5. Borstvoeding Flashcards
Richtlijnen WHO?
- Alle baby’s tot 6maand exclusief BV
- Aanvullende BV tot 2jaar
- Na 2j: tot wanneer moeder en kind wensen
BV in België trend?
Dalend sinds 1970, nu laatste jaren weer stijging
Daling BV in Belgïe - oorzaken?
- Vrouwen meer uit werken
- Ontwikkeling KV
- KV als symbool emancipatie vrouw
Stijgende tendens - oorzaak?
- Teruggaan naar de natuur
- Geleidelijke bewustwording belang BV bij publiek & Gzorgverleners
Slechte BVcijfers tegenwoordig- oorzaak?
- Tegenstrijdige adviezen zorgverleners
- Te weinig adequate hulp
- Kort moederschapsrust
BFHI?
=Baby Friendly Hospital Initiative
Opgericht in 1991 door WHO & Unicef ter bescherming, bevordering & ondersteuning BV
Doelstelling BFHI?
Ervoor zorgen dat iedere baby en moeder tijdens zw, bevalling & geboorte de beste start krijgt om een optimale gezondheid te garanderen
Opstart BFHI België?
2005
Gesteund door FOD volksgezondheid, Unicef België en minister van volksgezondheid
Kwaliteitscertificaat op basis van criteria? Bfhi
BFHI-criteria:
1. Toepassen 10 vuistregels BV
2. Minstens 75% uitsluitend BV geboorte tot ontslag kraamkliniek over 12mnd
3. Mother Friendly care
4. Voldoen aan Internationale Gedragscode
5. Moeders die geen BV geven informeren & begeleiden
Mother friendly care?
Fysieke & psychische behoeften moeder tijdens arbeid & bevalling respecteren
Internationale Gedragscode voor het op de markt brengen van vervangingsmiddelen voor moedermelk?
= gezinnen beschermen tegen alle commerciële invloeden op vlak van KV
+ geen gratis of verminderde prijs kv, spenen of flessen aanschaffen
+ geen staaltjes of reclame verspreiden
FBVC?
= Federaal Borstvoedingscomité
Doel FBVC?
- BV promoten
- BFHI coördineren en verder uitbouwen
10 vuistregels BV?
- Beleid bv op papier & bekend voor alles medewerkers
- Medewerkers leren vaardigheden om beleid uit te voeren
- Voorlichting zwangeren over voordelen & praktijk bv
- Hulp bij bv binnen uur na geboorte
- Info aanleggen, melkproductie in stand houden ook bij scheiding van baby
- Pasgeborene geen extra vocht of andere voeding tenzij medisch
- Moeder & kind steeds zelfde kamer
- Bv op verzoek
- Geen speen of fopspeen bij pasgeborenen
- Bvgroepen & kraamvrouwen naar deze groepen doorverwijzen
Ezelsbruggetje: GROUPIES VV
Groepen
Rooming in
Op verzoek
Uur
Papier beleid
Info productie
Extra vocht
Speen
Vaardigheden werknemers
Voorlichting/voordelen
Wie belangrijke rol bij slagen BV?
De gezondheidszorg want GVO is deel van hun taken => promoten & beschermen BV
Belgische bv-cijfers in pp?
Dag 0: 77%
6 weken: 48%
12 weken: 30%
6 maanden: 9%
Wat zien we bij moeders van niet-belgische origine? Meer of minder bv?
Meer bv
Wat bedoelen we met flesvoeding?
De manier van voeden: met een fles.
Geen synoniem voor kunstvoeding
Wat heeft een grote invloed op het slagen van de borstvoeding?
Pre-en postnatale zorg
Waarom was er een aanvullend actieplan nodig bovenop “babyvriendelijk ziekenhuis”? Wanneer kwam dat er?
Omdat veel vrouwen snel stoppen met bv.
Ondersteuning tijdens kraamperiode thuis én erna is cruciaal. Dus ook voor diensten buiten ziekenhuis (opvang, consultatiecentra, onderwijsinstellingen…)
2008: certificaat voor de maatschappelijke gezondheidszorg
Welke opleiding volgde een lactatiekundige? En wat kunnen ze erbovenop doen?
Postgraduaat lactatiekunde
Internationale opleiding erbovenop om IBCLC toe te voegen aan de titel.
International board certified lactation consultant
> Verplichte bijscholingen en examens om titel te behouden
Wat zijn de taken van een lactatiekundige?
- Advies, consult en opvolging bij borstvoedinsgproblemen
- Opleidingen en bijscholingen over bv
- Werkt samen met andere gezondheidswerkers en streeft naar individuele begeleiding
Hoe evolueert de borst doorheen een vrouw haar leven?
- Ontwikkeling begint in foetale stadium
- Verandert oiv menstruatie, zwangerschap, geboorte, lactatie en menopauze
- Melkklierweefsel functioneert pas volledig bij begin bvperiode
- Klier verschrompelt langzaam na menopauze
Hoe ontwikkelt de borst zich in de embryonale periode?
- Er ontstaan verdikkingen aan buikzijde op twee denkbeeldige lijnen van oksel tot lies > melklijsten
- Deel van melklijsten in borstgebied ontwikkelt zich tot voorloper van melkkanaaltjes. De rest verdwijnt
Hoe ziet een borst eruit bij geboorte?
Tepel, wat epitheel-vet-en bindweefsel en een stelsel van miniscule buisjes
Van buitenaf gewoon een indeuking van de huid
Wat is heksenmelk? Oorzaak?
Via placenta worden ook hormonen als prolactine doorgegeven.
> Baby kan na geboorte kleine beetjes melk produceren
Verdwijnt binnen 4 weken
Hoe ontwikkelt de borst zich in de puberteit? En erna?
8-12 jaar: melkklierweefsel begint zich meer te ontwikkelen
Eerste ovulatie: borstomvang vergroot door vet
Tot 35 jaar blijft per cyclus het melkklierweefsel groeien
Wat gebeurt met het melkklierweefsel bij een zwangerschap?
Ontwikkelit verder en neemt in aantal toe.
Pas na enkele weken bv te geven is de borst volledig ontwikkeld.
Wat gebeurt met het melkklierweefsel als je je bv aan het afbouwen bent?
Hoeveelheid melkklierweefsel gaat ook geleidelijk aan afnemen
Op welke vlakken kunnen borsten verschillen?
Vorm, kleur, grootte en locatie
Ook assymetrie is normaal
Uit welke onderdelen bestaat een borst?
- Melkklierweefsel
- Bindweefsel
- Bloedvaten
- Lymfevaten
- Zenuwen
- vetweefsel
Taak van melkklierweefsel in de borst?
Melk maken en transporteren
Taak van bindweefsel in de borst?
Borst ondersteunen
Taak van bloedvaten in de borst?
voorziet bloedtoevoer en nodige voedingsstoffen voor de melkaanmaak
Taak van lymfevaten in de borst?
Afval opruimen
Taak van zenuwen in de borst?
Gevoelig maken voor aanraking.
Zuigen van baby > hormonen doen vrijkomen voor TSR en melkproductie
Taak van vetweefsel in de borst?
bescherming tegen letsel
Kleine borsten = weinig melk? Leg uit.
Neen, vetweefsel en melkklierweefsel zitten door elkaar in verschillende verhoudingen.
Omvang van borst kan grotendeels vet zijn, maar ook grotendeels melkklierweefsel. Verschillend per vrouw
Waar bevindt melkklierweefsel zich?
Doorheen heel de borst
Direct onder tepelhof
Uitlopers naar oksel
Welke weg legt melk af in de borst?
- Gemaakt in alveoli/kliertrossen
- Ringvormige myo-epitheliale cellen trekken samen onder invloed van oxytocine (TSR)
> Melk wordt gestuwd in ductuli (kleine melkgangen) - De melkgangen komen samen in verschillende ducti (grote melkgangen)
- Ductus mondt uit in melksinus (melkvoorraadholte)
- Na melksinus vernauwt melkgang en komt uit in tepelopening
Lobus/lobulus?
Lobus = klierkwab
> 20 à 40 lobuli
Lobulus = kleine melkgangen met trosjes
> 10-100 alveoli/kliertrosjes
Waar vindt de synthese van melk plaats uit het bloed?
Alveoli
Wat kan je zeggen over de diameter van de melkkanalen?
1,2mm maar is flexibel
Rekt uit tot 4mm bij TSR
Waarom moet de tepel diep genoeg in de mond genomen worden?
Zodat de kaken ver genoeg achter te tepel reiken om de melksinussen te kunnen samendrukken en legen
Wat gebeurt met de tepel bij stimulatie?
Wordt steviger en komt naar buiten.
Welke verschillen zien we bij tepels?
Soms vlak of ingetrokken
> De meeste komen alsnog naar buiten bij stimulatie
> Extra begeleiding nodig indien het niet het geval is
Diameter: <1cm-3cm
Soms dubbele of bobbelige tepel
Hoe noemen we het tepelhof? Doel?
Areola
Donker gepigmenteerde gebied makkelijker te vinden voor baby met beperkt gezichtsvermogen
Wat zijn de “puistjes” op het tepelhof? Doel?
Klieren van Montgommery
Maken een vet aan:
- Houdt huid soepel
- Geur herkenbaar voor baby
- Verandert PH-waarde die groei van bacterieën tegengaat
> Wassen met water, zeep vernietigt heilzame vetten
Bespreek het proces van melkaanmaak
Gebeurt in alveoli. Binnenwand van melkklieren bevat melkproducerende cellen. Ze halen bouwstoffen uit het bloed om er melk van te maken. Ze nemen enkel wat ze nodig hebben, niet zomaar alles.
De ruimte tussen melkproducerende cellen bepaalt welke stoffen er vanuit het bloed in de melk kunnen komen. Kort na bevalling is die ruimte groot. Als de productie goed op gang is wordt deze ruimte kleiner > minder stoffen direct doorgelaten
Pas op: lichaamsvreemde stoffen worden toch soms doorgegeven in de melk (medicatie, drugs)
De samenstelling en verhouding van bestanddelen van moedermelk varieert. Leg uit
Varieert doorheen de voeding, de dag en de hele borstvoedingsperiode
Wat zijn de hoofdbestanddelen van moedermelk?
- Vetten
- Suikers
- Eiwitten
- Mineralen
Welk nut hebben vetten in moedermelk?
- Belangrijke voedingsbron
- Bevorderen absorptie van in vet-oplosbare vitaminen
- Essentieel voor ontw centraal zenuwstelsel