgrade)
• Daljinsko grejanje (blokova ili naselja)

Question 24

Kakvo može biti centralno grejanje prema vrsti sredstava za prenošenje toplote?

Answer 24

1. Vodeno grejanje
2. Parno grejanje
3. Vazdušno grejanje

Question 25

Koje su prednosti centralnog grejanja?

Answer 25

• ravnomerno zagrevanje svih prostorija
• ravnomerna raspodela temperature
• čistoća vazduha u prostoriji
• lako regulisanje temperature
• lako i jednostavno opsluživanje
• sigurnost od požara
• ekonomičnost
• grejna tela zauzimaju manji prostor

Question 26

Koji su nedostaci centralnog grejanja?

Answer 26

• visoki investicioni troškovi
• problemi u prelaznom periodu
• opasnost od smrzavanja
• suv vazduh

Question 27

Vodeno centralno grejanje?

Answer 27

Zagrevanje vode u kotlu koja se putem mreže cevi prenosi do grejnih tela i predaje prostoriji, a ohlađena voda vraća u kotao:
- prema toploti vode
- prema načinu razvoda toplote

Question 28

Centralno grejanje (vodeno) - prema toploti vode?

Answer 28

• Grejanje toplom vodom (do 100*C):
  
  • gravitaciono (prirodna cirkulacija)
  • pumpno grejanje (prinudna cirkulacija)
• Grejanje vrelom vodom:
  
  • zagrevanje vode na 120*C (srednji pritisak)
  • zagrevanje vode na 150-180*C (visoki pritisak)

Question 29

Centralno grejanje (vodeno) - prema načinu razvoda toplote?

Answer 29

• jednocevni sistem - nema posebne cevi za odvod ohlađene vode
• dvocevni sistem

Question 30

Centralno grejanje (vodeno) - jednocevni sistem?

Answer 30

Jednocevni sistem (samo sa gornjim razvodom):
- jednostavniji
- bolje izgleda
- manje košta neko dvocevni sistem

Question 31

Dvocevni sistem (vodeno centralno grejanje) - sa gornjim razvodom?

Answer 31

• duže cevi, skuplji
• brža i snažnija cirkulacija vode
• pogodan za veće i izdužene zgrade

Question 32

Dvocevni sistem (vodeno centralno grejanje) - sa donjim razvodom?

Answer 32

• kraće cevi
• manje gubitaka toplote
• mogućnost montaže i puštanja sistema u rad prema stepenu izgrađenosti zgrade

Question 33

Centralno grejanje - etažno?

Answer 33

Gravitaciono grejanje toplom vodom za sprat ili stan. kotao se nalazi na istom spratu gde i radijatori (u sobi, predsoblju ili kupatilu)

Question 34

Prednosti i nedostaci centralnog grejanja (vodeno) - pumpno grejanje toplom vodom?

Answer 34

zbog bolje cirkulacije vode u sistemu ugrađuje se cirkulaciona pumpa u razvodnom ili povratnom vodu
- Prednosti:
cevi manjeg prečnika - manja cena mreže
manji troškovi
slobodnije vođenje vodova
brže zagrevanje
- Nedostaci:
cena i održavanje pumpe
potreban nadzor

Question 35

Centralno grejanje (vodeno) - prednosti i nedostaci?

Answer 35

• Prednosti (u odnosu na lokalno grejanje):
  ravnomerno zagrevanje svih prostorija
  ugodne temperature radijatora
  toplota traje nakon prestanka grejanja
  radi be šumova
  sigurnost od požara
  ekonomičnost u pogonu
• Nedostaci:
  visoki investicioni troškovi
  teško regulisanje temperature u prelaznom periodu
  mogućnost zamrzavanja mreže ukoliko ima prekida u grejanju
  sporo se zagreva

Question 36

Centralno grejanje - parno?

Answer 36

Sredstvo za prenošenje toplote je para koja se stvara u kotlu, razvodi mrežom cevi do grejnih tela koja toplotu predaju prostoriji, kondezuje se u vodu i vraća natrag u kotao

Question 37

Centralno grejanje (parno) - prema visini pritiska pare može biti?

Answer 37

1. parno grejanje niskog pritiska
2. parno grejanje visokog pritiska
3. vakumsko parno grejanje

Question 38

Prednosti i nedostaci centralnog parnog grejanja?

Answer 38

• Prednosti:
  radijatori manjih dimenzija i mali prečnici cevi
  brzo zagrevanje i hlađenje sistema
  nema opasnosti od smrzavanja jer nema vode u sistemu
• Nedostaci:
  visoke temperature grejnih tela (100*C)
  teško izvodljivo centralno regulisanje odavanje topplote
  šumovi u sistemu u početku rada

Question 39

Centralno grejanje - panelno grejanje?

Answer 39

Vrsta centralnog grejanja kod kojeg se u konstruktivne površine - tavanica, pod ili zidovi ugrađuju grejna tela u obliku cevi savijenih na razmaku 10-15 cm

• plafonsko
• podno
• zidno
• kombinovano

Question 40

Vrste panelnog centralnog grejanja?

Answer 40

1. Plafonsko:
   - najviša temperatura plafona oko 30*C
   - leti se može koristiti za hlađenje
   - slobodan pod
   - bolnice, obdaništa, škole
2. Podno:
   - najviša temperatura poda 25*C
   - pod ne sme biti pokriven tepisima
   - spolja za zagrevanje rampi, pristupa, u staklenicima
3. Zidno:
   - najčešće kao dopuna podnom i plafonskom
   - temperatura zidnih površina do 50*C
   - pogodno pri montažnoj gradnji
   - voditi računa o rasporedu nameštaja i obradi zidova
4. Kombinovano

Question 41

Daljinsko grejanje?

Answer 41

Vrsta centralnog grejanja gde se toplota proizvodi na jednom centralnom mestu, cevnim vodovima prenosi na daljinu i zagreva više zgrada
- grupno grejanje (fabrički kompleks, blok stambenih zgrada, bolnički kompleks)
- rejonsko grejanje (pojedine gradske četvrti)
- gradsko grejanje

Question 42

Od čega se sastoji daljinsko grejanje?

Answer 42

• postrojenja za proizvodnju toplote (toplana)
• toplotnih dalekovoda (mreža cevi)
• priključnih stanica (u svakoj zgradi)

Question 43

Prednosti i nedostaci daljinskog grejanja?

Answer 43

• Prednosti:
  ekonomičnost u potrošnji goriva
  smanjuje se broj kotlarnica i skladišta goriva
  smanjuje se transport goriva, šljake i pepela
  smanjuje se broj uposlenih koji opslužuju kotlove
  smanjuje se zagađenje vazduha
• Nedostaci:
  veliki investicioni troškovi
  usled kvara veliki broj zgrada ostaje bez grejanja

Question 44

Daljinsko grejanje - toplana?

Answer 44

Postrojenje za proizvodnju toplote i snabdevanje toplom vodom kupatila

Question 45

Kakve mogu biti toplane?

Answer 45

1. Vodene (povoljnija za stambene objekte)
2. Parne (povoljnije zaindustrijske objekte)

• Prenos tople vode (do 110*C) pogodniji zbog lakše regulacije toplote iz toplane
• Uvek s prinudnom cirkulacijom - pumpena povratnom vodu

Question 46

Daljinsko grejanje - toplotni dalekovodi?

Answer 46

• Mreža cevi koja prenosi toplu vodu ili paru do potrošača
• Zavarene čelične bešavne cevi termički izolovane (staklena vuna, penbeton, azbest…) - debljina izolacije od 5-10 cm
• Cevi se polažu u podzemne neprohodne kanale na dubini oko 70 cm
• Može direktno u zemlju u suvom i peskovitom tlu
• Teško se ustanovi mesto kvara
• Prohodni kanali samo na mestima gde je neophodno

Question 47

Daljinsko grejanje - priključne stanice (podstanice)?

Answer 47

• Toplotnu energiju iz toplane i cevne mreže prilagođavaju potrebama potrošača
• Obično je prostorija u suterenu od 5-15 m kvadratnih
• Najmanje jedan zid slobodan za montažu potrebne opreme
• Lak pristup prostoriji s ulice
• Poželjno prirodno osvetljenje i ventilacija

Question 48

Kotlovi?

Answer 48

• mesto gde se toplotna energija goriva sagorevanjem pretvara u toplotu
• mogu biti vodeni i parni
• od livenog gvožđa i od čeličnog lima
• prema vrsti upotrebljenih goriva mogu biti: kotlovi za čvrsta goriva, tečna i gasovita
• prema načinu dodavanja goriva mogu biti: s ručnim loženjem, s poluautomatskim i automatskim

Question 49

Kotlarnica?

Answer 49

• prostorija u kojoj su smešteni kotlovi i prateća oprema (pumpe, razmenjivači, razdelnici…)
• nalazi se u najnižem delu zgrade ali iznad nivoa najviše podzemne vode
• veličina prostorije zavisi od veličine zgrade i broja potrebnih kotlova
• najmanja visina kotlarnice 2,20 m
• pod kotlarnice je od betona, unutrašnji zidovi 25 cm (opeka), 10 cm (beton), tavanica masivna i nepropusna za gasove
• kotlovi moraju da imaju temelje od betona
• osvetljenje prirodno (površina prozora 1/15 površine poda) i veštačko
• prirodna ventilacija
• otpadna voda se odvodi preko betonske jame
• treba predvideti podni slivnik i slavinu sa izlivnom školjkom za pranje ruku
• vrata kotlarnice se otvaraju na spolja, metalna ili obložena limom

Question 50

Grejna tela - radijatori?

Answer 50

• odaju toplotu prostoriji
• završni funkcionalni i estetski element centralnog grejanja
• od livenog gvožđa, čeličnog lima i aluminijuma postavljaju se duž fasadnih zidova, ispod prozora