7-3 Flashcards
●Ito ay paraan ng pagpapahayag na naglalayong gumawa ng isang malinaw, tiyak at
walang kinikilingang pagpapaliwanag sa ano mang bagay sa mundo. Ito‟y
pagpapaliwanag sa kahulugan ng isang salita, paraan kung paano gagawin ang
isang bagay, ano ang simulain ng isang samahan at tungkol saan ang teorya.
Paglalahad
●Sa mga aklat, peryodiko, artikulo sa magasin na ating nababasa at ensayklopedya,
paglalahad ang malimit gamiting paraan ng pagpapahayag.
Paglalahad
– Ito ang pinakakaraniwan at pinakamadalas
gamiting uri ng paglalahad.
Pagbibigay Katuturan o Kahulugan
– ito ay may tatlong sangkap upang mabigyang
kahulugan
ang isang salita:
a. Pananalita – salitang bibigyang kahulugan
b. Kaurian ng bagay – ito ang kinabibilangan ng salita
c. Kaibahan – ito ang katangiang ikinaiba ng bagay sa mga kauri nito.
Katuturang Maanyo
– Ito ay pagbibigay patnubay sa isang paraang
malinaw, payak, maikli at madaling maunawaan. Angkop na angkop ito
sa paggawa ng isang bagay.
Pagsunod sa Panuto
– ito ay nagsasaad ng kuru-kuro o
damdamin ng patnugot ng pahayagan o magasin. Mababakas ang
katalasan ng isip at damdamin ng editor sa kanyang pangulong tudling.
Pangulong Tudling o Editoryal
Mga Uri ng Editoryal
Nagpapabatid
Umaamuki
Nagpapahalaga
Nangangatwiran
Komentaryo
Pamumuna
Nagbabalita
Nanlilibang
Sumasalungat
– nililinaw at ipinaliliwanag nito ang isang isyu.
Nagpapabatid
– tinatawagan nito ang suporta ng mambabasa para sa isang programa, balak o kilos.
Umaamuki
– ito ay pumupuri o nagpapahalaga sa isang tao, gawain
o institusyon.
Nagpapahalaga
– pumapanig ito sa isang mukha ng isyu at pinaninindigan iyon sa pamamagitan ng lohikal na pangangatwiran.
Nangangatwiran
– ipinaliliwanag nito ang kahulugan ng isang balita kaugnay ng iba pang mga balita.
Komentaryo
– pinag-aaralan nito ang kamalian sa pangyayari o kalagayan,
nagmumungkahi ng solusyon at kadalasa‟y nagwawakas sa pagtatanong
ng nararapat na gawin.
Pamumuna
– buod ito ng mga pangyayari ukol sa isang paksa. Nagsasaad ng opinyon ng editor na maaaring hayagan o pahiwatig.
Nagbabalita
– nagmumungkahi ng isang bagay habang nang-aaliw sa mga
mambabasa
Nanlilibang
– sinasalungat nito ang opinyon na inihayag ng ibang peryodiko.
Sumasalungat
Mga Bahagi ng Editoryal
Panimula o Introduksyon
Katawan
Konklusyon
Ito ay tinatawag ding news peg. Sa bahaging ito
ipinakikilala ng editor o ng may-akda ang isyung nais niyang talakayin sa buong
editoryal. May mga pagkakataong gumagamit ang manunulat ng mga saligan o
kaligirang pangkasaysayan, mga suliranin, o kaya ay mga proposisyong kanyang
lulutasin sa buong artikulo gamit ang makabuluhan at timbang na mga katwiran.
Panimula o Introduksyon
Dito nakapaloob ang mahahalagang kuro-kuro ng manunulat na
timbang niyang inilalarawan sa introduksyon. Madalas ay inilalahad sa bahaging ito
ang dalawang panig batay sa paniniwala ng manunulat.
Katawan
Sa bahaging ito pinagtitibay ang argumento ng sumulat. Nandito ang
mga pahayag, mungkahi, at ideya ng manunulat na maaaring gumabay sa
mambabasa.
Konklusyon
Mga Gabay sa Pagsulat ng Editoryal
a. Gawing maikli, payak at tuwiran ang pagsulat ng editoryal.
b. Sikaping maging matapat sa pagpapahayag.
c. Maging malinaw sa pagpapaliwanag.
d. Hangga‟t maaari ay maglahad ng mga
katunayan at hindi puro opinyon lamang.
Ito ang mga pangyayari sa loob at labas ng bansa sa mga nakalipas
na oras at araw o sa kasalukuyang panahon.
Balita
Mga Paalala sa Pagsulat ng Balita
a. Pagkakuha ng mga tala ay isulat agad ang balita.
b. Bigyang halaga ang mahahalagang paksa.
c. Maging tiyak sa mga pangalan, petsa, lugar at mga pangyayari.
d. Iwasan ang pagbibigay ng kuru-kuro.
e. Banggitin ang awtoridad o kinauukulang pinagkunan ng impormasyon tungkol sa
balita.
f. Ilahad ng pantay at patas ang mga pangyayari.
g. Isulat ang mga pangyayari ayon sa tamang pagkakasunod-sunod
Mga Uri ng Balita
- Pampulitika
- Pang-edukasyon
- Panrelihiyon
- Pang-agham
- Pampalakasan/Isports
- Panteknolohiya
- Pang-artista
- Pangkultura
- Pang-ekonomiya
- Panlibangan
- Panlipunan
ito ay nagpapahayag ng sariling palagay, reaksyon, paniniwala at opinyon ng isang tao tungkol sa isang paksa
Sanaysay
Ayon sa kanya ang “sanaysay” ay nagmula sa pariralang “sanay sa salaysay” sapagkat inihahayag ng may-akda ang kanyang sariling karanasan o pananaw tungkol sa paksa. Sanay o may kabatiran sa kahit anong paksa. Ang lahat ng bagay sa paligid ay maaaring maging paksa ng sanaysay. Ito ay dapat na kayang unawain ng
damdamin at kayang ipaliwanag ng isip.
Alejandro G. Abadilla
Ang paglalahad dito ay maayos, mabisa at maingat. Pinipiling mabuti ang
mga pananalitang ginagamit sa pormal na sanaysay. Ang paksa nito ay pinag-
uukulan ng masusing pag-aaral at pagsusuri. Layunin nitong magpaliwanag at
magturo para sa kagalingang isip ng mambabasa.
Maanyo o Pormal na Sanaysay
Uri ng sanaysay na may pagkamalapit sa mambabasa sapagkat karaniwan
nang ang himig ay parang nakikipag-usap lamang. Tinatawag itong personal na
sanaysay. Salitang karaniwan o pang-araw-araw ang ginagamit dito kaya mas madaling unawain.
Malaya o Di- Pormal
Maaaring pasulat o pasalita na paglalahad ng mga kaisipan o kaalamang
nakuha, natutunan o nasaliksik mula sa binasa, narinig, nakita o naranasan.
Ulat
Ito ay nagsisilbing patnubay ng isang manunulat. Tinatawag itong “kalansay
ng ano mang akda” o “sanaysay sa isang sulyap”. Kapag nakita ang isang
balangkas ng sulatin ay mahihinuha kung tungkol saan ang akda at ang nilalaman
nito.
Balangkas
