5v 2.1-2.8 Flashcards
wat zijn de 5 dimensies
natuur
sociaal cultureel
politiek
economisch
demografisch
wat zijn de 5 schaalniveaus
lokaal
regionaal
nationaal
continentaal
mondiaal
wat is het wereld systeem
de verdeling tussen periferie, centrum en semi-periferie, in de sp is de meeste ongelijkheid
bij welke dimensie hoort protectionisme
politiek, want het komt voort uit een politiek beslissing
wat is globalisering
de verwevenheid tussen gebieden neemt toe op gebieden zoals cultuur, economie en politiek
wat zijn oorzaken voor globalisering
innovaties van transport
het maken van internet etc
wat is tijd-ruimtecompressie
dat de relatieve afstand tussen gebieden afneemt, vanwege internet en sneller transport
wat zijn de twee soorten ligging van een plek
absolute ligging; dit verandert niet (gemeten in meters)
relatieve ligging: verandert (gemeten in tijd en moeite)
wat zorgt voor de verandering van relatieve ligging
de positie ten opzichte van belangrijke economische centra en een blangrijke vervoersas
waarom hebben sommige ladnen meer interactie dan andere
door open of gesloten grenzen
en door het afstandsverval: hoe dichter ze bij elkaar liggen, hoe mer interactie
voor buurlanden is het goedkoper om contact te hebben
wat zijn de ontwikkelingen van transporttechnologie in de afgelopen jaren
- de reis- en vervoerstijden zijn gedaald
- transport is goedkoper geworden door capaciteit van schepen en vliegtuigen
- de infrastructuur rond transport is verbeterd
wat zijn mainports
de belangrijkste knooppunten in het transportnetwerk, bijvooreeld grote havens
wat is belangrijk voor transnationale netwerken
de ontwikkeling van ICT:
1. economische factoren: rijke landen hebben goede ICT
2. geografische factoren: grotere afstand betekent minder netwerken
3. culturele factoren: landen met een soortgelijke taal maken makelijk netwerken
wat is de interactietheorie
er zijn 3 basisvoorwaarden voordat er uitwisseling van goederen is
complimentariteit: er moet vraag en aanbod zijn
transporteerbaarheid: goederen moeten binnen redelijke tijd en redelijke prijs vervoerd kunne wordne
geen tussenliggende mogelijkheden: als er een ander land dichter bij dezelfde goederen heeft, worden zij deel van de vervoersstroom
wat is een hegemoniale staat
een land dat grote delen van de wereld domineert op gebieden bijv economisch, militair en cultureel
wat was de eerste hegemoniale staat en waarom
portugal, omdat het een goede geografische ligging had
wat zijn de verschillende soorten koloniëm
exploitatiekoloniën: kolonien die door het koloniserende land weden gebruikt voor grondstoffen en als afzetmarkt
vestigingskoloniën: kolonien die werden gebruikt als uitbreiding van het vaderland, oorspronkelijke bevolking werd vermoord
wat is imperialisme
landen breiden hun macht uit door gebieden te veroveren en controleren
waardoor ontstond globalisering tot 1980
de britse koloniën:
na de industrielen revolutie was meer grondstoffen nodig
door verbering van transport
waardoor werd de VS een grotere macht dan europa
doordat er na de 2e wereld oorlog veel verloren was, tegelijkertijd kwamen koloniën vrij
wanneer was er een bipolaire wereld
tijdens de koude oorlog tussen 1947 en 1991, de twee wereldmachten waren toen de VS en de USSR (de twee machten die de wereld domineren)
wat zorgt ervoor dat globalisering sneller verloopt sinds 1980
- mno’s hebben een wereldwijd netwerk
- deregulering en liberalisering zorgt voor meer internationale handel en meer handeslakkoorden
(3. snelle ontwikkeling van ICT, dit veroorzaakt het niet, maar versnelt t wel)
wat zijn gevolgen van economische globalisering
- de internationale arbeidsverdeling verandert: kantoren in centrum landen, productie in (semi)periferie
- mno’s willen steeds meer afzetmarkten, ook in de semiperiferie
- er is meer uitschuiven en doorschuiven: banen gaan naar de goedkoopste plekken die het kunnen doen
- er is meer outsourving
wat is offshoring
het verplaatsen van werkzaamheden naar een ander land
wat is outsourcing
het uitbesteden van activiteiten die een bedrijf zelf eerst ondernam, aan een ander bedrijf (bijv. schoonmaak van school)
wat is reshoring
productie terughalen naar het thuisland bijv, vanwege duurzamaheid, levertijden of kwaliteitsbewaking
waardoor kunnen mno’s groeien
- door verbetering van transport en ICT
- meer vrijhandel in de wereld
- de deregulering van financiële markten: de overheid laat meer over aan de vrije markt
hoe concurren landen voor FDI
fdi= buitenlandse investeringen
bijvoorbeeld door belastingtarieven te verlagen, landen die dat niet kunnnen permiteren worden alleen maar armer
wat is een gevolg van de spreiding van de productieketen
er is veel wereldhandel tussen verschillende onderdelen van 1 multinational, daardoor zijn er betere handestroemen en kapitaalstromen
wat is een negatief gevolg van globalisering
er is meer ongelijkheid tussen landen/plekken die wel en niet meedoen aan globalisering, ook landen die wel meedoen maar geen lage lonen hebben draaien verlies
wat betekend politieke globarlisering
dat de macht van de staat verkleint doordat er meer politieke relaties zijn
waar is de macht heen geschoven door politieke globalisering
- internationale organisaties: EU en VN
- transnationale organisaties: rode kruis en greenpeace
- lagere bestuursniveaus: schotland en hongkong