4. De neonaat Flashcards
Pasgeborene?
Kind in eerste uren na geboorte
Neonaat?
Kind van dag 1 tot dag 28 postnataal
Geef enkele belangrijke veranderingen die de pasgeborene ondergaat
- Longen ontplooiien zich, vullen met lucht
- Verbinding van de bloedstroom in beide harthelften
- Meer warmteverlies door dunne vetlaag en koudere omgeving
- Bilirubine wordt niet meer via moeder uitgescheiden
- Glucosetoevoer komt niet meer via moeder
“Eerste opvang” van de neonaat?
Als hij kort na de geboorte van kop tot teen wordt onderzocht
Welke vitale parameters worden regelmatig gecontroleerd bij de neonaat?
Ademhaling, hartslag, zuurstofsaturatie en temperatuur
Wat gebeurt met de longen tijdens de bevalling?
Ervoor: gevuld met longvloeistof
In geboortekanaal: vloeistof wordt door thoracale druk eruit geperst
Erna: longen vullen zich met lucht, het volume neemt toe. Huilen helpt ontplooiing
Waarom moet je bij de observatie van de ademhaling ook aandacht hebben voor de huidskleur?
Om afwijkingen vast te stellen aan het hart- en bloedvatenstelsel of ademhalingsstelsel
Wat wordt nagegaan bij het beluisteren van de longen?
- Ritme
- Regelmaat
- Symmetrie van luchtdoorstroming thv beide longvelden
- synchroon ademhalingstype of niet?
Wat is de verwachte frequentie van ademhaling bij de neonaat?
Onregelmatig
30à60/min
Variaties zijn normaal
Wat is een synchroon ademhalingstype?
- borst en kin gelijktijdig omhoog
- kin zakt niet in
- geen neusvleugelen
- geen stridor (piepende adem)
- geen intercostale retracties (huid-en- intercostalespieren trekken naar binnen bij inademen)
- geen xifoïde retractie
Snuffelen? Verhelpen?
Wijst op aanwezigheid van neussecreet of neusverkoudheid
Fysiologisch water
Schrei?
meer pathologisch gehuil
Stridor? Oorzaak?
Stridor lanryngeus congenitus
Piepende, knarsende ademhaling.
Overdreven weekheid van larynxweefsels waardoor glottis gedeeltelijk afgesloten wordt.
Verdwijnt na een jaar
Wat wordt nagegaan bij het beluisteren van het hart?
- Ritme
- Regelmaat
- Souffles of hartklepgeruis aanwezig?
Normale hartslag neonaat?
100-160sl/min
Zuurstofsaturatie?
Zuurstofgehalte in bloed.
De waarde geeft aan met hoeveel % hemoglobine in de rode bloedcellen het slagaderlijk zuurstof is gebonden.
Normale saturatie neonaat?
95-99%
Wat als er een gedaald zuurstofgehalte is?
Aandachtig zijn voor afwijkingen, pathologie.
Niet alleen op dit afgaan, ook andere verstoorde waarden nodig.
Wordt de zuurstofsaturatie standaard gemeten?
Neen, hangt af van beleid van ziekenhuis
Hoe zuurstofsaturatie meten?
Transcutaan met sensor aan pols en voet. Met lichtstralen wordt het opgemeten. Pijnloos.
Temperatuur neonaat?
36,5-37,5°C
Welk doel heeft de controle van de temperatuur van de pasgeborene?
- Doorgankelijkheid aarssfincter testen
- Nagaan of de baby de temperatuur op peil kan houden
- Infectie vroeg opsporen
Waarom oppassen voor warmteverlies? Waar het meest?
Groot lichaamsoppervlak in verhouding tot dunne vetlaag
20% via hoofd!
Dorstkoorts? Oorzaak? Remedie?
Transiënte koorts: 38-38,9°C
3à4 dagen na geboorte.
Te wijten aan dehydratie.
Valt samen met diepste daling lichaamsgewicht
Extra vocht toedienen.
Helpt dat niet? Denken aan ernstige infecties als sepsis, meningitis!!
Waarom is een correcte startwaarde van gewicht, lengte en schedelomtrek belangrijk?
Om verdere evolutie te kunnen nagaan
Hoe vaak moet je een neonaat wegen?
Afwegen: enerzijds wil je aandoeningen opsporen, anderzijds wil je ouders geen angst geven.
Dag 1, 3, 5, 10à14, 1 maand, 6à8 weken
Bespreek het gewichtsverlies van de neonaat. Hoeveel, oorzaak?
Eerste 3 à 4 dagen is het fysiologisch. 7 tot max 10% van geboortegewicht. Geboortegewicht moet terug bereikt zijn na 8à12 dagen.
Oorzaak: aanpassing aan extra-uteriene leven en negatieve vochtbalans. Verlies van vocht wordt de eerste dagen niet gecompenseerd door voeding.
Verwachte lengte neonaat?
46-56cm
Gemiddeld 51cm
Hoe lengte neonaat meten?
Van de vertex (hoogste punt schedel) tot aan de hiel
Hoe schedelomtrek meten?
Occipitaal-frontaal
Halfzittend, rustige toestand en na het verdwijnen van de moulage. Dus pas na 1 à 2 dagen.
Moulage
Het over elkaar heen schuiven van de botdelen van het hoofdje van de baby
Verwachte waarde schedelomtrek neonaat?
33-37cm
Gemiddeld 34-35cm
Welke verschillen in schedel kan je zien bij de verschillende manieren van bevallen?
Stuit en sectio: ronder hoofd
Vaginaal hoofdligging: mogelijke vervormingen.
Meest voorkomend:
- Unilateraal afgeplatte schedel
- Scheefstand neus
- Assymetrie kin
Caput succudaneum?
Zachte zwelling (oedeem) onder de hoofdhuid door de druk op het caput tijdens de passage door het baringskanaal.
Verdwijnt spontaan binnen 72u
Meteen zichtbaar na geboorte
Niet beperkt tot 1 schedelbot
Cefaal hematoom?
Bloeduitstorting tussen schedelbot en periost (beenvlies), begrensd door schedelnaden. Enkel of dubbelzijdig.
Pas zichtbaar na 1à2 dagen
Verdwijnt spontaan na enkele weken-3 maanden. Soms door calcificatie een harde ring aan periferie van hematoom. Verdwijnt ook spontaan na max 1 jaar
Mogelijke complicatie: als gevolg van uitstorting en resorptie ervan kan hyperbilirubinemie ontstaan
Andere term voor geelzucht
Hyperbilirubinemie
Icterus
Bespreek de grote fontanel
- Ruitvormig
- Vooraan gelegen deel van schedeldak
- 2,5 op 2,5 cm extra
Wat kan je voelen bij het betasten van de fontanel en wat betekent het?
Spanningstoestand:
- Normaal
- Gevuld
- Gespannen
> Intracraniële overdruk (hersenbloeding, hydrocephalie, meningitis?) - Ingezonken
> dehydratatie of malnutritie
> ook fysiologisch eerste dagen na partus door compressie
Pulsaties in de fontanel oké?
Ja, maar niet te uitgesproken anders melden
Wanneer groeit de grote fontanel dicht?
Start einde 1ste levensjaar
Voltooid 18-24 maanden
Bespreek de kleine fontanel
- Driehoeksvormig
- Achteraan op de schedel
Cretinisme? Hoe de kleine fontanel dit aanwijzen?
Dwerggroei
Als je de kleine fontanel nog goed voelt en hij niet sluit na enkele weken
Bespreek de suturen
Naden in de schedel. Overlappen bij vaginale partus.
Kan je niet meteen voelen na partus
Groeien rond 1 jaar dicht
Craniale sutuur
Sagitale sutuur
Lambdoidale sutuur
Bespreek de oogkleur van neonaten
- Meestal donkerblauw in het begin
- Niet permanent, kan veranderen tot 1 jaar
- Genetisch bepaald
Bruine vlekjes in de ogen kunnen het gevolg zijn van?
Crederen van de ogen
> indruppelen van de ogen van neonati met zilvernitraat
Hoe evolueert het zicht van een pasgeborene?
In baarmoeder al verschil tussen licht en donker
Bij geboorte wazig zicht
Na 1 week scherp op 20cm
Waarom kijkt een neonaat scheel?
Omdat hij nog niet scherp ziet.
Wat wordt bij de controle van de ogen nagegaan?
Kleur, reactie en conditie
Welke afwijkingen kunnen we zien aan het oog?
- Obstructie traankanaal
- Oedeemvorming
- Subjonctivale bloeding
- Conjunctivitis
Wanneer obstructie aan traankanaal zichtbaar?
Na 1 of enkele weken
Wanneer meer kans op oedeemvorming bij de ogen?
Aangezichtsligging of voorhoofdsligging
Bespreek subconjunctivale bloeding bij de neonaat
Komt vaak voor, door de druk op het caput bij uitdrijving.
Verdwijnt snel zonder behandeling
Conjuctivitis. Wat? Symptomen? Diagnose? Behandeling?
Ontsteking van oogbindvlies
Symptomen: tranende ogen, etter, dichtklevende ogen, lichtschuwheid
Diagnose na secreetopname met een steriele wisser
Behandeling: reiniging met fysiologisch water of oogzalf
Hoesten en niezen bij een pasgeborene normaal?
Hoesten niet normaal. Melden!
Niezen wel > vruchtwater en slijmen verwijderen
Waarom licht ronkend geluid bij neusademhaling? Behandeling nodig?
Neusrug weinig ontwikkeld
Kleine diameter neusholten
Mucus (slijm)
Neen, geen behandeling
Bespreek de reukzin van de pasgeborene
Ruikt goed;
Na 1 week verschil tussen mama en andere vrouw
Verkiezen zoete geuren
Wat kan je mogelijks bij de tong waarnemen?
- Tongriem (doorknippen zelden nodig, wordt vanzelf langer en soepeler)
- Volumineuze tong (pathologisch of gewoon groot)
Blaren op de lippen van de pasgeborene?
Door het zuigen, verdwijnt vanzelf
Oorzaak scheve schreimond?
Parese van nervus facialis
of
ontbreken mondspier
Wat zijn parels van Epstein?
Op het verhemelte aan de junctie van beenderige en weke verhemelte: witgele speldenkop grote cysten
NIET TE VERWARREN MET SPRUW
Geen behandeling nodig
Vlezige aanhangels in de mond? Behandeling?
Neen, verschrompelen en verdwijnen vanzelf
Wat doen met tanden bij pasgeborene?
Best verwijderen
Meestal slecht geworteld > stikgevaar
Hoe goed kan een pasgeborene horen?
In baarmoeder: stem mama, hartslag, luide muziek, hoge tonen
Eerste uren na partus: weinig door vruchtwater achter trommelvlies
Na 1 dag: al beter dan in uterus. Draait hoofd richting geluid
Bespreek de gehoortest bij K&G
Algotest aan 4 weken
Heel betrouwbaar
Vroegtijdige opsporing is nodig voor de spraakontwikkeling
1/1000 ernstig gehoorverlies
Fysiologische vervormingen van het oor?
Verschrompeld en tegen hoofd aangedrukt door passage baringskanaal
Pre-auriculaire kuiltjes en tuberkels?
Veel voorkomend
Kleine afwijkingen
Kuiltjes kunnen wel infecteren indien ze de uitgang van de fistel blijken te zijn
Bespreek laag ingeplante oren
Vaak geassocieerd met misvormingen van nieren of chromosomale afwijking
Ook voor misvormde en afstaande oren (flaporen)
Epigastrium? Wat is daar mogelijks te zien bij neonaat?
Maagstreek
Uitsteekseltje > uiteinde van sternum. Wordt minder zichtbaar bij opgroeien
Bespreek gezwollen borsten bij pasgeborene
Einde van 1ste levensweek
Door hormonale veranderingen
Behandeling niet nodig, verdwijnt spontaan na enkele weken
Extra tepels bij neonaat?
Surnumaire tepels
Onschuldig.
Verwijderen is esthetisch. Bevriezing of chirurgie.
Wat kan je zeggen over de benen van de neonaat?
Alle pasgeborenen hebben O-benen.
Verdwijnt bij opgroeien
Platvoetjes bij neonaat?
Alle pasgeborenen hebben platvoeten.
Welving ontwikkelt zich pas later. Op blote voeten lopen helpt hierbij.
Waarom soms scheve voetjes?
Intra-uteriene malpositie
Verdwijnt spontaan
Hoe noem je aangeboren afwijkingen aan de enkel en voet?
Klompvoetjes
Welke handafwijkingen zien we vaak bij het syndroom van Down?
Apenplooi
Transversale groeve over handpalm (uitzonderlijk bij normale baby’s)
Ook kromme pink
Extra vingers/tenen bij neonaat?
Surnumeraire vingers/tenen
Kleine aanhangsels. Makkelijk te verwijderen.
Hoe noem je de vergroeiing van vingers of tenen? Behandelen
Syndactylie
Kan je operatief behandelen om esthetische redenen
Wasvrouwenhandjes?
Diepe groeven in handpalmen en voetzolen.
Bij postmature kinderen
Hoe vaak huidskleur van neonaat checken?
Eerste 72 uur zeker dagelijks. Kan aanwijzing zijn voor onderliggende pathologie
Welke vormen kan de huidskleur aannemen?
Roze
Geel
Cyanotisch (blauw)
Wit
Grauw
Roze huidskleur bij neonaat? Of rood met cyanotische extremiteiten?
Door aanpassing aan extra-uterien leven
Door niet-optimaal werkende bloedcirculatie
Gele huidskleur bij neonaat?
Mogelijks icterus
Bespreek icterus bij een neonaat
Vanaf dag 3 à 4
Fysiologische icterus:
Niet binnen 48u na partus, max 12mg/dl, max 14dagen, normaal urine- en stoelgangspatroon
Controle door:
- dagelijkse visuele inspectie van naakte baby. Huid oogwit en tandvlees checken.
- transcutane metingen: bilicheck
- bij twijfel of diagnose zeker stellen: bilirubinewaarden in bloed bepalen
Pathologische icterus?
Mogelijks neonatale infectie, endocrinologisch probleem?
Kan leiden tot leverschade, neurologische schade
Cyanotische huid bij neonaat?
Blauw
Door afkoeling; ademhalingsstoornis; hartafwijking; bloedcirculatiestoornis
In combinatie met kreunen en convulsies (stuipen) > hersenbloeding!
Tijdens de voeding > slokdarmatresie (verbinding keel en maag niet goed)
Witte huid bij neonaat?
Anemie, sepsis, meconiumaspiratie, ademhalingsproblemen…
Grauwe huid bij neonaat?
Zeer ernstig ziek
Bespreek vernix caseosa bij neonaat
Wit-grijze smeerlaag
Secreties van:
- Talgklieren
- Epitheelcellen
- Lanugo
- Cholesterol
Beschermt tegen afkoeling, beschermt tegen infectie en bevat vitA
Verdwijnt vanzelf door absorptie en afschilfering
Normaal dat een neonaat vervelt?
Ja. Vooral uitgesproken bij postmature baby’s
Bespreek lanugo
Donsachtige laag op rug, schouders en wangen
Bij vroeggeborenen meer uitgesproken
Bespreek Milia
Witte, speldekop grote puntjes op neus, kin, wangen
Verstopte talgklieren
Verdwijnt vanzelf na week 1
Geef synoniemen voor netelkoorts
erythema toxicum
urticaria neonatorum
Bespreek netelkoorts
Na 2 à 3 dagen rode vlekjes met wit, geel puntje in het midden
Vooral op buik en rug.
Oorzaak niet gekend
Verdwijnt vanzelf na week 1
Bespreek moedervlekken bij de neonaat
Goedaardige, gepigmenteerde huidtumoren.
Glad, verheven, behaard of wratachtig
Naevi pigmentosa
Bespreek een ooievaarsbeet bij de neonaat
Rozerode vlek
Zichtbaar paar dagen na geboorte
Soms onder de huid
Bij oogjes > op controle bij oogarts
Oorzaak: bloedvaten wat te wijd en uitgezet
Verdwijnt vanzelf
Bespreek de mongolenvlek bij de neonaat
Grijs, blauw, zilvere plek die duidelijk afgelijnd en niet verheven is
Lumbosacrale streek
Vooral bij donkere huidskleur
Verdwijnt spontaan na eerste jaren
Bespreek de zalmvlek
Zalmrode vlek op het voorhoofd
Lijkt op ooievaarsbeet
Vervagen binnen het jaar
Bespreek aardbeienvlek bij neonaat
Aardbeiangioom
Donkerroze, bobbelig vaatgezwel
Verschijnt in eerste dagen na geboorte, kan nog groeien
90% verdwijnt spontaan na enkele jaren
10% kan alsnog weggenomen worden met schoonheidsoperatie
Bij dermatoloog op controle indien op voorhoofd, bij mond of op ooglid
Waarop moet de navel gecheckt worden?
Nabloeding en infectie
Hoe vaak navel checken?
Dagelijks
Wat zijn de interventiepunten bij nabloeding van de navel?
- Opnieuw afbinden
- Rapportage kinderarts
- Bloedcontrole indien doktersadvies
Wat zijn infectietekenen bij navelstomp?
Slechte geur
Rode gezwollen huid
Natte, moeilijk drogende stomp
Wanneer valt de navelstomp af?
5 à 14 dagen na partus
Wat is navelhuid?
Wanneer de abdominale huid zich 1 à 2 cm op de navelstomp heeft geplant. Als de stomp dan afvalt is er een teveel aan huid.
Verdwijnt meestal vanzelf, soms ingreep nodig.
Wat is een navelgranuloom?
Wanneer navelstrengstompt afvalt blijft er roze-rood glanzende weefselvorming over op de bodem van de wonde.
Wildgroei van vaatrijk bindweefsel.
Gevolg van teveel gelei van Wharton
Wat als een navelgranuloom niet vanzelf verdwijnt?
Gevaar voor infectie van navel en navelstreek.
Afbinden of aanstippen met zilvernitraat
Nog niet weg? Doorverwijzen want mogelijkse anatomische afwijking zoals verbinding naar blaas of darm
Wat gaan we observeren bij de genitaliën van de jongetjes?
- Lengte penis
- Status voorhuid
- Uitmonding urethra
- Conditie scrotum
- Indaling testes
Waarom lijkt de penis bij neonaten uitzonderlijk klein?
Deels bedekt door vet van de pubis
Hoe is de voorhuid bij neonaten?
Vernauwd en verkleefd met de eikel.
Na 3à4 jaar verdwijnt dit spontaan. Niet achteruittrekken!
Bespreek hydrocoelie van de teelbal.
Vochtophoping in scrotum
Doorlichten met zaklamp om tumorweefsel uit te sluiten
Verdwijnt spontaan door resorptie
Bespreek het indalen van de testes bij de neonaat
98% van voldragen jongetjes worden geboren met testes in het scrotum.
De rest daalt in de eerste maanden OF blijft steken in lies of hogerop in buik.
Doorverwijzen is aangewezen als ze blijven steken > invloed op vruchtbaarheid
Wat zien we bij de meisjes in de genitale streek?
Slijmerig secreet (met of zonder bloed) uit de vagina. > normaal, hormonaal
Kleine epitheliale aanhangseltjes in vulva > normaal, verschrompelen vanzelf
Wanneer verwachten we de eerste urinelozing bij de pasgeborene? Wat als dat niet gebeurt?
Binnen de 24u
1/10 doet dit niet.
Rapporteren want kan wijzen op obstructieve uropathie (vergrote blaas/nieren)
Wat observeren we bij mictie van de neonaat? Wat verwachten we?
Hoeveelheid: 10-20ml/kg/24u
Frequentie: neemt geleidelijk toe in eerste week
Kleur: kleurloos tot lichtgeel. Vaak ook oranje-roze neerslag > uraatkristallen
Uraatkristallen?
Urinezure zouten die afgescheiden worden.
Normaal
Eerste ontlasting bij een pasgeborene? Wat? Hoe vaak?
Wat volgt erna van stoelgang?
- Meconiumprop: grijs-wit-lichtgeel. Bedekt met doorzichtig vliesje (1x)
- Meconium: geurloos, taai, kleverig. Groen/zwart en uiteindelijk bruin/geel door galkleurstoffen (dag 0-3, 3à6/dag)
- Overgangsstoelgang
- Stoelgang voor de rest van 1ste jaar: mosterd/groen/bruin; stinkt; niet gebonden en vochtig
Kuiltje boven de aars bij pasgeborene?
Sacrococcygeaal kuiltje
Zelden pathologisch
Observatie om vochtafscheiding op te sporen
Braken bij pasgeborene? Oorzaak?
Eerste uren en dagen: slijm en vocht
Maatregelen: aspiratie na geboorte; Trendlenburg; vroeg laten drinken
Teruggeven van melk is ook normaal.
Observeren: hoeveelheid, wat, hoe, geur, kleur, grote fontanel, koorts, spiertonus,
Welke houding verwachten we van een baby die in hoofdligging is geboren?
Armen en benen semiflexie
Vuistjes gebald met duim tegen handpalm
Welke houding verwachten we van een baby die in stuitligging is geboren?
Onderste ledematen gespreid en weinig beweging
OF
Naar boven gerichte en gestrekte beentjes
> Aandachtig zijn voor instabiele heup
Welke houding verwachten we van een baby die in aangezicht-of voorhoofdsligging is geboren?
Hyperextensie van de nek
Achteruitbuigen van het hoofd
Bibberen met de kin bij pasgeborene?
Niet koud maar tremulatie
Tremulaties bij pasgeborene?
Bibberen, fladderen…
Fysiologisch in eerste dagen
Na dag 4 nog frequent en heftig? Metabolisch en neurologisch onderzoek!
Wat zijn reflexen?
Stereotypische en automatische bewegingen op een uitwendige stimulus
Mogelijke uitwendige stimulus van reflex?
Aanraking, geluid, pijn, plotse verandering stand van de ruimte
Wat wordt nagegaan bij de controle van reflexen?
Drempelwaarde van opwekbaarheid verhoogd of verlaagd?
Symmetrie van reactie?
Wanneer reflexen controleren?
Kort na geboorte door kinderarts
Waarom verdwijnen de reflexen? Wanneer?
Onder invloed van maturatie van het centraal zenuwstelsel.
Tussen 3 à 6 weken na geboorte
Mororeflex? Prikkel en reactie?
Ook omarmingsreflex
Prikkel:
Plots geluid/beweging > schrik
Reactie:
Spreidt armen en benen
Opent handjes en vingers
Sluit mond
Grijpreflex? Prikkel en reactie?
Ook grasping
Prikkel:
Druk op handpalm
Reactie:
Knijpt hand
Gelijkaardig bij voetjes
Waaiervormige spreiding vingers reflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Wrijven langs de handpalm
Reactie:
Vingers spreiden
Babinski reflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Wrijven langs voetzool
Reactie:
Grote teen richt zich op, andere teentjes spreiden zich
Zoekreflex? Prikkel en reactie?
Ook roofing reflex
Prikkel:
Wrijven over wang
Reactie:
Baby draait hoofd in die richting
Zuigreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
aanraking nabij mondje
Reactie:
Opent mond, omsluit wat hij tegenkomt en zuigt
Slikreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Voeding achteraan in mondje
Reactie:
Slikt
Afdraaiende beweging van het hoofd? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Te veel geluid of licht
Reactie:
Draait hoofd weg naar andere kant
Kruipreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Op buik leggen
Druk op voetzolen
Reactie:
Beurtelings benen buigen
Plooit armen en steunt erop
Zet zich af bij druk op voetzolen
Voetplaatsingsreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Hiel op hard oppervlak plaatsen
Reactie:
Plaatst voetje op oppervlak
Loopreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Baby onder oksels vasthouden en boven hard oppervlak houden
Reactie:
Been optrekken, ander neerzetten en wisselen
Galantreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Net naast wervelkolom wrijven thv heup
Reactie:
Brengt heup omhoog en kromt rug naar de andere kant
> Nodig om door geboortekanaal te raken
Niesreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Prikkeling van neusgangen
Reactie:
Niest
Hoestreflex? Prikkel en reactie?
Prikkel:
Prikkeling van luchtwegen
Reactie:
Hoest
Welke vitamines geven aan pasgeborenen?
Vitamine D en K
Bespreek vitamine K
Essentieel voor bloedstolling
Pasgeborenen vitamine K deficiënt: gaat moeilijk door placenta en foetus kan het niet zelf aanmaken
Oraal of intramusculair toegediend.
Intramusculair: 1mg
Oraal: 2mg
Bij borstvoeding blijven geven tot 3 maanden.
Bespreek vitamine D.
Nodig voor goede opname van fosfaat en calcium uit dunne darm
Tekort? Hypocalcemie; lage botmineralisatie
Zonlicht, verrijkte voedingsmiddelen en supplement
Aanbevolen: dagelijks 400IU tot leeftijd van 6 jaar
Neonatale screening? Welke benamingen?
PKU of hielprik
Doel van neonatale screening?
- Tijdig opsporen van deze ziektes > gezondheidsschade te voorkomen of te beperken.-
- Reden: hoe sneller we het opsporen hoe sneller we de behandelingen kunnen opstarten
Wanneer PKU en door wie?
Tussen 48 en 96 uur na geboorte
Door vroedvrouw of arts
Welke bloedafname wordt bij PKU gedaan en waarom?
Hielprik:
- Veel capillairen in de hiel
Handrug:
- Minder pijnlijk
- Vaak voorkeur
Welke metabole stoornissen opgespoord met PKU?
18 in totaal
Ik blok deze vier:
1. Mucoviscidose
2. Tyrosinemie type 1
3. Tyrosinemie type 2
4. maple syrup urine disease
Toestemming voor PKU vereist? Kan je weigeren?
Ja, mondelinge toestemming
Je kan weigeren maar dan onderteken je een formulier
Hoe lang wachten op resultaat PKU? Wat als het afwijkend is?
Binnen drie weken geen nieuws? Goed nieuws!
Vervolgonderzoeken indien afwijkend resultaat
Aandachtspunt bij vervoer van PKU test?
Verschillende staalafnames mogen elkaar niet aanraken
Aandachtspunt bij afname PKU?
Zorg dat het kindje rustig is, het kindje bij de moeder leggen eventueel aan de borst als er borstvoeding wordt gegeven-
Bloedvaten laten openzetten voor vasodilatatie voor warmte > Wrijven, wandjes
Ontsmetten: invloed op het resultaat > steriel kompressen gebruiken
Het bloedstaal wordt afgenomen op een speciaal daarvoor ontworpen bloedkaartje, er zijn 5 bolletjes die moeten gevuld zijn met bloed.
Identificatie van de baby’s bloed word gegeven aan de ouders en naar het labo.
Je moet de 5 bolletjes apart gaan vullen
Het kaartje laten drogen op kamertemperatuur
Wat is een grote vereiste om zelfstandiger te worden?
Een goede hechting
Hoe start de opbouw van het zelfvertrouwen bij een neonaat?
Door een goede verzorging van omgeving > vertrouwen
Kan je een neonaat verwennen?
Neen, jonger dan 6 maanden kan geen verbanden leggen
Hoe kan je het psychisch welzijn stimuleren en ondersteunen?
Skin to skin
Rooming in
Ouderparticipatie
Babymassage
Welke aanbevelingen rond skin to skin?
Meteen na geboorte een uur
Desnoods bij partner
Ook na bevalling verder zetten
Positieve effecten van skin to skin?
- Parameters
- Warmtebehoud
- Borstvoeding op gang brengen
- Hersenontwikkeling
- Stabilisatie hormonenstelsel
- Opbouw vertrouwensband
- Goede hechting
Rooming-in? Doel?
24/24u bij moeder
Doel: wensen en behoeften leren herkennen en gepast reageren
Ouderparticipatie?
Meedenken, meedoen, meebeslissen door ouders.
Actieve deelname aan de zorg
+ zelfvertrouwen ouders
+ hechting
+ elkaar leren kennen
Voordelen babymassage?
Lichamelijke en emotionele effecten
Aanraking > aanmaak endorfine > algemeen gevoel van welzijn en pijnstillend
Versterkt band, vertrouwen, hechting
Hoe ziet het slaappatroon van een neonaat eruit tijdens de eerste levensweek?
Lange blokken slaap: 2à3u
Korte wakkertijden: 30-45min
Waarom is slaap zo belangrijk?
Nieuwe energie opdoen
Lichamelijk, emotioneel en verstandelijk herstel
Veilig slapen tips?
- Wieg: zijwanden met open structuur
- Spijlen 4,5 à 6 cm uit elkaar
- Stevige, dikke matras die goed aansluit
- Reisbedjes enkel in nood
- Bedverkleiner niet nodig. Voetjes aan voeteinde
- Niet te warm
- Slaapzak op maat
- Geen hoofdkussens, knuffels, speelgoed
Wat is wiegendood? Engelse term?
Plots en onverwachts overlijden
van een kind jonger dan 1 jaar
bij wie geen lichamelijke afwijking kan worden vastgesteld die het overlijden zou kunnen verklaren
SIDS: sudden infant death syndrome
Preventieve adviezen wiegendood?
- Alle veilig slapen adviezen
- Rooming in
- Positieve associatie met borstvoeding
- Roken tijdens en na zw vermijden
- Oppassen met slaapmedicatie
Waarom houdingen van neonaat afwisselen?
Stimuleert motorische ontwikkeling en voorkomt afplatting hoofdje
Beste slaaphouding? Waarvoor opletten?
Rugligging
Opletten voor afplatting hoofd door hoofdje te draaien of prikkels af te wisselen van kant
Waarom buiklig bij baby?
Goed tegen krampjes
Stimuleert motorische ontwikkeling
Belangrijke waarschuwing bij verzorging van neonaat?
Laat hem nooit alleen op verzorgingskussen > risico op vallen
Wanneer eerste babybad? Waarom?
Minstens één dag uitstellen zodat overgebleven huidsmeer zijn werk kan doen
Hoe vaak neonaat wassen?
Niet vuil > zeker niet dagelijks (droge huid anders)
Welk moment van de dag babybad?
Maakt niet veel uit, rustig momentje.
Liefst niet meteen na voeding (teruggeven, ongemak)
Waarom specifieke babyverzorgingsproducten gebruiken?
Huid en haar zijn anatomisch én functioneel verschillend.
Huid van neonaat?
Opperhuid: verhoogde absorptie en permeabiliteit; waterrijk en vetarm; heel gevoelig voor fysische, chemische en microbiële invloeden
Tip voor warmtebehoud tijdens bad?
Goed voorbereid zijn. Alles op voorhand klaarleggen.
Hoe vaak navelstrengstomp verzorgen?
Eerste week dagelijks
Welke soorten zorg voor nss? Wanneer kies je welke?
Bij goede hygiëne voorhanden: droge zorg
Hygiëne niet optimaal: antiseptica/antibiotica
Doel van nss-verzorging?
Infectie voorkomen en snelle separatie
Wat houdt droge zorg van nss in?
Proper en droog houden
Dagelijks observeren
Wat is de klassieke methode van nss-verzorging? Beter?
Antiseptisch poeder; ontsmettingsalcohol…
Geen significant beter resultaat.
Wat als nss stinkt of vocht afscheidt?
Normaal.
Infectietekenen nss?
Roodheid, warmte, zwelling, ettervorming
Tips stuitverzorging?
- Luier verversen bij elke voeding of meteen na stoelgang
- Max twee keer per dag met water en milde zeep wassen
- Zachte, niet-geparfumeerde en alcoholvrije vochtige doekjes op verplaatsing
- Doekjes met toiletmelk thuis
- Goed nadrogen
- Preventieve beschermende crème smeren
- Wrijven in richting van anus
Hoeveel huilt een neonaat?
1-1,5u per dag?
Aandachtspunt bij troosten?
Niet enkel aandacht geven aan baby als hij weent.
Lichamelijke effecten babymassage?
Stimulatie bloedsomloop
Stimulatie spijsvertering
Helpt bij tand-en oorpijn
Stimulatie spiercoördinatie
Emotionele effecten babymassage?
Gevoel van welzijn
Rustgevend, ontspannend
Versterking ouder-kind relatie
Zintuiglijk bewustzijn
“Massage is even onontbeerlijk als eten en drinken” Wie zegt dit?
Dr Leboyer, deed veel onderzoek naar babymassage
Hoe lang duurt een volledige babymassage?
20min
Hoe lang wachten voor in te bakeren? Waarom?
Drie weken
Kind de kans geven om eigen ritme van slapen, eten, spelen te ontwikkelen
